Hasarlı fabrikalara dikkat: Bina sağlam da olsa girmeyin

Hasarlı fabrikalara dikkat: Bina sağlam da olsa girmeyin
Deprem bölgesinde vatandaşa “Evlere girmeyin”, sanayiciye de “fabrikalara girmeyin” uyarısı yapılıyor. Son olarak dün Kahramanmaraş’ta Tutku Metal Mutfak Eşyaları’nın hasarlı fabrikasına giren dokuz emekçi, göçük altında kaldı. Bir kişi hayatını kaybetti. Uzmanlar, “Bütün yapılar sarsıntı yorgunu, risk almayın” ihtarında bulundu.

Depremlerin akabinde ayakta kalan binalardan vatandaşların battaniyelerini, yataklarını hatta koltuklarını kurtarmaya çalıştığını gördük. Parası olan vinçlerle, iş makineleriyle eşyalarını binalardan çıkardı; olmayan kelle koltukta hasarlı-hasarsız demeden konutuna girip kurtarabildiği kadar malını kurtardı. Bu uğurda yaralananlar, can verenler oldu. Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin etkilediği 440 kilometre uzunluğundaki alan, yalnızca 13,5 milyon nüfusu ve tarihi hafızayı değil başta dokumacılık olmak üzere birçok dalda üretim üssü sayılabilecek fabrikaları da barındırıyor. Milyarlık ihracata imza atan, binlerce kişiyi istihda eden fabrikalar artık çalışmıyor. Gaziantep haricindeki dokuz kentte üretim durdu. Endüstrici birinci şoku atlattıktan sonra üretime devam etmenin, şirketini ayakta tutmanın hesabını yapıyor. Tıpkı konutundan yatağını kurtarmaya çalıştığı üzere fabrikada kalan mallarını çıkarmaya çalışıyor.

SAĞLAM DA OLSA GİRMEYİN

Kahramanmaraş, Adıyaman, Hatay, Osmaniye, Gaziantep, Malatya’da nasıl ki vatandaşlara “Evlere girmeyin” uyarısı yapılıyorsa sanayiciye de “Fabrikalara girmeyin, binalar riskli” deniliyor. Uzmanlara nazaran dünyanın en büyük sarsıntılarından birini yaşayan bölgede aslında sağlam bina yok. Bu nedenle yıkılmasa bile bu binalardan mal çıkarmak çok tehlikeli. Bölgede dört ila altı ay ortasında müddetle binaların risk taşıdığı belirtildi. Uzmanlar fabrikaların da tıpkı konutlar üzere büyük risk taşıdığının altını çizerken dün Malatya’da meydana gelen 5.6 büyüklüğündeki zelzelede ibretlik bir yıkım yaşandı. Kahramanmaraş’ın ihracatında değerli hissesi olan şirketlerden Tutku Metal Mutfak Eşyaları’nın ağır hasarlı fabrika binası çöktü.

İBRET OLMALI

Gaziantep yolu üzerindeki 85 bin metrekarelik üretim alanına sahip, günlük 700 tencere üreten Tutku Metal Mutfak Eşyaları’nın fabrika binası 6 Şubat’taki sarsıntıda ağır hasar almıştı. Argümanlara nazaran dün fabrikaya içerideki eserleri çıkarmak için dokuz emekçi girdi. Eşyalar çıkarıldığı sırada -kimilerine nazaran Malatya zelzelesinden önce- personellerin olduğu kısım çöktü. Bölgeye çabucak giden kurtarma gruplarına Hürriyet ulaştı. Kurtarma grubu birinci olarak “Neden bu binaya girildi” sorusunu yöneltti. Personeller şu cevabı verdi: “Patron ‘İçerideki malları çıkarın yoksa işten kovulursunuz’ dedi. Bu felakette evsiz kaldık, sokakta kaldık bir de eşsiz kalmayalım diye mecburen girdik.” KADAK Onursal Lideri Sait Kılıçsallayan ne yazık ki bu tip olaylara çok sık rastladıklarını belirterek, “Fabrikalar da çok tehlikeli. Katiyetle girilmemesi gerekiyor” dedi. Tutku Metal’de çalışanlar öfkeli. Dört personel enkazdan yaralı çıkarılırken olayın sorumlularının yargı önünde hesap vermesi ve bunun bölgedeki tüm işyeri sahiplerine ibret olması gerektiği belirtiliyor.

700 ŞAHSA İSTİHDAM SAĞLIYOR

Tutku Metal Mutfak Eşyaları AŞ, kökleri bakırcılığa dayanan 1940’tan bu yana dalda olan bir aileye ilişkin. 2000’de ihracata başlayan şirket, Bonera markasıyla tüm dünyaya eserlerini gönderiyor. 2020’de kapasitesini yüzde 70 artıran şirketin Metalika ismindeki ihracat firması 2020’de en büyük 1000 ihracatçı ortasına girdi. 

FABRİKANIN İŞVERENİ: KESİNLİKLE KİMSE GİRMESİN DEMİŞTİM

Tutku Metal Mutfak Eşyaları İdare Şurası Lideri Tebernüş Utlu’ya Hürriyet ulaştı. Olay sırasında iş için Konya’da bulunduğunu belirten Tebernüş Utlu, şu yorumu yaptı: “Konya’ya gitmiştim. Bir taşeron firma bulduk, fabrikanın çatı sökümünü yapıyorlardı. Ustalara ‘Çatı sökülene kadar kimse girmesin’ talimatı verdim. Çatıyı kaldıracaktık, içerideki malları o denli alacaktık. İçeriye insanları sokmuşlar. Neden erken girdiklerini ben de yarın gidince ustaya soracağım. İnanın haber alınca tansiyonum yükseldi, hastaneye gittim, şu anda da hastanedeyim. Taburcu olunca yarın Kahramanmaraş’a gideceğim. Sözümü vereceğim. Ben neden o denli bir buyruk vereyim? Bu türlü bir şey yapmam mümkün değil. Ben elamanlarıma sahip çıkıyorum. Fabrika bahçesine konteynerler, yatakhaneler kurdum. Neden onların hayatlarını tehlikeye atayım?”

Tebernüş Utlu

‘BU RİSKİ ALMAYA DEĞMEZ’

Kahramanmaraşlı endüstricilerden Arsan Tekstil’in İdare Şurası Lideri Alişan Arıkan’a fabrikaların kullanım durumunu sorduk. Şu anda kent genelinde tam bir denetim sağlanmadığını belirten Arıkan, “Herkesin bu binalara girilemeyeceğini bilmesi lazım. Bir kişinin bile yaralanmasını göze alamayız. Sigorta firmalarına da çok iş düşüyor. Binalar yıkılacaksa yıkım işlerinin başlaması lazım. Varsayımların ötesinde bir yıkım var. Fabrika sahibi ya da personel aslında herkes malını kurtarmaya çalışıyor. Geride kalan malları kurtarırken yeterli düşünmek gerekiyor. Bana nazaran o riski almamak lazım” dedi. 

‘BİNALAR 10 RAUNTLUK MAÇTAN ÇIKMIŞ’

Deprem Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Ercan, bölgedeki konut ya da fabrika fark etmeksizin tüm yapıların en az dört ay kullanılmaması gerektiğini belirtti. Kahramanmaraş’ta çöken fabrika örneğinde olduğu üzere hasarlı ya da hasarsız tüm yapıların aslında hâlâ risk taşıdığını vurgulayan Ercan, “Çünkü 6.7’ye kadar artçı sarsıntılar yaşanacak ve yıkıcı olacak. Bu iş çocuk oyuncağı değil; dünyanın en büyük sarsıntılarından biri oldu. Bu ne tedbirsizlik? Fabrikalar çelik de olsa betonarme de olsa hepsi çok yorgun. 10 rauntluk maçtan çıkmış boksör yorgunluğunda binalar. Betonların içinde kırıkçıklar oluşmuş. İç kanaması olan bir insan üzere. Asla bir daha eskisi üzere olmayacaklar” diye konuştu.