Yabanî sulama kaybettiriyor: Su azalıyor fatura kabarıyor verimlilik düşüyor

Vahşi sulama kaybettiriyor: Su azalıyor fatura kabarıyor verimlilik düşüyor
Türkiye’de ziraî sulamanın yarısı Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yapılıyor. Fakat sulamada çoğunlukla yabanî sulama ve sondaj kullanılıyor. Çiftçiler yıldan yıla suyun azaldığını ve maliyetlerin katlandığını söylerken elektrik şirketleri de bu mevzuda yabanî sulamadan ve sondajlardan vazgeçilip sürdürülebilir metotların tercih edilmesi gerektiğini vurguluyor.

Son yıllarda tesirini gitgide daha fazla hissettirmeye başlayan kuraklık için artık tehlike çanları çalıyor. Konutlardan, tarım topraklarına, endüstriden ormanlara kadar her alanda kendini gösteren bu tehlike için tedbir almak koşul. En fazla tasa duyulan alanlardan biri de tarım. Çünkü su zengini olmayan ülkemizde önemli ölçüde ziraî sulama yapılıyor. Bunun yarısı da Diyarbakır ve Şanlıurfa vilayetlerini kapsayan ve yaklaşık 7 milyonluk nüfusa sahip Dicle Bölgesi’nde gerçekleşiyor. Fakat yıllardır bölgede gerçekleşen yabanî sulama ve sondaj faaliyetleri hem toprağa ziyan veriyor hem de eldeki kıt suyun süratle tükenmesine neden oluyor. Bu noktada da kuraklık ve güç tüketim münasebeti yeni bir sorun olarak ortaya çıkıyor.

YÜZDE 76’DAN YÜZDE 43’E

Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin, Batman, Siirt ve Şırnak vilayetlerinde Dicle Elektrik dağıtım hizmeti veriyor. Geçmiş yıllarda elektrik dağıtımı ve faturalandırılma konusunda epeyce düşünce olan bölgede yapılan çalışmalarla kayıp-kaçak oranı 10 yılda yüzde 76’dan yüzde 43’e indirilmiş. Halk ile temas kurularak kesintisiz güç kullanımı için yapılması gereken yatırımlar hakikat yollarla anlatılmış. Ve kaçak elektrik kullanımında değerli bir azaltım sağlanmış.

2.5 KAT DAHA FAZLA TÜKETİM

Bu bilgileri anlatan Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas, “Şehir merkezlerimizde kayıp kaçak oranı epey düşük. İstanbul’dan bir farkı yok. Lakin kırsalda yüzde 80’e çıkıyor. Ziraî sulamada yeniden yüzde 40’larda. Türkiye ortalaması ise yüzde 13. Türkiye’de bir abonmanın ortalama yıllık tüketimi 4 bin 500 kilovat iken Dicle Elektrik bölgesinde bu oranın 11 bin 500 kilovat. Yani 2.5 kat fazla. Kaçak olunca israf da oluyor. Bazen tarlalara taşınabilir trafolar konuyor ve 5 saatte sulanacak alan güç tasası olmadan 48 saat sulanıyor. Toprak heba oluyor, su heba oluyor. Halbuki şuuru modellerde 100 liralık faturanın yüzde 35’ini devlet karşılıyor. Ayrıyeten su ve güç tüketimi düşerken randıman de artıyor” sözlerini kullanıyor.

DERİNLİK ARTTI RANDIMAN DÜŞTÜ MALİYET YÜKSELDİ

Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde çiftçilik yapan Yasin Advan da şunları söylüyor: “Bölgemizde çok sayıda sondaj kuyusu var. Yaklaşık 400 metreden su çekiyoruz. Artık su azaldığı için güç maliyetleri de artıyor. Suladığımız alan yarıya düşüyor randıman de azalıyor. Son yıllarda yağmurlama ve damlama sulamaya geçince verimliliğimiz arttı. Biz daima GAP projesini bekliyoruz. Onun buraya kadar uzanan ayakları tamamlanırsa hepimiz rahatlayacağız. Su yanımıza kadar geldi. İnşallah en kısa müddette tarlalarımıza ulaşacak.”

Yasin Advan

TARLALARA GECE SU VERİN

Bölgede güç satış sürecini ise Dicle Elektrik Perakende Satış A.Ş (DEPSAŞ Enerji) sağlıyor. DEPSAŞ Genel Müdürü Murat Karagüzel’in de en fazla vurguladığı alan tekrar tarım oluyor. Bölgede 8 milyon dekar alanın 5.6 milyon dekarında elektrik gücü kullanıldığını belirten Karagüzel, “Ciddi bir kuraklık yaşanıyor. Kuraklık olunca daha fazla sulamaya muhtaçlık oluşuyor. Bu türlü olunca da güç tüketimi artıyor. En kıymetlisi gece sulama. Yabanî sulamadan vazgeçip denetimli ve gece sulama yapılırsa, buharlaşma engellenecek ve randıman artacaktır” diyor.

?

Murat Karagüzel

12.2 MİLYARLIK LİRALIK BORÇ

Bir küme gazeteciye sulama alanlarında bilgi veren Murat Karagüzel, “16 milyon dekar ekili ziraî alanda, 123 bin kayıtlı çiftçinin üretim yapıyor. Ziraî sulamada bölgede 24 bin 513 abonenin 12.2 milyar liralık borcu var. Çiftçi için en hoş seçenek ise Ziraat Bankası’nın sunduğu 1 ve 5 yıllık planlar. Çiftçilere yılda bir defa ödeme yapabilecekleri destekleme uygulamalarına katılmalarını öneriyoruz” dedi.