Tarihin en büyük felaketlerinden birini yaşadı, bir hafta sonra alana çıktı… Senegal Teknik Yöneticisi Aliou Cisse’nin sinema üzere öyküsü

Tarihin en büyük felaketlerinden birini yaşadı, bir hafta sonra alana çıktı… Senegal Teknik Yöneticisi Aliou Cisse’nin sinema üzere hikayesi
Senegal Ulusal Ekibi’nin teknik yöneticisi Aliou Cisse, bundan tam 20 yıl evvel şimdi genç bir futbolcuyken birçoğumuzun kabuslarında bile göremeyeceği kadar büyük bir trajedi yaşadı. Yaşananların akabinde o dönemki grup arkadaşlarının “gerçeküstü” diye nitelendirdiği bir karakter örneği sergileyen Cisse, bugün de ülkesinin muvaffakiyetinin arkasındaki en değerli faktör olarak görülüyor.

Sosyal medyanın şimdi hayatımızda olmadığı yıllardı. Kara haberler bugünkü kadar tez duyulmuyordu o vakitler. Oyuncular ortasında kulaktan kulağa yayılan bilgi parçacıkları makûs bir şey yaşandığına işaret ediyordu lakin olayın boyutlarının anlaşılması için biraz daha vakit geçmesi gerekecekti.

Aliou Cisse, İngiltere Premier Ligi’nde top koşturan Birmingham City’e transfer olalı çok olmamıştı. Cisse, aşağı üst bir hafta boyunca, kadronun geri kalanıyla birlikte idmanlara katıldı. O sırada içinde fırtınalar kopmakta olduğunu ise kimse bilmiyordu. Yüzünden gülümsemesini hiç eksik etmiyordu. Daha sonra bu halini, “Ekibin geri kalanını ruh halimden korumak istedim” diye açıklayacaktı.

Hafta sonu geldi, Cisse kadro arkadaşlarıyla birlikte bir otobüse binip West Ham’a gerçek yola çıktı. Maç, Birmingham City’nin 2-1’lik üstünlüğüyle sonuçlandı. Cisse, 90 dakika boyunca alanda ayak basmadık yer bırakmadı.

Cisse’nin Birmingham’daki grup arkadaşlarından Michael Johnson, The Athletic’e yaptığı açıklamada, “O gün yaptığı şeyler, bu adam hakkında çok şey anlatıyor” dedi ve ekledi: “Ben dahil birçok insan konuta dönüp biraz orta vermek isterdi. Ancak Aliou oynamak istedi. Bu, kişinin gücünü ve karakterini gösteren bir şey.”

Önceki hafta yaşananlara dönersek…

Cisse, Birmingham’ın dış mahallelerinden birinde bulunan apartman dairesinde televizyon izliyordu. Bir anda MV Le Joola isimli feribotun, Gambiya açıklarında battığına dair bir son dakika haberi yansıdı ekranlara.

Ertesi gün Cisse’nin telefonu çaldı. Karşıdaki ses, ailesinden 12 kişinin kelam konusu feribotta olduğunu söylüyordu. Cisse’nin bir kız kardeşi, teyzeleri enişteleri, yeğenleri ve kuzenleri batan feribotla birlikte Atlas Okyanusu’nun derin sularında kaybolmuştu.

Cisse telefonu kapattı ve paniğe kapıldı. “En güç kısım beklemekti” diye anlatacaktı o anları daha sonra ve şöyle devam edecekti:

“Doğru bilgilere sahip birilerine ulaşabilmek çok zordu. Bir noktada beşerler ‘Gerçek değil bu’ demeye başladı. Bazıları feribotun karaya çoktan yanaştığını söylüyordu. O denli anlarda nefesinizi tutup beklemeye başlıyorsunuz. Ta ki 30 dakika sonra öbür biri ‘Yok, yok, asıl bu gerçek değil. Feribot şimdi gelmedi’ diyene kadar…”

TARİHİN EN BÜYÜK CAN KAYIPLARINDAN BİRİ YAŞANDI

Senegal hükümetinin işlettiği Le Joola, 580 yolcu kapasiteli bir feribottu. Fakat ülkenin güneyinde bulunan Ziguinchor’dan başşehir Dakar’a olan bu seferde, yolcu kapasitesi ziyadesiyle aşılmıştı. Üstelik hava fırtınalı, dalgaların uzunluğu yüksekti. Her şey birkaç dakika içinde oldu; alabora olan feribot batmaya başladı.

Güverteler, biletleri bile olmayan çocuklar, ahşap döşemelere uzanmış bayanlar, hayatlarındaki tüm varlıklarını sırtlarındaki çantalara sığdırmış adamlarla doluydu. Yolculardan yalnızca 64’ü kurtulabildi. Birçoğu çocuk 1863 kişinin hayatını kaybettiği kaza, insanlık tarihinin en büyük sivil denizcilik felaketlerinden biri olarak kayda geçti. (1912’de Titanic battığında can kaybı 1500’ün biraz üzerindeydi.) Ölenler ortasında Senegallilerin yanı sıra Kamerun, Gine, Gana, Nijerya, Fransa, İspanya, Norveç, Belçika, Lübnan, İsviçre ve Hollanda üzere birçok ülkenin vatandaşları da vardı.

Cisse, o sırada 26 yaşındaydı ve bu akıl almaz trajediyi yaşamasına karşın alana çıkma gücünü bir halde içinde bulabildi. Daha sonra yapacağı açıklamada: “Her şeyi kendime sakladım” diyecek ve ekleyecekti: “Çok karmaşık ve güç bir gündü fakat ailemin onlar için güçlü olmama gereksinimleri vardı. Benim varlığıma muhtaçlıkları vardı. Zayıf olamazdım.”

Aynı Cisse, 20 yıl sonra teknik yönetici olarak ülkesinin ulusal ekibini Dünya Kupası’nda birinci 16’ya taşıdı.

Johnson, “Bu felakette ailesinin bu kadar çok üyesini kaybetmişken birkaç gün sonra kadroyla birlikte alana çıkabilmiş olması çok gerçeküstü görünüyor” dedi ve ekledi:

“Bugünden geriye baktığımda ‘Eğer sen bir insan ve bir oyuncu olarak bu türlü biriysen, o vakit teknik yönetici olarak kadrosunu nasıl bir liderlik anlayışıyla yönetiyorsun kim bilir…’ diye düşünüyorum. Münasebetiyle Senegal’i buralara getirmiş olması beni şaşırtmıyor. Aliou gücü, yüreği, pahaları gerçek bir adam. Milletlerarası arenada yaptıkları sürpriz değil zira bir oyuncu olarak alana kattıklarını ve kendisi için çok karanlık günlerde bile nasıl öne çıktığını hatırlıyorum.”

Senegal kadrosu Afrika Uluslar Kupası şampiyonluğunu bu türlü kutladı

SENEGAL’İN DEĞERLİ BAŞARILARINDA DAİMA O VAR

Senegal’in Doha’daki kampında biraz vakit geçirmek, Cisse’nin hiçbir vakit 26 Eylül 2002’de yaşanmış bu trajik olayla hatırlanmak istemediğini anlatıyor.

Senegal Ulusal Ekibi 2002 yılında Joola trajedisinden birkaç ay evvel tarihinde birinci defa Dünya Kupası’nda çeyrek finale yükseldiğinde, Cisse ekip kaptanıydı.

Aynı yıl oynanan Afrika Uluslar Kupası finalinde Kamerun’la oynanan müsabakada kritik bir penaltı kaçıran Cisse, Senegal 1957’den beri düzenlenen turnuvada birinci kere geçen sene şampiyonluğa ulaştığında ise teknik yöneticilik koltuğunda oturuyordu.

Senegal’i 22 Haziran 2002’de oynanan çeyrek final karşılaşmasında 1-0 skorla eleyen ise hatırlanabileceği üzere, Ulusal Kadromuz olmuştu. İlhan Mansız’ın 94’üncü dakikada kaydettiği gol, Dünya Kupası tarihinin son altın golü olarak tarihe geçmişti.

Senegal’i 22 Haziran 2002’de oynanan çeyrek final karşılaşmasında 1-0 skorla eleyen ise hatırlanabileceği üzere, Ulusal Ekibimiz olmuştu. İlhan Mansız’ın 94’üncü dakikada kaydettiği gol, Dünya Kupası tarihinin son altın golü olarak tarihe geçmişti.

SAYGI UYANDIRAN BİR TEKNİK DİREKTÖR

Cisse “Teranga Aslanları” olarak da bilinen ekibin ruhunu her şeyiyle yansıtıyor. Ne var ki gruptaki futbolcuların birçoğu, teknik yöneticilerinin yaşadığı trajediyi ve sonrasında yaşanan soruşturmaları hatırlayamayacak kadar genç.

Joola’yı bilen oyuncular ise o büyüklükteki bir felaketin, bugünkü Cisse’yi nasıl şekillendirdiğini anlayabiliyor. Öğrencileri Cisse’nin hürmet uyandıran ve grupta birlik hissini güçlendiren bir teknik yönetici olduğunu söylüyor.

Cisse ekipte “Patron” olarak görülüyor. Gerçekten Johnson da 20 yıl evvelden hatırladığı Cisse için “Roy Keane’e çok benzeyen bir kişilikti, çok açık sözlüydü, çok netti. O bir önderdi ve bu durumunun gerisini her vakit doldurdu” diye konuştu.

Birmingham City’nin Ocak 2003’te renklerine bağladığı eski ulusal futbolcu Matthew Upson da “Cisse’nin diğerlerinden farklı bir yanı vardı. Bunu davranışlarında ve yaşadıklarıyla başa çıkma biçiminde görebiliriniz. Şu an taç çizgisinin kenarında ona bakıyorum ve bir yoğunluk görüyorum. Gözlerinden okunuyor” dedi.

Upson, “Antrenmanlarda daima çok ciddiydi. Her vakit her şeyini ortaya koyardı zira o tipte bir oyuncuydu. Top çalma konusunda eksiksiz bir orta saha oyuncusuydu. Agresifti, karakterliydi” tabirlerini kullandı.

SESSİZLİĞİNİ YILLAR SONRA BİR BELGESEL İÇİN BOZDU

Cisse birebir vakitte epey ketum bir insandı. Joola felaketinin akabinde iki hafta mazeret müsaadesi aldı ve Senegal’e gitti. Bu süreçte Nijerya’ya karşı oynanan ve geliri kazada ömrünü yitirenlerin ailelerine verilen bir yardım maçında alana çıktı. Akabinde İngiltere’ye döndü.

Dönüşteki birinci maçında Birmingham, Manchester City ile karşı karşıya geldi. Maç öncesi Birmingham taraftarları tribünlere dev bir Senegal bayrağı asmıştı lakin Cisse’nin kadro arkadaşları mevzuyu nasıl açacaklarını bilemiyorlardı. Nihayetinde Cisse kadroya geleli daha birkaç ay olmuştu. Vakit zaman tek kaygısının futbolunu oynayıp maçını kazanmak olduğu izlenimini veriyordu ve herkes bu duruma hürmet gösteriyordu.

Cisse’nin Senegal’in teknik yöneticisi olarak geçirdiği yedi yılda da durum birebirdi. Bu süreçte yaşanan trajediden bahsetmeye istekli göründüğü anların sayısı bir elin parmaklarını geçmedi. Gazeteciler de Joola’nın Cisse için her daim güç bir husus olacağı gerçeğini kabul ederek basın toplantılarında olayı gündeme getirmemeyi tercih etti.

Dolayısıyla Cisse’nin BBC Africa’nın kazanın 20’nci yıldönümü için hazırladığı “The Joola: Africa’s Titanic” belgeseline konuşmayı kabul etmesi biraz şaşırtan oldu.

Genç jenerasyonun yaşananları ve olayın Senegal’in ve Afrika’nın tarihindeki yerini bilmesini istediği için konuşmayı kabul ettiğini söyleyen Cisse, “Hatırlamalıyız” dedi.

Cisse şöyle devam etti: “Kaybettiklerimizi, babadan toruna yok olan bütün o aileleri hatırlamalıyız. Onları hatırlamak, anmak, ortamızda olmadıklarını lakin kalbimizde olduklarını bilmek değerli. Bence bu çok değerli. Doğrusunu söylemek gerekirse, bu röportajı kabul etmekteki ana motivasyonum ‘Sizi düşünüyoruz’ demekti.”

YILDIZ YOK, GRUP VAR

Senegal’in Ekvador’u 2-1’lik skorla geçtiği maçın akabinde oyuncular bu galibiyeti ikinci mevt yıldönümü olan Papa Boub Diop’a adadı. Futbolcuların hazırlattığı ve 42 yaşındayken hayata veda eden Diop’un Fulham, Portsmouth, West Ham ve Birmingham’daki futbol mesleğini hatırlatan pankartta, “Gerçek Aslan Asla Ölmez” yazıyordu.

Cisse’nin önayak olmasıyla, Senegalli futbolcular maça çıkmadan evvel Diop’un ailesinin gönderdiği bir görüntü bildiri izledi. Galibiyeti getiren golü atan Kalidou Koulibaly, kendisine verilen “Maçın Adamı” mükafatını de Diop’un ailesine adadı. Heykelciği de aileye vereceğini belirten Koulibaly, “Biz bir grubuz, biz bir kadroyuz, biz kardeşiz” diye konuştu.

Bütün bu küçük dokunuşlar, Cisse’nin teknik yöneticiliğe yaklaşımının izlerini taşıyor. Cisse bireylerden çok bir “kolektif”ten bahsetmeyi tercih ediyor. Bu sayede Senegal, en yıldız oyuncusu olan Sadio Mane’nin yokluğuna karşın son 16’ya kalmayı başardı.

FELAKET GRUBU DAHA DA KAYNAŞTIRDI

Johnson, “Aliou’yu maça otoritesini koymayı seven bir orta saha generali olarak hatırlıyorum. Varlığı bulaşıcıydı. İnançları konusunda çok net, futbol stili konusunda çok güvenliydi” dedi.

Cisse’nin hürmet ve otoriteyle yönetme yaklaşımı benimsediğini de vurgulayan Johnson, şunları söyledi:

“Normalde yurt dışından İngiltere’ye geldiğinizde ahenk sağlamanız biraz vakit alır. O o denli değildi. Direkt grubun ve soyuma odasındaki hararetli tartışmaların bir kesimi olmuştu. Bunun sırrı davranışları ve konuşma biçimiydi. Bir maçta Patrick Vieira ile eşleştiğini ve ona üstün geldiğini hatırlıyorum. Soyunma odamızın en dikkat alımlı karakterlerinden Robbie Savage’dı ve bir kezinde Aliou’nun Robbie’ye de haddini bildirdiğini hatırlıyorum.

“Tuhaf lakin, Joola felaketi grupta herkesin daha da yakınlaşmasını sağladı. O dönem öteki bir Senegalli oyuncumuz (Ferdinand Coly) daha vardı. Gerçek bir beraberlik ruhu içinde olduğumuzu, çok bahtsız bir durumda olan bir arkadaşımıza sahiden takviye verdiğimizi hatırlıyorum.”

16 Eylül 2002’de oynanan Birmingham City-Aston Villa maçında Gareth Barry ile Cisse top mücadelesinde

“O BİR ASLAN”

Cisse, Birmingham City’de 2 yıl oynadı. Birmingham’ın 9 yıl sonra karşı karşıya geldiği ezeli rakibi Aston Villa’yı 3-0’la geçtiği maçta da takımda yer aldı ve ekibin tarihine en sevilen oyunculardan biri olarak geçti. O da Joola felaketinden etkilenenler için bir bağış kampanyası başlatan Birmingham taraftarlarının “sıcaklığını ve şefkatini” sık sık lisana getirdi.

2004’te Portsmouth’a transfer olan Cisse, oyunculuk mesleğini Fransa’da noktaladı; 2012’de Senegal’in 23 yaş altı ulusal grubunun başına geçerek teknik yöneticiliğe adım attı.

Hem mecazen hem de gerçek manada dik duruşuyla, gri eşofmanlarıyla ve rastalı saçlarıyla saha kenarında da dikkat çeken Cisse, bugünlerde yeni bir muvaffakiyet kıssası yazmak istiyor.

Cisse’nin hayatını en yeterli özetleyen kelamlar ise Senegal’in orta saha oyuncusu Pape Gueye’den geldi. Gueye, “O bir aslan” dedi, “Ve bizimle konuştuğunda bir aslan üzere kükrüyor”.

The Athletic’in “The family tragedy of Aliou Cisse, Senegal’s ‘lion’ of a coach” başlıklı haberinden derlenmiştir.