Netanyahu 6’ncı sefer başbakan… İsrail’de çok sağ koalisyon resmen misyonda

Netanyahu 6’ncı kere başbakan… İsrail’de çok sağ koalisyon resmen görevde
İsrail’de dün Netanyahu ve çok sağcı ortaklarından oluşan koalisyon hükümeti güvenoyu alırken, yeni idarenin mümkün radikal teşebbüsleri ülke genelinde telaş yaratıyor.

İsrail’de 1 Kasım’da gerçekleştirilen genel seçimlerden başkan çıkan Binyamin Netanyahu, dün ülke tarihinin en sağcı ve en dini muhafazakâr koalisyonuyla yine başbakanlık koltuğuna oturdu. Ülkenin 37’nci hükümetinin İsrail parlamentosu Knesset’teki güvenoyu oturumu protestoların gölgesinde gerçekleşirken, yeni hükümetin radikal yapısı ülkede tasaların oluşmasına neden oluyor.

PROTESTO ETTİLER

Ülkede en uzun mühlet başbakanlık yapan Likud Partisi başkanı Netanyahu’nun 6’ncı kez bu makama geldiği güvenoyu oturumu, dün sabah saatlerinde başladı. Açılış konuşmasında yeni hükümetin programını ve üç ana maksadını açıklayan Netanyahu’nun kelamları, muhalefet sıralarından gelen müdahalelerle sık sık kesildi. Muhalefet vekillerinin Netanyahu’ya “ırkçı” diye bağırdığı duyuldu.

Knesset’teki oturum tartışmalar eşliğinde sürerken, parlamento binası dışında toplanan İsrailliler de yeni koalisyonu protesto etti. Tamamı sağ partilerden oluşan koalisyon hükümetine reaksiyon gösteren protestocular, Netanyahu ve koalisyon ortakları aleyhinde karikatür ve sloganların yer aldığı afiş ve pankartlar taşıdı.

ÜÇ GAYE AÇIKLADI

Konuşmasında yeni hükümetin amaçlarını sıralayan Netanyahu, üç bahis başlığını ön plana çıkardı. Buna nazaran, “İran’ın nükleer silah geliştirme gayretlerini engellemek”, “İsrail’in iç ve dış güvenliğini sağlamak” ve “ülkeyi uzunluktan boya geçecek bir süratli tren projesinin yanı sıra altyapı çalışmalarını hızlandırmak” yeni hükümetin öncelikli amaçları. Netanyahu ayrıyeten, İsrail’in bölgedeki askeri üstünlüğünü sağlamak için adımlar atacaklarını ve “Arap ülkeleriyle barış çemberini genişletmeyi” umut ettiklerini söyledi.

ENDİŞE HÂKİM

Likud’un yanı sıra çok sağcı Dini Siyonizm, Yahudi Gücü ve Noam partileri ile Ultra Ortodoks çizgideki Şas ve Birleşik Tevrat Yahudiliği partilerinin oluşturduğu çok sağcı koalisyon, ülkedeki birçok etrafta kaygıların yükselmesine neden oldu. Siyasi analistler, Netanyahu’nun, hakkında devam eden yolsuzluk davalarına karşı siyasi dokunulmazlık elde edebilmek için radikallere büyük ödünler verdiği yorumunu yaparken, İsrailliler Netanyahu’nun dava sonuçlanmadan tekrar başbakanlık koltuğuna oturmasını demokrasiye bir darbe olarak nitelendiriyor. İsrail Demokrasi Enstitüsü isimli fikir kuruluşundan Yohanan Plesner, “Netanyahu’nun ortakları için bu bir düş. Fakat bir tarafın düşü, oburunun kâbusu olabilir” diyerek çok muhafazakâr ve ultra milliyetçi hükümetle ilgili uyardı. Çarşamba günü yayımlanan hükümet programında yer alan, koalisyonun Filistin’in Batı Şeria bölgesinde yeni Yahudi yerleşimleri kurma planı da telaş kaynaklarından bir oburu.

HERZOG’DAN UYARI

Yeni hükümetin muhtemel radikal teşebbüsleri İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’u da harekete geçirdi. Evvelki gün Yahudi Gücü Partisi’nin başkanı ve yeni Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir’i toplantıya çağırarak “ulusun ve Yahudi dünyasının geniş bölümlerinden gelen yeni hükümetle ilgili endişeleri” aktardı. Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamada Herzog’un, “fırtınalı rüzgârları yatıştırmaları, ırkçılık meselesinini çevreleyen tenkitlere ve bilhassa LGBT topluluğu ile Arap nüfusuna yönelik kapsayıcı bir tavır geliştirmeleri” davetinde bulunduğu belirtildi.

NORMALLEŞMENİN MİMARI YENİ DIŞİŞLERİ BAKANI

Yeni hükümetin izleyeceği rota soru işaretlerine neden olsa da Arap dünyasıyla olağanlaşmanın sürdürülebileceği sinyalleri var. İsrail ve Arap dünyası ortasındaki olağanlaşma sürecinin mimarı olarak görülen eski İsrail İstihbarat Bakanı Eli Cohen, yeni hükümette Dışişleri Bakanı olacak. 2020’de İbrahim Mutabakatları kapsamında Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Fas’la atılan olağanlaşma adımlarında aktif rol oynayan Cohen’in, mutabakatların Suudi Arabistan’la da sağlanması istikametinde tesirli olabileceği düşünülüyor. Vazifesi bırakan eski Başbakan Yair Lapid de Riyad ile olağanlaşmanın ehemmiyetini vurguladı.