11 bölümden yalnız birinde fiyatlar enflasyonu aştı

11 daldan yalnız birinde fiyatlar enflasyonu aştı
Süratli enflasyon artışı, çalışanlarda yılın ikinci yarısına ait artırım beklentilerini artırdı. SGK bildirimlerine nazaran üç yıllık baz alındığında en çok çalışanın yer aldığı 11 daldan yalnız birinde çalışanların fiyatları enflasyonun üstünde kaldı.

TAHSİN AKÇA

Enflasyondaki süratli artış, Ocak ayında minimum fiyata yapılan yüzde 50’lik artırım ve özel dalda şubat ayındaki fiyat artışlarına rağmen, yılın ikinci yarısı için yeni fiyat artışı beklentilerini artırdı.

Nisan itibariyle yıllık tüketici enflasyonu yüzde 70’e ulaşırken özel daldan, emeklilere ve memurlara kadar sabit gelirlerinin tamamında fiyat artışları karşısında gelir artışı talepleri peş peşe gelmeye başladı.
Pekala Toplumsal Güvenlik Kurumu’na bildirilen prime temel yarar meblağları (yaklaşık brüt ücret) sektörel olarak değerlendirildiğinde pandemi periyodunu de kapsayan son 3 yılda enflasyon karşısında görünüm nasıl?

500 binin üzerinde çalışanı olan istihdam ağır 10 dalla, son yıllarda e-ticaret ve dijitalleşmenin tesiriyle istihdamda atağa geçen kurye ve posta kesimlerinde fiyat artışlarının 3 yıllık karşılaştırması yapıldığında bu devrin enflasyonunun üzerinde gerçek artış görünen tek kesimin sıhhat dalı olduğu görünüyor.

Tabip, hemşire, sıhhat teknisyeni ve sıhhat memurlarını kapsayan SGK’ya kayıtlı 851 bin çalışan, 2019’dan yıl başında alınan artırımı da yansıtan Şubat 2022’ye kadar karşılaştırıldığında yaklaşık yüzde 130 artırım almış. 2019’da sıhhat kesiminin ortalama prime temel yararı 3.942 TL iken Şubat 2022 itibariyle kar 9.102 TL’ye çıktı. Lakin birebir devirde Merkez Bankası kayıtlarında tüketici enflasyonu yüzde 100,6 gerçekleşmiş. Yani gerçek artış yüzde 30 düzeyinde görünüyor.

Sıhhat bölümü dışında 3 yılda yüzde 100,6’lık tüketici enflasyonunu geçebilek istihdam ağır bölüm ise SGK kayıtlarına nazaran görünmüyor. Örneğin tıpkı periyotta 1.4 milyon çalışanla en çok istihdamın gerçekleştiği perakende ticarette ortalama çıkar fiyatı birebir devirde 3.330 TL’den 6.228 TL’ye yükselmiş. Fakat yüzde 87’lik fiyat artışı üç yıllık tüketici enflasyonunun yüzde 13 altında kaldı.

İstihdamı 500 binin üzerindeki dallarda 3 yılda en düşük artış ise 505 bin çalışanı bulunan besin imalat kesiminde SGK’ya bildirilmiş. Bu bölümde 3.693 TL’den 6.552 TL’ye çıkan ortalama çıkarlar yüzde 77’lik artışa karşılık geliyor. Yani 3 yıllık enflasyonun yüzde 23 gerisinde.
Öbür bölümlerde de 3 yıllık fiyat artışları yüzde 79 ile 95 ortasında değişiyor.
76 bin çalışanı bulunan posta ve kurye bölümünde çalışanların bildirilen fiyatları 3 yılda 4.024 TL’den 7.218 TL’ye yükselmiş. Bu da yüzde 79’luk artışla tekrar 3 yıllık enflasyon karşısında alım gücünü kaybettiği manasına geliyor.

Bu tablo karşısında yılın ikinci yarısına ait fiyat artırımı talebinin Haziran ayında ağırlaşarak devam etmesi bekleniyor.