Diyarbakırlı öğrencilerin çevreci çamaşır makinesi dünya birincisi

Diyarbakırlı öğrencilerin çevreci çamaşır makinesi dünya birincisi
Diyarbakırlı öğrenciler geliştirdikleri çevreci çamaşır makinesi filtresi sayesinde dünya birincisi oldu. Kısa mühlet evvel ismini New York Üniversitesi’nden tam burslu kabul alınca duyuran Avjin Aktop’un da ortalarında yer aldığı Delavo kadrosu, çamaşır makinesinde su tasarrufu ve tekrar kullanım sağlayan filtre sistemiyle çevresel sürdürülebilirlik müsabakası The Earth Prize 2023’de hem birinciliğin hem de 100 bin dolar mükafatın sahibi oldu.

Diyarbakır Bahçeşehir Koleji Hevsel Yerleşkesi Fen ve Teknoloji Lisesinde eğitim gören Avjin Aktop, Damla Zerya Aslan, Yağmur Delal Cengiz ve kardeşi Irmak Zelal Cengiz, daha sağlıklı ve yaşanabilir bir dünya için bir proje geliştirmek hedefiyle kolları sıvadı. Yıl boyunca çeşitli araştırmalar ve çalışmalar yapan dört öğrenci, ECaundry (Ekolojik Yıkama) ismini verdikleri projelerini hayata geçirerek, çamaşır makinelerinin su tüketimini düşüren ve kullanılan suyun arıtılıp tekrar kullanılmasına imkan veren filtre sistemini geliştirdi. Delavo kadrosunun geliştirdiği sistem sayesinde bir çamaşır makinesi yılda 8 tondan fazla su tasarrufu sağlayabilecek.

Irmak Zelal Cengiz, Yağmur Delal Cengiz, Damla Zerya Aslan ve Avjin Aktop (Soldan Sağa)

116 FARKLI ÜLKEDEN BİN 290 GRUBU GEÇTİLER
Delavo ekibini oluşturan dört liseli, geliştirdikleri sistemle 13–19 yaş ortasındaki öğrencilerin etraf ve iklim sıkıntıları için ürettikleri projelerin yer aldığı dünyanın en itibarlı çevresel sürdürülebilirlik yarışı olan The Earth Prize 2023’e katıldı. Delavo ekibinin projesi bu yıl da 116 ülkeden bin 290 ekibin katıldığı müsabakada, dünya birinciliğine layık görüldü. Kadro ayrıyeten yarış birincisine verilen 100 bin dolarlık mükafatın de sahibi oldu. Okullarına ve ailelerine büyük gurur ve memnunluk yaşatan gençler, ikincilik mükafatını paylaşan İngiltere ve ABD gruplarını da geride bırakmış oldu.

HEM DAHA AZ SU HEM DAHA AZ DETERJAN
Takım üyelerinden 18 yaşındaki Avjin Aktop; “Yaşadığımız dünyada etraf ve iklim sıkıntılarına duyarsız kalmamak en başta bizim üzere gençlerin sorumluluğu. Biz bu anlayışla yola çıktık. Fizibilite çalışmalarımızın akabinde ekolojik yıkama konusunda bir filtre sistemi geliştirdik. Sistemimizle olağan bir çamaşır makinesinin bir haftada tüketeceği suyun altı ayda kullanabileceğini ortaya koyduk. Kullandığımız deterjanlar ve atık sularla tabiata verilen ziyan ortada. İşte bunun önüne geçip bir çamaşır makinesini hem daha az su hem daha az deterjan kullanabilecek hale getirdik. Atık suların tekrar kullanılması da sistemin farklı bir avantajı” diye konuştu.

SİSTEM NASIL ÇALIŞIYOR?
Takım üyelerinden Damla Zerya Aslan ise geliştirdikleri filtre sisteminin çalışma prensiplerini şöyle anlattı:
“Çamaşır makinelerine monte edilecek bir filtre sistemi geliştirmiştik. Bu sistem makineden çıkan kullanılmış suyu filtrasyon tüplerine gönderiyor. O tüpler de filtreledikleri suyu makinenin üzerindeki tanka depoluyor. Tankın girişinde ventil ismi verilen elektrikli musluklar var. Bu da makinenin muhtaçlığı olduğunda gereken suyu almasını sağlıyor. Bu halde su bir döngü içerisinde makineye giriyor sonra temizlenip tanka gidiyor ve tekrar kullanılıyor. Bu sistem makinenin ömrünü uzatmış oluyor zira bizim kullandığımız filtreler sudaki ziyanlı iyonları da topluyorlar ve kireçlenme üzere sorunların daha az yaşanmasını sağlıyor.”

ÇAMAŞIRA TONLARCA HARCIYORUZ
“Standart bir çamaşır makinesi olağan bir modda çalıştırıldığında her yıkamada 50 litreden fazla su harcıyor. Afrika ülkelerinde içmek için su bulunamazken biz çamaşırlarımızı yıkamak için her seferinde bu kadar çok su harcıyoruz” diyen Damla şöyle devam etti; “Araştırmalarımız sonucunda bir konutun su sarfiyatının yüzde 17’ sini çamaşır makinelerinin harcadığını öğrendik. Yaptığımız hesaplamalara nazaran sistemimiz her yıkamada yüzde 90 oranında suyu tekrar kullanıyor. Bu da her makine için yılda yaklaşık 8 bin 200 litre su tasarrufu demek. Başka yandan ekolojik yıkamaya uygun deterjanlar değerli olduğu için ekseriyetle yüksek kimyasal içeren toksik deterjanlar kullanıyoruz. Çamaşır makinesinden çıkan bu deterjanlı su kanalizasyona gidiyor ve oradan tabiata karışıyor. Bizim kullandığımız toksik deterjanlar ve kıyafetlerimizden kopan mikro plastikler de suya karışarak kaynaklarımızı kirletmiş oluyor. Filtreleme sonrası iyonlar sudan ayrıştırıldığı için su daha çok köpürüyor ve bu da daha az deterjanla daha çok çamaşır yıkanmasını sağlıyor.

EVLERDE KULLANILABİLİR HALE GETİRMEK İSTİYORUZ
Projeyi geliştirmek için üniversitelerden hocalarla testler yapıyoruz. Yarış bize hem fon hem de girişimcilerle görüşmek için imkan sağladı. Kazandığımız mükafatı projeyi geliştirmek için harcayacağız. Geliştirdiğimiz filtre sistemiyle donatılmış çamaşır makinelerini meskenlerde kullanılabilir hale getirmeye çalışacağız.”