Savaşın ön cephesindeki Ukraynalı bayanlar… ‘Bu hayatta yalnızca snowboard yapmayı seven birisiydim’

Savaşın ön cephesindeki Ukraynalı bayanlar… ‘Bu hayatta yalnızca snowboard yapmayı seven birisiydim’
Şubat ayından bu yana devam eden savaşta on binlerce insan hayatını kaybetti. Bu can pazarı içinde kendi hayatını hiçe sayarak insanları kurtarmak için uğraş eden Ukraynalı bayan sağlıkçılar, en ön cephede misyon yapıyor. Onların öyküsü…

Ukrayna savaşı tüm süratiyle devam ederken, jeopolitik gayeler doğrultusunda çabucak her gün yüzlerce silah karşıdaki “düşmana” çevriliyor. İnsanlarını hayatını kurtarmak için onlarca bayan hekim ve sağlıkçı canla başla çalışıyor.

Dilerseniz milletlerarası hukukun hiçe sayıldığı, tabiplerin, hemşirelerin ve sivil hastaların vefata terk edildiği bu savaşta bayan hekimlerin inanç yüklü öykülerine tanıklık edelim…

2016 yılında eğitimini tamamladıktan sonra orduya hekim olan katılan Hanna Khurava, geçtiğimzi hafta Kramatorsk’taki hastanede cephe çizgisine gitmek için hazırlık yapıyor.

HER GÜN ‘YARALI VAR’ ANONSUNU BEKLİYORLAR

Ukrayna ordusunda sıhhat vazifelisi olan Alina Mykhailova, günlerce süren çatışmalardan sonra dinlenmek için köşesine çekilen tek bayandı. O denli ki, cephede uzun vakittir yaşanan savaşın yarattığı kaosa o kadar alışıldı ki, etrafa düşen güdümlü füzelerin sesleri dahi Mykhailova’u uyandırmaya yetmedi.

Cephe gerisindeki sıhhat merkezinde telsizden gelecek “yaralı var” anonsunu bekleyen Mykhailova, bir mühlet sonra hekim diye haykıran askerlerin yanına süratli bir formda varmak için hazırlanıyordu. Birlik bir Rus füzesinin düşmesinin akabinde ağır zayiat vermiş, çok sayıda yaralının ve meyyitin olduğu anons ediliyordu.

Olay yerine süratle ulaşan Mykhailova, parçalanmış vücutlar ve açık yaralarla dolu bir atmosferde birkaç askere süratle yardım etmeye koyulmuştu bile. Derme çatma bir ambulansa dönüştürülen büyük kasalı bir aracın gerisine yüklenen askerler doğruca sıhhat merkezine götürüldü.

‘GÖÇ ETMEYİ DEĞİL KALIP YARDIMCI OLMAYI SEÇTİM’

Vücutlarına saplanan şarapnel modülleriyle hayata kalmaya çalışan askerler Mykhailova’dan güç alıyorlar, kendilerini güzelleştirmesi için ona yalvarıyordu. Genç bayanın elinden ise yalnızca sargı bezleriyle müdahale etmek geliyordu.

Mykhailova’nın hayatı da öteki milyonlarca Ukraynalı üzere çok süratli değişmiş. Kiev’de yaşayan vejetaryen olan ve olan ve siyaset bilimi eğitimi alan genç bayan, savaşın başlamasıyla ön saflarda hayat kurtarmak için uğraş veren bir nefere dönüşmüş.

“Bu hayatta yalnızca snowboard yapmayı seven birisiydim” diyen Mykhailova, Rusya’nın doğu cephesindeki ilerleyişi sonrasında öbür bir ülkeye göç etmeyi değil kalıp yardımcı olmayı seçmiş. Ukrayna’nın doğusundaki cephe hastanesinde vazifeli genç bayan, “Olmam gereken yerin burası olduğuna karar verdim” tabirini kullanıyor.

Khurava, bu ayın başında Lysychansk kenti yakınlarında Rus atağında yaralanan 37 yaşındaki asker Dema’yı tedavi ediyor.

UKRAYNA ORDUSUNUN YÜZDE 22’SİNİ BAYANLAR OLUŞTURUYOR

Son aylarda Donbas bölgesindeki harekâtlarına sürat veren Rus ordusunun ağır akınları nedeniyle, Ukrayna ordusu çabucak her gün yüzlerce kayıp veriyor. Erkeklerin savunma mevzilerini koruduğu cephede bayanlar ise geri hizmetlerde faal olarak çalışıyor.

Cephe gerisindeki sistemi sağlayanlar ise Ukrayna Bayan Gazi Hareketi’nin gönüllüleri. Şubat ayından bu yana giderek büyüyen istekli ağı ile bayanlar Ukrayna ordusunda yaklaşık yüzde 22’sini oluşturuyor. Bu istekli hareketinin kurucularından olan Kateryna Pryimak ise “Şubat ayından bu yana bayan gönüllülerin sayıları gitgide artıyor; bu bize güç veriyor” açıklamasını yapıyor.

2016 yılında eğitimini tamamlayıp tabip olan Hanna Khurava da ön saflarda gayret veren bayanların sayısındaki artışa işaret ederek, ordunun tamamında bayanların faal olarak çalıştığını belirtiyor ve devam ediyor.

“Kadınlar makine tamiratlarını yapıyor; sıhhat vazifelisi olarak cephede yaralanan askerlerle ilgileniyor ve ayrıyeten orduda etkin vazife yürüten çok sayıda bayan görmeye başladım. Pek birden fazla tam teçhizat cepheye ilerlerken, bayan kumandanların sayısında da önemli bir artış yaşanıyor.”

‘BENİ ENGELLEMEYE KALKARSAN ÖTEKİ BİR OTOBÜSE BİNİP GİDECEĞİM!’

Yıpratıcı savaşın içinde kalanlar için savaş giderek olağan bir hâl almaya başlamış bile… Cephede tanışıp evlenenlerin sayısı ise bir oldukça fazla. Rus tankları cepheyi yarmadan birkaç hafta evvel hekim Khurava, ambulansı kullanan askerle tanıştıktan kısa bir mühlet sonra evlenmiş.

The Washington Post’un sorularını yanıtlayan Khurava, cephede yaralanan askerleri Kramatorsk’taki hastaneye getirdikten sonra, “Balayı için ne hoş bir yer değil mi?” diyerek uzaklara dalıyor.

Evlendikten sonra eşinin kendisine “Artık risk almanı istemiyorum” dediğini söyleyen genç bayan bu talebi kesin bir lisanla reddetmiş. Eşine hiçbir şeyin değişmediğini söyleyen Khurava, “Eğer sen birinci otobüsle gideceksen ben farklı bir otobüse binip gideceğim” sözünü kullanmış.

Eşini cepheden ayrılmayacaklarına ikna eden Khurava, bugünlerde Lysychansk kentinin batısındaki bir köyde nöbet tutuyor. Mümkün bir taarruz anında yaralıların imdadına koşmak için bekliyorlar.

Ukraynalı bir askeri tabip doğuda bulunan Shyrokyne köyünde hastalar için yemek hazırlıyor. Fotoğraf: AP

ASKERLER, BAYAN SAĞLIKÇILARI NEDEN ENGELLEMEYE ÇALIŞTI?

Bu sessiz bekleyişi ise Ukrayna topçu bataryaları bozuyor. Köyün çabucak dışındaki Ukrayna ordusuna ilişkin BM-21 Grad topçu bataryasını ateş alırken Khurava, sağlam çelik yeleğini üstüne geçiriyor.

“Biz Grad toplarını ateşlediğimizde, ateşin başladığı yere Ruslar misilleme yapıyor o yüzden buradan süratle uzaklaşmamız lazım” diyen genç hekim, 20 dakika sonra bölgeye tertip topçu ateşi nedeniyle yaralanan ve çığlıklar içerisinde acı çeken askerlerin yanına koşuyor.

Khurava, bölgeye yapılan topçu atakları nedeniyle yaralanan askerleri ambulansa taşırken yaralarını dindirmek için bütün yeteneklerin kullanıyor. Hafif yararlanan askerler ile taarruzun gerçekleştiği yerde ilgilenen Khurava, askerlerin yaralarını bandajladıktan sonra onlardan hastaneye gelmelerini istiyor.

Ateş sınırında gözü kara formda yaralılarla ilgilenen bayan sıhhat vazifelileri, birinci vakitlerde cephede savaşan askerlerin kendilerini engellemeleriyle çalıştıklarını söylüyor. Sağlıkçı bayanları karşılarında gören askerler onları kız kardeşleri, kızları ve hatta geride bıraktıkları eşleri yerine koyup süratle savaş meydanından uzaklaşmalarını istemişler.

Genç sıhhat vazifelisi bayanlar ise bu baskıya aldırış dahi etmeden askerlerin hayatlarını kurtarmayı sürdürmüş.  

‘AİLEME CEPHEDE MİSYON ALDIĞIMI SÖYLEYEMEDİM’

Donetsk’de yer alan Bakhmut kentinde misyon yapan 24 yaşındaki sıhhat vazifelisi Liana Nigoyan, ailesinin tüm engellemelerine karşın cephede misyon üstlenmiş. “Şu anda aileme nerede olduğumla ilgili palavra söylüyorum” diyen genç sıhhat vazifelisi çabucak akabinde şunları ekliyor:

“Onlara Kiev’de âlâ bir hastanede çalıştığımı söyledim. Beni başkentte biliyorlar.”

Nigoyan, savaş başladığında Dnipro’da bir klinikte hemşire olarak çalışmaya başlamış. 2016 yılında orduya istekli sıhhat vazifelisi olarak kaydolduğunu söyleyen genç bayan, yaklaşık 7 yıldır çatışma bölgesinde bilfiil misyon yürütüyor.  

Gönüllü olduğu vakit kalp hastası babasının onun cephede çalıştığını öğrenmesinden çok korktuğunu söyleyen Nigoyan, cephede karşılaştığı birinci akın karşısında yaşadıklarını ise şöyle anlatıyor:

“İlk sefer bir bombardımanın içinde kalmıştım; bir an sonra her şeyin beyazladı ve etrafım sessizleşti. Sonrasında birinin yanıma gelip sekiz defa derin nefes almamı söylediği hatırlıyorum.”

‘KENDİMDEN EMİN OLMAM ONLARI RAHATLATIYOR’

Göreve başladığı birinci vakitlerde büyük zorluk çektiğini belirten Nigoyan, müdahale ettiği birinci hastayı da unutamadığını söylüyor. Genç sağlıkçı savaşın gerçek yüzü ile tanıştığı o birinci anla ilgili, “İlk sefer keskin nişancı tarafından vurulan bir askere müdahale etmiştim. Çok korktuğumu hatırlıyorum. Ambülansla hastaneye giderken yaralı askerin kollarım ortasında can vermesini ise asla unutamıyorum” tabirini kullanıyor.

Fakat yaşadığı şoku atlatamadan yeni bir yaralının yardımına koştuğunu belirten Nigoyan, bedenine şarapnel saplanan bir askerin hayatını kurtarınca, yaptığı işin kıymetinin farkına vardığını söylüyor.

Ardından gelen pek çok olaydan sonra askerlerin kendisine güvenmeye başladığını açıklayan Nigoyan, “Zor koşullara karşı sağlam durmak zorunda kalırsam bunu yaparım. Kendimden emin olmam ve kararlı müdahalelerde bulunmam askerlerin de bana güvenmelerini sağlıyor; onları rahatlatıyor” diyor.

13 yıldır askeri hekim orak orduda vazife yapan Irina Pukas, Kramatorsk’taki bir hastanenin önünde cepheye hareket etmeye hazırlanıyor.

‘YARALI ASKERLERE ANNELERİYMİŞ ÜZERE BAKTIM’

Ukrayna ordusunda 13 yıldır tabip olarak vazife alan Irina Pukas ise kendi oğullarından daha genç askerlerle karşı karşıya kaldığında, doktorlukla ebeveynlik ortasında kaldığını söylüyor. Savaşın yarattığı acılara şahit olan Pukas, ağır bir hüzün içinde genç askerleri hayata döndürme uğraşı veriyor.

Birkaç hafta evvel ağır Rus bombardımanı nedeniyle yaralanan ve hastaneye getirilen askerlerle ilgilendiğini belirten 48 yaşındaki Pukas, “Hastaneye getirilen askerlere bakmamı istediler. Korkan gözlerle bana bakan, yaraları nedeniyle büyük acılar çeken bu çocuklar miğferlerini ve kamuflajlarını çıkarmamı istemiyordu. Onları hem bir anne hem de bir tabip olarak rahatlattım” diyor ve şunları ekliyor:

“Bir anne olmam onları tedavi etmeme yardımcı oldu. Ayrıyeten onların neler yaşadığını biliyordum zira ben de bir seferinde ağır bombardımanın altında kalmıştım.”

‘SAVAŞTAYIZ FAKAT AŞK TÜKENMİYOR DEVAM EDİYOR…’

Başta da bahsettiğimiz üzere savaş giderek olağan bir hâl almaya başladı. Ve savaşın en ağır olduğu periyotta dahi beşerler keyifli olabilmek için kısa anları uygun kıymetlendiriyor. 20 yaşındaki Maria Budnichenko, cephede tanıştığı meslektaşıyla savaşın başlamasının akabinde cephede tanışmış.

Geçtiğimiz hafta ilan edilen kısa müddetli ateşkes ilanının akabinde Budnichenko’nun erkek arkadaşı Sloviansk’taki hastanenin önüne gelerek genç bayana evlenme teklifinde bulundu. Erkek arkadaşını tek dizi üzerine ellerinde çiçekle gören Budnichenko, evlenme teklifini olumlu karşılayınca hastanenin önünde bekleyen yaralı askerler daima bir ağızdan tezahüratlar yapmaya başladı.

Teklifin akabinde memnunluğu gözlerinden okunan Budnichenko, “Bir savaştayız ancak aşk tükenmiyor; devam ediyor…” tabirini kullanıyor.

Fotoğraf: Alamy

‘O SENİN SAYENDE HAYATTA KALDI’

Mutluğun kısa kesildiği bir ortamda tabipler süratle yaralılara yardım etmek için yola koyuluyor. Genç sıhhat vazifelisi Alina Mykhailova, yaralı askerlere yardım için süratle yola çıkıyor. Hastanede ise hekimler ameliyathanede Mykhailova’nın yaralıları hastaneye getirmesi bekleniyor.

Genç bayan cephede yaralanan askerlere yaptığı birinci müdahaleden sonra hepsini sağ salim ameliyata alınmasını sağlıyor.

Saatler süren operasyonun akabinde ameliyathaneden çıkan tabip bağırarak, “Bu adamın yarasını kim bu kadar bezle kapattı?” diye sorunca, Mykhailova ürkekçe elini kaldırdı. Bir insanın hayatta kaması için gösterdiği eforun makus bir sonuç doğurduğunu sanmıştı.

Doktor genç meslektaşına bakarak, “İyi iş çıkartmışsın. Hayatta kalmasının sebebi kan kaybını durdurmuş olman” dediğinde, genç bayanın gözleri buğulanıyor…