Rekabet Kurumu market raporunu tamamladı: Market markalı eserlere Çin Seddi

Rekabet Kurumu market raporunu tamamladı: Market markalı eserlere Çin Seddi
Marketlerin kendi markaları için ürettirdikleri ‘private label’ kümesindeki eserlerin tüketicilerde yarattğı ‘ucuz’ imajı, Rekabet Kurumu’nun süratli tüketim perakende raporunda öne çıktı. Kurumun uzmanları raporda, market markalarıyla başka markalar ortasında ‘Çin Seddi’ olması gerektiği ihtarında bulundu.

Rekabet Kurumu uzmanlarınca hazırlanan Türkiye Süratli Tüketim Malları Perakendeciliği Kesim İnceleme Son Raporu tamamlandı. Zincir marketlerin et, süt, tuvalet kâğıdı üzere eser kümeleri başta olmak üzere üreticilerle muahede yaparak özel gramajlı üretim yaptırdıkları, bunun tüketicilerde ‘ucuz ürün’ imajı yarattığı tespit edildi. Raporda market markalı eserlerle başka markalar ortasına ‘Çin Seddi’ çekilmesi, ödeme müddetlerinin kısaltılması; tek taraflı kontrat değişikliğinin, ticari sırların alıcı tarafından berbata kullanımıyla ticari misillemelerin yasaklanması da istendi.

DÖRT MARKETİN HİSSESİ YÜZDE 74

Ciro büyüklüğüne nazaran pazardaki birinci dört market zincirinin daldaki hissesinin 2010’da yüzde 26 iken, 2019 sonunda yüzde 74’e çıktığı; birinci 10 oyuncuya bakıldığında ise oranın yüzde 92’ye ulaştığı belirtilen raporda, ‘küçük marketlerin hisse kaybettiği’ vurgulandı. Son raporda özetle şu tespitler dikkat çekti:

“İlk dört teşebbüsün üçü indirim markettir. İndirim marketlerin eser portföylerindeki ‘özel markalı ürün’ yükü başka marketlerden daha fazla. İndirim marketleri tarafından tasarlanan bu eserler çoğunlukla yahut çiftçiye ürettirilmekte. İndirim marketler bu satıcılar karşısında değerli bir alım gücüne sahip. Bu gücün berbata kullanılması teşebbüslerin rekabetçi güçlerini zayıflatabilir. Çiftçiler ile KOBİ’lerin gelirlerinin azalmasına yol açabilecek uygulamaların engellenmesi koşuldur. Teşebbüslerin alıcı güçlerinin berbata kullanılmadığının garanti altına alınması, marketler ortasındaki rekabete de olumlu yansıyarak, başta fiyatların düşmesini sağlayacaktır.”

ÖZEL AMBALAJA YASAK SİNYALİ

Raporda rekabetin tesisi için alıcı gücünün berbata kullanımının engellenmesi emeliyle belirli tip eser ve ambalajların tek bir teşebbüs için üretiminin yasaklanabileceği vurgulandı. “Ayrıca marketlerin özel markalı ve üretici markalı satın alma ünitelerinin birbirlerinden büsbütün ayrışmasını sağlayacak, literatürde ‘Çin Seddi’ olarak bilinen uygulamanın katı bir formda tesisi ve takibi gündeme getirilebilir” denildi.

YEREL MARKETLERE AYRICALIK

Yerelde küçük perakendecilerin zincirler karşısında rekabet edebilmeleri için daha uygun fiyatlarla eser satın almasını sağlayacak alım birliklerinin kurulması da rapordaki teklifler ortasında yer aldı. “Yerel marketlerin de özel markalı eser üretmelerinin teşvik edilmesi ve Rekabet Kanunu 5. husustan muaf tutulması tesirli olur” denilen rapor, şöyle devam etti:

“Perakende Ticaretinin Düzenlenmesi Kanunu’nda değişiklik yapılarak bozulabilir ziraî eserler ve besin eserlerinde ödeme vadeleri 30 günü, öteki ziraî ve besin eserlerinde 60 günü geçmemeli.

Bozulabilir besinlerde kısa müddette yapılan iptal bildirimlerinin, alıcının tek taraflı kontrat değişikliklerinin, süreçle ilgili olmayan ödeme taleplerinin, kayıp ve bozuk mal riskinin tedarikçiye transferinin, alıcının yaptığı ticari misillemeleri yasaklanmalıdır.”