Çelik üretiminde kapasite 2022’de yarıya indi

Çelik üretiminde kapasite 2022’de yarıya indi
Çelik üretimini 2022 yılının ikinci yarısında yüzde 30, kapasite kullanım oranını ise yüzde 51 düzeyine kadar düştü. Rusya-Ukrayna savaşının piyasalarda sebep olduğu daralmanın yanı sıra, güç fiyatlarındaki fevkalâde yüksek oranlı artışlar…

Türkiye 2022 yılında, dünya ham çelik üretiminden 8,7 puan daha düşük düzeyde üretimde bulundu. Üretim yüzde 12,9 oranında azalışla 35,1 milyon ton düzeyinde gerçekleşti.

Türkiye Çelik Üreticileri Derneği(TÇÜD) tarafından yapılan açıklamaya nazaran, 2022 yılının Aralık ayında Türkiye’nin ham çelik üretimi, geçen yılın tıpkı ayına nazaran yüzde20 oranında azalışla 2,7 milyon ton oldu.

Nihai mamul tüketimi Aralık ayında, 2021 yılının birebir ayına kıyasla yüzde11,3 artışla 2,8 milyon ton, yılın tamamında yüzde 2,6 düşüşle 32,5 milyon ton oldu.

Aralık ayında çelik eserleri ihracatı, ölçü tarafından yüzde51,6 oranında azalışla 864 bin ton, kıymet istikametinden ise yüzde 55,1 azalışla 745 milyon dolar oldu. 2021 yılında yüzde114,9 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2022 yılında yaklaşık 25 puan düşüşle yüzde89,3 düzeyine geriledi.

2022 yılında, 2021 yılına kıyasla ihracat, ölçü itibariyle yüzde23,5 azalışla 15,1 milyon ton, paha itibariyle yüzde15,7 azalışla 13,9 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.

Aralık ayı ithalatı, 2021 yılının birebir ayına nazaran, ölçü istikametinden yüzde0,2 artışla 1,2 milyon ton, kıymet istikametinden ise, yüzde14,1 azalışla 1,1 milyar dolar olarak gerçekleşti.

2022 yılında ithalat, bir evvelki yıla nazaran, ölçü istikametinden yüzde3,6 azalışla 14,8 milyon ton, kıymet tarafından ise yüzde8,5 yükselişle 15,6 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.

Çelik eserleri tüketimi içindeki ithalâtın hissesi yüzde30,2 yassı eser tüketimi içindeki ithalâtın hissesi ise yüzde49 oldu.

Üretim yüzde 30’a düştü

TÇÜD tarafından yapılan değerlendirmede şu bilgiler yer aldı:

Türk çelik kesimi, kesim dışında gelişen kurallardan kaynaklanan son derece güç bir yılı geride bıraktı. Rusya-Ukrayna savaşının piyasalarda sebep olduğu daralmanın yanı sıra, güç fiyatlarındaki fevkalâde yüksek oranlı artışlar, dalın memleketler arası piyasada tıpkı kuralları yaşamayan Hindistan, Çin, Japonya, Rusya ve Orta Doğu ülkeleri üzere ülkelerdeki devlet dayanaklı rakipleri ile, rekabet edemez duruma düşmesine sebep oldu. 2021 yılında yüzde74,8 kapasite kullanım oranı ile 40,4 milyon ton rekor üretim düzeyine ulaşan kesim, üretimini 2022 yılının ikinci yarısında yüzde 30, kapasite kullanım oranını ise yüzde51 düzeyine kadar düşürmek mecburiyetinde kaldı. 2022 yılında yüzde12,9 ile, dünyada üretimi en fazla gerileyen ülkeler ortasında yer alan Türkiye, dünya çelik üretiminde Almanya’nın akabinde 8. sıraya geriledi.

Şubat ayında patlak veren Rusya-Ukrayna savaşı sonrası AB bölgesinde yaşanan talep daralmasına ek olarak, AB ve ABD tarafından uygulanan muhafaza tedbirleri ve yüksek güç maliyetlerinin bölümün rekabet gücü üzerindeki olumsuz tesiri, ihracatımızda yüzde23,5 oranında azalışa neden oldu. Tıpkı vakitte AB ve ABD’nin müdafaacı tedbirleri ile karşılaşan Çin, Hindistan, Rusya üzere ülkelerin Türkiye pazarına yönelmeleri, yılın tamamında çelik eserleri dış ticaretindeki açığın büyümesine yol açtı. ABD ve AB’nin DTÖ’nün kararına karşın, müdafaa önlemlerine ısrar etmeleri, EUROFER’in hurda ihracatını engellemek için her yola başvurması, atık sevkiyat yönetmeliğine etraf münasebetlerini kullanarak yaptığı engelleme teşebbüsleri sonrasında, bu sefer, hurdanın kritik hammaddeler listesine eklenmesini talep ederek hür ticaret unsurlarını baltalama teşebbüslerinde bulunması, kesimde esasen yaşanmakta olan aksiliklerin, daha da derinleşebileceğine ait telaşları artırdı.

“İthalatın azalacağı beklentisi oluştu”

Diğer taraftan, 28 Ocak 2023 tarihinde, İthalat Rejimi Kararında birtakım yassı çelik eserlerine uygulanan ithalat vergileri revize edildi. Bu gelişme, tüketiminde ithalat oranının yüzde 50 olduğu yassı eser ithalatının makul ölçülerde ikame edilmesi ve kapasite kullanım oranlarının artırılması tarafında olumlu bir gelişme olarak görüldü. Emsal halde hala başta AB ülkeleri olmak üzere, milletlerarası güç fiyat düzeylerinin üstünde seyretse ve fiyatlardaki düşüş piyasalarda rekabet etmeye yetmese de, güç fiyatlarındaki gerileme eğilimi ümit verdi. Sürecin hızlandırılabileceği beklentisi tartı kazandı.

İç ve dış piyasalarda yaşanan tüm aksiliklere karşın, 2023 yılının, savaşın bütün piyasaları olumsuz tarafta etkileyen kaidelerinin dengelenerek istikrar kazanması ve güç fiyatlarının makul düzeye indirilmesi ile birlikte, 2022 yılına kıyasla daha âlâ bir yıl olması, hem mevcut kapasitelerin daha uygun kullanılması hem de yeni kapasitelerin devreye girmesi sayesinde, yine üretimde 40 milyon ton, tüketimde ise 35 milyon ton düzeyine ulaşılması beklenmektedir.