İşte sarsıntının konut piyasasına tesiri: Stoklar eridi fiyatlar arttı

İşte zelzelenin konut piyasasına tesiri: Stoklar eridi fiyatlar arttı
Yıkılan, hasar gören meskenler ve sağlam yapılara olan taleple sarsıntı bölgesinde konut stokları süratle eridi, fiyatlar yükseldi. 11 vilayette ortalama fiyat artışı yüzde 33’e, kira artışı yüzde 56’ya kadar çıktı. Zelzelenin etkilediği vilayetlerde satılmayı bekleyen konut stoku yüzde 53, kiralanmayı bekleyen stok adedi yüzde 59 azaldı. Kimi vilayetlerde stok düşüşü yüzde 90’ı da aştı. Göç alan etraf vilayetlerde ise kira fırsatçılığı bitmiyor. Kira bedelini iki katına çıkaran da var, ödeme alamama tasasıyla depremzedeye mesken vermeyen de.

Yaşanan büyük sarsıntılarla binlerce binanın yıkılması ve sağlam kalan konutlara olan talep, konut stoklarının erimesine neden oldu. Ayakta kalan konutlarda hem satış hem de kira fiyatları süratle yükseldi. Teknoloji odaklı gayrimenkul değerleme platformu Endeksa, zelzelenin etkilediği vilayetler ve etrafında stok durumuyla konut ve kira fiyatlarını inceledi. 1 Ocak-5 Şubat ile sarsıntı sonrası 6 Şubat-22 Şubat tarihlerini kıyaslayan çalışmanın çarpıcı sonuçları şöyle:

KİRA VE FİYATLAR

– Endeksa bilgilerine nazaran zelzeleden evvel ocak ayında zelzele vilayetlerinde satılık konut fiyatları yüzde 9, kiralar yüzde 5 arttı. Şubat ayında zelzele olmasaydı fiyat artışı yüzde 8, kira artışı ise yüzde 4 öngörülmüştü. Lakin zelzele felaketi sonrasında ocak başından sarsıntı günü 6 Şubat’a kadar olan periyotla, sonrasında 22 Şubat’a kadar olan devrin karşılaştırıldığı çalışma sonucunda, zelzelenin etkilediği vilayetlerde satılık konut fiyatlarının ortalama yüzde 14, konut kiralarının ise ortalama yüzde 17 artış gösterdiği görüldü.

– Vilayet il satış fiyatlarına baktığımızda en yüksek artış Malatya’da. Kentte şubat ayı için beklenti yüzde 9’luk fiyat artışı olsa da, zelzeleyle bu oran yüzde 33’ü buldu. Malatya’yı yüzde 20 ile Elazığ, yüzde 18 ile Kahramanmaraş, yüzde 16 ile Hatay ve Adana izledi.

– Kiralarda ise artış daha yüksek. Hatay’da şubat ayı beklentisi yüzde 6 olsa da sarsıntı sonrası artış yüzde 56 olarak hesaplandı. Hatay’ı yüzde 41 ile Malatya, yüzde 33 ile Adıyaman, yüzde 30 ile Maraş izledi.

ELDE KONUT KALMADI

– 11 vilayette hem kiralık hem de satılık konut stoku süratle eridi. Sarsıntının etkilediği vilayetlerde satılmayı bekleyen konut stoku ortalama yüzde 53, kiralanmayı bekleyen stok adedi ise ortalama yüzde 59 düştü.

– Satılık konut stokunun en fazla azaldığı vilayet yüzde 93 ile Malatya oldu. Malatya’yı yüzde 92 ile Adıyaman, yüzde 89 ile Maraş, yüzde 85 ile Hatay, yüzde 66 ile Osmaniye takip etti.

– Kiralık meskenlerde en fazla stok düşüşü yüzde 96 ile Adıyaman ve Kahramanmaraş’ta yaşandı. Malatya’da yüzde 95, Hatay’da yüzde 93, Osmaniye’de yüzde 80 gerileme ölçüldü.

ÇEVRE VİLAYETLERDE GÖÇ ETKİSİ

– Endeksa, araştırma kapsamında sarsıntıdan etkilenen vilayetlerin etrafını de araştırdı. Buna nazaran Tunceli’de konut fiyatı yüzde 16, Kayseri’de yüzde 13, Mardin, Aksaray, Nevşehir ve Niğde’de yüzde 11 arttı. Kiralar ise Kayseri’de yüzde 29, Erzincan’da yüzde 24, Aksaray ve Bingöl’de yüzde 21, Karaman’da yüzde 18, Sivas’ta yüzde 17, Nevşehir’de yüzde 15 yükseldi.

– Etraf vilayetlerde kiralık konut stokunda önemli düşüş olması dikkat çekti. Kiralanmayı bekleyen konut sayısı Nevşehir’de yüzde 61, Konya’da yüzde 58, Tunceli’de yüzde 57,
Niğde’de yüzde 50, Aksaray’da yüzde 47, Kayseri’de yüzde 45 azaldı.

Deprem bölgesinde binlerce aile kurtarabildiği eşyalarla öbür kentlere göç ediyor.

ORTALAMA KİRA 10 BİN TL’Yİ AŞTI

– Sarsıntı mağduru vatandaşların tercih ettiği vilayetlerin birçoğunda ortalama kira bedeli 10 bin lirayı aştı. Araştırma sonuçlarına nazaran Ankara’da ortalama kira 11 bin 660, Mersin’de 10 bin 334, Antalya’da 16 bin 156 lira oldu. Kayseri ve Konya’da ortalama kira bedeli yaklaşık 6 bin 500 lira. Sarsıntı bölgesinde ise en yüksek kira ortalaması 8 bin 575 lira ile Adana’da. Gaziantep ve Hatay’da ortalama kira 7 bin liraya, Adıyaman ve Malatya’da 5 bin liraya yaklaştı. Endeksa araştırmasına nazaran sarsıntı yaşanan başka vilayetlerde ortalama kiralar şöyle; Diyarbakır 6 bin 411 lira, Şanlıurfa 5 bin 544 lira, Maraş 3 bin 517 lira, Kilis 3 bin 287 lira, Osmaniye 2 bin 883 lira, Elazığ 2 bin 346 lira.

DEPREMZEDEYE KONUT VERMİYORLAR

– Türkiye’nin birçok noktasında vatandaş konutunu, odasını hiçbir bedel istemeden depremzedelere açarken, öteki tarafta “Depremzedeye mesken vermem” diyenler de var. Emlak bölümü temsilcilerinin verdiği bilgiye nazaran kimi mülk sahipleri, nizamlı kira alamam kaygısıyla depremzedelere meskenini vermiyor, kimi de yıllık kira istiyor. Son devirde talebin ağır olduğu etraf vilayetlerdeki eski kiracılara “Depremzede akrabam var, meskeni boşalt” talepleri de geliyor. Mülk sahipleri bu mazeretle kiracıyı tahliye edip, meskeni yüksek sayıyla diğerine kiralama peşinde.

KONUT FİYAT DEĞİŞİMİ

11 VİLAYETTE KİRA DEĞİŞİMİ

İSTANBUL’DA PANİK GÖÇÜ

– Kahramanmaraş zelzelelerinin akabinde beklenen İstanbul zelzelesi gündeme gelince imkânı olan vatandaş daha inançlı bir konut için arayışa girdi. Bilhassa 2000 öncesi yapılan binada yaşayanlar, yeni ve az katlı yapılara yöneldi. Uzmanların sağlam taban vurgusu da taşınma hareketliliğinde belirleyici oldu.

KONUT FIRSATÇILIĞI BİTMİYOR

– Büyükşehirlerdeki tablo da incelendi. Depremzedelerin en çok tercih ettiği vilayetlerden olan Ankara’da şubatta yüzde 8 kira artışı beklenirken, zelzeleyle artış yüzde 26 olarak gerçekleşti ve kiralık konut stoku yüzde 24 azaldı. Sarsıntı sonrası kiralar Muğla’da yüzde 20, İzmir’de yüzde 16, İstanbul’da yüzde 13 arttı.

– Ankara Tüm Emlakçılar Meslek Odası (ATEM) Lideri Hakan Akçam, yüzde 100’ü bulan kira artışları olduğunu söyledi. 3 bin liralık kiranın 6 bin liraya, 6 bin liralık kiranın 12 bin liraya çıktığını belirten Akçam, “Ceza almamak için ilan sitelerinden kaldırıp, el altından kiralıyorlar. Fırsatçılık bitmiyor” dedi.

– Mersin’de stoklar arttı. Zira yazlık konutlar devreye girdi. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Emlak Komitesi Lideri Ümit Mete kiralara için şunları söyledi: “deprem öncesi 5-6 bin olan meskenler 10 bin lira. 10 bin lira altında mesken bulunması çok sıkıntı. 400-500 bin liraya satılamayan yayla meskenleri yıllık 200-250 bin liradan kiraya veriliyor.”