15 saat boyunca öldürülmeyi bekledi, dirseğinde bir sıyrıkla atlattı… Pekala nasıl? ‘Ağabeyinin ona bu hediyeyi vermiş olması hepimizi yere serdi’

15 saat boyunca öldürülmeyi bekledi, dirseğinde bir sıyrıkla atlattı… Pekala nasıl? ‘Ağabeyinin ona bu hediyeyi vermiş olması hepimizi yere serdi’
Yakın tarihin en kanlı uçak kaçırma teşebbüslerinden biri olan Pan Am 73 olayı, 37 yılın akabinde bir belgesel sayesinde yine gündemde. Uçaktan sağ kurtulanların kıssalarını içeren belgesel, hayli çarpıcı ayrıntılar içeriyor.

Takvimler 5 Eylül 1986’yı gösteriyordu.

Mike Thexton, bütün bir yazı Himalayalar’da tabiat yürüyüşü yapmakla geçirmiş ve hayli yorulmuştu. O nedenle bir an önce İngiltere’deki konutuna dönüp dinlenmek istiyordu.

27 yaşındaki Thexton’ın seyahatinin son durağı Pakistan’ın Karaçi kentindeki havalimanıydı.

Thexton’ın yolcusu olduğu 73 uçuş sayılı Pan Am uçağı, saat 05.44’te Mumbai’den kalkıp Frankfurt üzerinden New York’a ulaşacaktı. Lakin olmadı. Thexton’ın binmeden evvel önünde hatıra fotoğrafı çektirdiği uçak, pistten bile kalkmadı.

Sonraki 15 saat boyunca, Thexton ve uçakta bulunan 360 yolcu ve 19 mürettebat, bir küme silahlı saldırgan tarafından rehin alındı.

Tüfekler ve el bombalarıyla donanmış saldırganların asıl maksadı ABD’li yolculardı. Bunun için tüm yolcuların pasaportlarını toplayıp kimin nereden geldiğini öğrenmek istemişlerdi. (Hatta olay sırasında öldürülen 22 şahıstan birincisi de şimdi 2 ay evvel ABD vatandaşı olmuş 29 yaşındaki Rajesh Kumar’dı.)

Daha sonra saldırganlar Thexton’ı kokpite çağırdı. Thexton, “Adımı duyunca bir anda uyuştum. Kendimi bunun günahsız bir açıklaması olduğuna inandırmaya çalışıyor, ‘Belki inmeme müsaade verirler’ diye düşünüyordum. Lakin sonra aklıma beni öldürmek için seçtikleri geliyordu” diye anlattı o anları.

Ancak Thexton’ın korktuğu başına gelmedi. Thexton, kümenin önderi Zeyd Hasan Abdullatif Safarini’yle konuştuktan sonra öteki yolcuların yanına gönderildi.

Thexton, “Onlara üç yıl evvel ölen ağabeyim Peter’ın anısına Himalayalar’a gittiğimi söyledim ve ‘Lütfen canımı yakmayın, annemle babamın benden diğer kimseleri yok’ dedim” sözleriyle aktardı ortalarındaki konuşmayı.

PİLOTLAR UÇAKTAN KAÇMAYI BAŞARINCA PLANLAR DEĞİŞTİ

Uçaktaki yolcuları rehin alan saldırganlar o devir dünyanın en tehlikeli terör örgütleri ortasında sayılan Ebu Nidal ismine hareket ediyordu. Kümenin Aralık 1985’te Roma ve Viyana havalimanlarında düzenlediği ikiz akınlarda 19 sivil hayatını kaybetmiş 100’den fazla kişi yaralanmıştı. Rehin alma olayında bir gün sonra yani 6 Eylül 1986’da İstanbul’da düzenledikleri sinagog atağında ise 22 kişi ölecekti.

Dönemin Libya önderi Muammer Kaddafi’yle irtibatlı olduğu tez edilen Ebu Nidal, başta İsrail ve ABD olmak üzere Batı ülkelerini amaç alıyordu. ABD’nin bayrak taşıyıcı havayolu şirketi Pan Am da öncelikli amaçlardan biriydi.

The Telegraph’ın aktardığına nazaran, Safarini’nin asıl planı, 73 sefer sayılı uçağı kaçırıp 11 Eylül 2001’deki taarruzlara benzeri bir biçimde bir İsrail askeri gayesini vurmaktı. Lakin pilotlar, protokol gereği daha birinci dakikalarda kokpitteki bilinmeyen bir kapaktan kaçmayı başarınca uçak pistte kaldı.

15 saatin akabinde uçağın güç ünitesi kapandı ve her yer karardı. Bunun üzerine saldırganlar ateş açtı ve bir anda kıyamet koptu. 22 kişi öldü, 100’den fazla kişi yaralandı. Bugün 63 yaşında olan Thexton o anları, “Öleceğime emindim” diye anlattı ve ekledi:

“Bir anda hedefsizce dört bir yana ateş etmeye başladılar. Bir el bombasının patladığını duydum. Önümden ve gerimden silah ve şarjör değiştirme sesleri geliyordu. Sonra bir anda sessizlik oldu. Başımı kaldırdığımda kapının açık olduğunu gördüm. Bir yolcu açmıştı. Sol kanadın yanından aşağı atladım. Çok zayıftım ve ayağımda tırmanış botlarım vardı. Dirseğimde bir sıyrıkla atlattım.”

BİR BELGESEL TEKRAR GÜNDEME TAŞIDI

Yakın tarihin en kanlı uçak kaçırma teşebbüslerinden biri olan Pan Am 73 olayı, yaklaşık 40 yılın akabinde bir BELGESEL sayesinde yine gündeme taşındı. İngiliz Sky televizyonunun hazırladığı “Hijacked: Flight 73” isimli belgeselde Thexton üzere birçok yolcunun o güne dair anlattığı anekdotlar yer alıyor. Belgeselin asıl değişik yanı ise Safarini ile Thexton ortasında gerçekleşen bir telefon konuşmasını içermesi.

Halihazırda ABD’de 160 yıllık mahpus cezasını çekmekte olan Safarini ile Thexton ortasındaki konuşma, belgeselin üretim grubu tarafından organize edildi. Yürütücü üretimci Tanya Winston, “Safarini’ye kelam verip vermeme konusunda çok tereddüt ettik. Fakat Mike onunla konuşup o gün ne olup bittiğini daha yeterli anlamak istedi” kelamlarıyla özetledi süreci.

Thexton ise, “Çok gergindim, ancak bir yandan da merak içindeydim. Epey yıldır sorumluluğu reddetmiş olan Safarini sorularımı cevaplayacak mıydı? Uygar olmak ve cevap almak istiyordum lakin dostça görünmek de istemiyordum” diye konuştu. (Safarini ateş açmasıyla ilgili o güne kadar hiç konuşmamıştı.)

ALDIĞI YANIT THEXTON’I ŞOKE ETTİ

Konuşma Haziran 2022’de bir öğlenden sonra gerçekleşti. Aslında Safarini’nin ne vakit arayacağı belirliydi ancak her an bir değişiklik olması kelam konusu olabilirdi.

Safarini, sıcak bir tutumla, “Sesini duymak hoş. Yüzünü hâlâ hatırlıyorum. O günü hiç unutmadım” diyerek kelama başladı. Thexton ise konuşmaktan fazla dinlemeyi tercih ediyordu.

İlk sorusu, “Ne olmasını umuyordun?” oldu. Safarini ise örgütten ayrılmanın tek yolunun bu olduğunu düşündüğünü belirterek “Çok özür dilerim” dedi ve panik nedeniyle ateş açtığını söyledi. Thexton’ın da almak istediği karşılık buydu.

Thexton’ın merak ettiği bir öteki şey de neden kokpitten geri gönderildiğiydi. “Beni vurmanı bekliyordum fakat vurmadın. Oburlarının yanına geri gönderdin. Neden?” diye soran Thexton aldığı karşılıkla şoke oldu:

“Ağabeyinin öldüğünü söylemiştin bana. Ben de ‘Tamam kardeşim, sen kenarda dur’ dedim. Söylediklerin hakikaten içime dokunmuştu.”

KUTU

Aslına bakılırsa bu Thexton ile Safarini’nin birinci bağlantısı değildi. Safarini ABD’de cezaevine gönderildikten sonra Thexton’ın “What Happened to the Hippy Man?” isimli kitabı yayınlanınca, bir arkadaşı Safarini’ye mektup yazıp ikilinin konuşması fikrini ortaya atmıştı. Sonraki 18 ay boyunca ikili karşılıklı üçer mektup gönderse de Thexton’ın aradığı yanıtları yazmamıştı. Onun yerine cezaevindeki hayatından ve futboldan bahsetmeyi tercih etmişti.

KUTU

AĞABEYİ SAYESİNDE HAYATTA KALDI

Thexton konuşma bittikten sonra dahi duyduklarına inanamıyordu. Telefon elinde kalakalmıştı. Çok yıldır neden öldürülmediğine dair birçok teori geliştirmişti lakin bu açıklama asla aklına gelmemişti. Ağabeyi ölmüştü fakat Thexton onun sayesinde hayatta kalmıştı.

Yönetmen Ben Anthony, Thexton’ın belgeselin çekimleri sırasında hislerini hiç dışa vurmadığını lakin ağabeyi sayesinde kurtulduğunu öğrenince kendine hâkim olamadığını belirterek, “Peter’ın ona öbür dünyadan bu hediyeyi vermiş olması fikri hepimizi yere serdi” dedi.

Diğer yandan Thexton, Safarini’nin gerçeği kabullenmesinin yalnızca kendisine değil toplumun geneline yararlı olmasını istediğini belirterek, “Pişman olduğunu açıkça lisana getirirse, bir yerlerde birilerine yarayabilir diye düşündüm” diye konuştu.

Belgeselde görüşlerine yer verilen psikoterapi uzmanı Jennifer Darling ise bu çeşit kurbanla travmanın kaynağı fail ortasındaki bu tıp konuşmaların çok az gerçekleştiğini belirterek, “Travmatik olaylardan sonra yaşananları manalandırmak zordur ve etrafınızdaki dünya birçok vakit paramparça olmuştur. Travmayı anlamlandırabilmek kişinin dünyaya dair inançlarını tazeleyebilir” dedi

KAHRAMAN UÇUŞ VAZİFELİSİ OLMASA CAN KAYBI DAHA FAZLA OLABİLİRDİ

Belgeselde anlatılan tek hayatta kalma kıssası Thexton’ınki değil. Saldırganları açtığı ateşin akabinde sürünerek kapıya ulaşıp uçaktan kaçmayı başaran diğerleri da oldu. Onlardan biri de kahraman kabin vazifelisi Sunshine Vesuwala’ydı.

Bugün Kanada’nın Ontario kentinde yaşayan 58 yaşındaki Vesuwala, uçuş eğitimini tamamlayalı şimdi birkaç ay olmuştu. Saldırganlar uçağa biner binmez Vesuwala’nın başına bir silah doğrulttu. Bir yandan da kokpite girmeye çalışıyorlardı. Lakin Vesuwala adamları pilotların kaçmasına yetecek müddette oyalamayı başardı.

Safarini, Vesuwala’dan yolcuların pasaportlarını toplayıp Amerikalıları ayırmasını da istemişti. Saldırganlara istediklerini vermemek için elinden geleni yaptığını belirten Vesuwala, “Beyaz Amerikalıların pasaportlarını dikkat çekmeyecek formda geri veriyordum. Pasaportları ayırıp koltuğun altına saklıyordum” diye konuştu ve ekledi:

“Saldırganları oyalamak için elimden geleni yaptım. Aldığım eğitimin, karakterimin ve iç güdülerimi bir kombinasyonuydu. Sizden daha güçlü şahıslarla tartışmak yerine sinsice hareket etmeniz gerekir. Oradan sağ çıkacağımı düşünmüyordum o yüzden öleceksem de saklanmak yerine uygun bir şeyler yaparak ölürüm fikriyle hareket ettim.”

FBI BAŞKA SALDIRGANLARIN BAŞINA ÖDÜL KOYDU

Mesleğini sevdiği için 1995 yılına kadar uçuş vazifelisi olarak çalıştığını ancak yaşadığı olayı konuşmaktan daima kaçındığını söyleyen Vesuwala, “Önceden güçlü bir insandım lakin bu olaydan sonra çok fazla öfkelenir oldum. İnsanlara itimadımı kaybettim” diyen Vesuwala, olayla ilgili Pakistan’da görülen davada tabir verenlerden biriydi.

Dava sonucunda saldırganlar evvel idam cezasına çarptırıldı akabinde cezaları ömür uzunluğu mahpusa indirildi. 2001 yılında cezaevinden salıverilen Safarini, 11 Eylül’den 2 hafta sonra FBI tarafından tutuklanarak ABD’ye götürüldü.

Hakkındaki 95 suçlamayı kabul eden Safarini’nin 2003 yılında Washington’da yapılan duruşmalarını izleyenler ortasında Thexton ve Vesuwala da vardı.

Uçaktaki başka saldırganlar ise 2008 yılında Pakistan’daki cezaevinden özgür bırakıldı ve Filistin’e hudut dışı edildi. ABD, bugün FBI’ın en çok arananlar listesinde yer alan dört saldırganın yakalanmasına ya da karar giymesine yardım edecek istihbaratı sağlayacak bireylere 5 milyon dolar ödül vadediyor.

The Telegraph’ın ‘I survived the world’s most infamous plane hijack – years later, the terrorist told me why’ başlıklı haberinden derlenmiştir.