Taliban karanlığına isyan

Taliban karanlığına isyan
Taliban, başta Türkiye olmak üzere birçok ülkenin kınadığı kız öğrencilere yüksek tahsil yasağını savundu, “İçişlerimize karışmayın” dedi. Örgüt rejimi ele geçirdiğinde işlerin ‘eskisinden farklı’ olacağı kelamını vermişti.

REJİMİ ele geçirdiği 2021 Ağustos’undan beri bayanların toplumsal yaşama iştirakini adım adım sonlandıran Taliban, son olarak eğitime iştiraklerini da tümden engelledi. Bayanların üniversiteye devam etmelerini engelleyen Taliban, başta Türkiye ve Katar üzere sonlu diyaloğun sürdüğü ülkelerden gelen tenkitlere karşın yasağı savundu. Bayanların eğitim ve günlük yaşama iştirakinin çeşitli biçimlerde sonlandırıldığı Suudi Arabistan ve İran üzere ülkelerden bile gelen tenkitler karşısında Kabil, “İçişlerimize karışmayın” karşılığını verdi.

İSLAM’DA YERİ YOK

Ankara’dan çeşitli seviyelerde yapılan açıklamalarda kararın “ne insani ne de İslami olduğu” vurgulanarak Taliban kınanmıştı. İslami kurallara nazaran yönetilen İran’da dışişleri bakanlığı “karardan hüzün duyduklarını” belirterek Taliban’ı derhal geri adım atmaya çağırmıştı. Suudi Arabistan uygulamadan “şaşkınlık ve üzüntü” duyduklarını bildirirken komşusu Katar da “Hayal kırıklığına uğradık” demişti.

‘DERSLER UYGUN DEĞİLDİ’

Taliban Yüksek Eğitim Bakanı Nida Muhammed Nedim evvelki gün yaptığı açıklamada, kız öğrencilerin “kıyafet yönetmeliğine uymadığı ve okula yanlarında erkek akrabaları olmadan seyahat ettikleri için” eğitimden yoksun edildiğini söyledi. Nedim yasağı, “Düğüne gidiyormuş üzere giyiniyorlardı. Ayrıyeten mühendislik ve ziraat üzere dersler onlara uygun değil” diyerek savundu. Taliban, ABD’nin çekilmesinin akabinde idaresi ele geçirdiğinde “geçmişteki yanlışları tekrar etmeyeceklerini” açıklamış ve bilhassa bayanların eğitime devam edebileceği kelamını vermişti.

İLKOKUL DA YASAK

Ülkede halihazırda bir yıldır kız öğrenciler ortaokul ve liseye devam edemiyordu. Taliban bu yasağın “yönetmelik eksikliği, dersliklerdeki fiziki şartların yetersizliği” üzere mazeretlerle süreksiz olduğunu savunuyordu. Son kararla birlikte üniversitelerin yanı sıra mescitler içinde yalnızca bayanlara eğitim veren medreseler de kapatıldı. Ayrıyeten ilkokullarda da kız çocuklarına eğitimin sonlandırıldığı argüman edildi. Taliban’ın şimdi teyit etmediği haberlere nazaran çarşamba gününden beri bayan öğrenci ve öğretmenler ilkokullara da alınmıyor. Böylelikle bayanların eğitime katılma hakkı tüm derecelerde engellenmiş oldu.

TALİBAN’DAN ŞİDDET

Taliban birçok kısımda bayanların işe iştirakini yasaklamış, erkek akrabaları olmaksızın seyahat etmelerini engellemişti. Ayrıyeten televizyon çalışanlarından yüzlerini yayın sırasında örtmeleri istenmiş, yeniden bayanların spor ve cümbüş yerlerine girişi yasaklanmıştı. Üniversiteler de ise eğitim, cinsiyete nazaran bölünmüş sınıflarda veriliyordu. Yasak kararına karşın okula gitmekte ısrar eden öğrencilerin Taliban militanları tarafından zorla çıkarıldığı görüldü. Kimi okullarda erkek öğrenciler imtihanlara katılmayarak arkadaşlarına takviye olurken, başşehir Kabil’de küçük çaplı protestolar düzenlendi.

SANAT DÜNYASINDAN İRAN’A DAVET TARANEH’İ ÖZGÜR BIRAKIN

Taliban’ın eğitim yasağı için “bu karardan derhal dönün” diyen İran’da ise aktris Taraneh Alidoosti’nin tutukluluğu konuşuluyor. Sinema ve sanat dünyasının önde gelen isimleri, Oscar ödüllü “Satıcı” sinemasındaki rolüyle tanınan 38 yaşındaki oyuncunun özgür kalması için İran makamlarına açık mektup yazdı. Ünlü oyuncular Kate Winslet ve Marion Cotillard ile direktörler Ken Loach ve Pedro Almodovar dahil yaklaşık 500 ismin imza attığı mektupta, “İranlı yetkililer, Taraneh’i meslektaşlarının dikkatinin dağınık olacağını düşündükleri Noel devrinde tutuklamayı seçtiler. Lakin dikkatimiz dağılmıyor. Öfkeliyiz” tabirleri yer aldı. Alidoosti, protestoculara dayanağını açıkladıktan sonra 17 Aralık’ta tutuklanmıştı. İran’da Mahsa Amini’nin (22) gözaltında mevti rejim aykırısı hareketleri tetiklemişti.