Zelzele bölgesinde devam edecek inşaatlar için kritik ihtar: Teknik grupta jeofizik mühendisleri de olsun

Deprem bölgesinde devam edecek inşaatlar için kritik ihtar: Teknik grupta jeofizik mühendisleri de olsun
11 vilayette 6 Şubat’tan evvel inşaatına başlanılan yapılarla ilgili bir genelge yayımlandı. Genelgede yer alan “En az iki inşaat mühendisinden oluşan grubun vereceği teknik rapor” zorunluluğuna inşaat mühendislerinden itiraz geldi: Bu takımda jeoloji ve jeofizik mühendisleri de olmalı. Teknik rapor yalnızca kolon, kiriş değil yer etütlerine nazaran de verilmeli.

Afed bölgesi içindeki vilayetlerde 6 Şubat’tan evvel inşaatı devam eden binalarla ilgili dün sabah bir genelge yayımlandı. 11 vilayette yarım kalmış binaların inşaatlarına hangi şartlarda devam edileceğine dair oluşan tereddütleri gidermek üzere hazırlanan genelge, sonrasında “zemin etüdü” uyarısı geldi. Taban etüdü incelemeden yalnızca kolon ve kirişlere bakılarak bir inşaata devam edilmesinin yeni sıkıntılar yaratabileceğine işaret eden inşaat mühendisleri, “Bu kararın iki inşaat mühendisiyle verilmesi eksik olur, jeofizik ve jeoloji mühendislerinin de yer etüdü mecburî kılınmalı. Uzmanlar yeni zelzelelerin de 6.8’e varan artçı şokların da devam edeceğini söylerken, tabanı gözardı ederek yarım inşaatlara devam kararı tehlikeli olur” uyarısı yaptılar.

TAŞIYICI SİSTEM TEMEL ETKEN

İçişleri Bakanlığı tarafından 81 vilayet valiliğine gönderilen “Genel Hayata Tesirli Afet Bölgelerindeki Natamam Binalar” bahisli genelgede, 6 Şubat öncesi inşasına başlanmış lakin şimdi tamamlanmamış binalar için en geç bir ay içinde Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yetkilendirilen kurum yahut kuruluşlardan “teknik rapor” almaları gerektiği belirtildi. İlgili yönetimler, bu rapora nazaran şayet binaların taşıyıcı sistemleri hiç hasar görmemişse yahut yapısal olmayan hasarlar giderilmişse inşaat müsaadesi verebilecek. Taşıyıcı sistemde sarsıntı güvenliği açısından tehlike arz etmeyen bir hasar varsa onarılması yahut güçlendirilmesi gerekiyor. Taşıyıcı sistemde güçlendirme mümkün olmayacak halde hasar varsa inşaat mutlaka yıktırılacak.

TEKNİK RAPORDA İHTİSAS KRİTERİ

Genelgede teknik raporun hizmet bedelinin nasıl belirleneceği de açıkça belirtildi. Buna nazaran hizmet bedeli inşası tamamlanan yapı inşaat alanı üzerinden hesaplanacak. Metrekare bedeli 2 lira olacak ve toplam bedel 3 bin 500 liranın altında olmayacak. Teknik rapor da ihtisas alanı inşaat mühendisliği olan en az iki şahıstan oluşan heyet tarafından hazırlanmak zorunda. Teknik raporda yapının dört cephesinden çekilmiş dış cephe fotoğrafları, binanın taşıyıcı ve taşıyıcı olmayan elemanlarındaki hasar durumunu ortaya koyacak formda, hasarlı elemanların tamamı için, hasarsız elemanlarının ise kâfi ölçüde fotoğraf ve görüntü kayıtları mecburî olmak üzere tüm tespitlerin yer alması zarurî tutuldu.

JEOFİZİK, JEOLOJİ MÜHENDİSİ ŞART

İnşaat Mühendisi, inançlı yapı uzmanı, Yapı Kontrol Derneği İstanbul Şube İdare Konseyi Üyesi Oğuzhan Sönmez Kaya genelgeyi kıymetlendirdi. Kriterlerin yine ele alınması gerektiğini belirten Kaya, “Metrekaresi 2 liradan böylesine kritik bir raporun verilmesi için diğer vilayetlerden mühendisler bölgeye gitmez. İstekli yapılsın denilseydi daha çok iştirak olurdu. Ayrıyeten böylesine riskli binalara girip yalnızca kolon, kiriş üzere taşıyıcı sistem kontrolü yapılarak binanın sarsıntıya güçlü ya da dayanıksız olacağını netleştiremeyiz. Yapıları inançlı kılan tek öge kolon, kiriş değil. Binanın hangi yere yapıldığı; fay sınırı geçip geçmediği, yer sıvılaşması olup olmadığı yapı güvenliğini birinci derece etkileyen faktörler” dedi. Kaya teknik takım kriterine de itiraz etti: “Biz inşaat mühendislerinin yarım inşaatlara devam kararı vermesi için yanımızda bir jeofizik, jeoloji mühendisi olması gerekir. Uzmanlar ‘depremler sürecek’ diyor. Yer parametrelerini jeofizik ve jeoloji mühendisleri değerlendirmeden güçlü bina elemesi yapmamız yanlış olur.”

‘HES’LERİ İNCELEYİN’ DAVETİ

jeoloji Mühendisleri Odası, sarsıntı bölgesindeki tüm hidroelektrik santrallerinin sarsıntı güvenliğinin incelenmesi ve riskli görülenlerin hemen kapatılması davetinde bulundu. TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası (JMO) İdare Konseyi, bölgedeki zelzelelerin baraj ve HES’lere de ziyan verdiğini sav ederek, “​DSİ Genel Müdürlüğü ile Elektrik Üretim AŞ’nin bilhassa bu tıp alanları gözden geçirmesi ve mümkün mühendislik sorunlarını çözmesi gerekiyor. Ayıca EPDK da tüm güç tesisleri için bir düzenleme yaparak, yapıların güvenliği sağlanana kadar güç satın alma sürecini durdurulmalı” sözlerini kullandı.