Pelosi’nin Tayvan ziyareti planıyla ilgili tansiyon yükseliyor

Pelosi’nin Tayvan ziyareti planıyla ilgili tansiyon yükseliyor
Çin’in ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin, egemenlik tezinde bulunduğu Tayvan’ı ziyaret etmesi halinde, “askeri karşılık” dahil sert yansılar verebileceği ileri sürüldü.

İngiliz Financial Times gazetesinin “konu hakkında bilgi sahibi 6 yetkiliye” dayandırdığı haberine nazaran, Çin tarafı Washington idaresiyle özel görüşmelerinde Pelosi’nin muhtemel ziyareti halinde sert reaksiyon gösterecekleri ihtarında bulundu.

Görüşmelerde “olası askeri karşılığın” da Çin tarafından gündeme geldiği argüman edildi. Kelam konusu askeri karşılığın ne olacağına dair bilgi verilmezken, ABD’li güvenlik yetkilileri Çin savaş uçaklarının Pelosi’nin uçağına müdahale ederek adaya inmesini engellemeye çalışabileceğinden tasa ediyor.

Görüşmelere dair bilgi sahibi kaynaklar, ihtarların Pekin’in ABD’ye Tayvan konusunda yönelttiği tenkit ve ikazlardan “çok daha sert” olduğunu vurguladı.

Uyarılar, Financial Times’ın, geçen hafta, Pelosi’nin Nisan ayında iptal ettiği ziyareti, Ağustos’ta yapacağını ileri sürdüğü haberin akabinde geldi.

ABD ile Çin diplomatik bağlantılarında tansiyonların yaşandığı bir periyoda denk gelen tez, Pekin tarafının yansısına sebep olmuştu. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao Licien, Pekin’de düzenlediği günlük basın toplantısında, “ABD, (Pelosi’nin ziyaretiyle ilgili) halinde ısrar ederse Çin, egemenliğini ve toprak bütünlüğünü korumak için güçlü ve kararlı önlemler alacaktır.” sözlerini kullanmıştı.

Beyaz Saray yetkilileri ziyarete karşı

Pelosi, mümkün ziyareti şimdi doğrulamazken, Beyaz Saray güvenlik yetkililerinin tasalarını lisana getirdiği tez edildi.

ABD Lideri Joe Biden, gazetecilerin mümkün ziyarete dair sorusu üzerine, “Ordu, uygun fikir olduğunu düşünmüyor.” tabirini kullanmıştı.

Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ve öbür Ulusal Güvenlik Kurulu (NSC) üyelerinin, Tayvan Boğazı etrafında tansiyonu arttıracağı gerekçesiyle ziyarete karşı olduğu ileri sürülüyor.

NSC, Beyaz Saray’ın Pelosi’den ziyaretini iptal etmesini isteyip istemediğine dair yorum yapmaktan kaçınırken, Stratejik Bağlantı Departmanı Lideri John Kirby, yaptığı açıklamada, “Konsey’in sadece bağlamı, olguları ve ilgili jeopolitik bilgileri aktardığını, Meclis Lideri’nin kendi kararını vereceğini” tabir etti.

Öte yandan, muhtemel ziyaretin ABD ile Çin ortasında bir krize yol açabileceği ihtimalinin Washington’ın birtakım müttefiklerini de endişelendirdiği sav edildi.

Artan tansiyonun işareti olarak bedellendirilen bir öbür gelişme de ABD’nin Pekin Büyükelçisi Nicholas Burns’un geçen hafta Washington’a yaptığı ziyareti kısa keserek Pekin’e dönmesi oldu.

ABD Lideri Joe Biden ile Çin Devlet Lideri’nin bu hafta telefon görüşmesi yapması planlanıyor.

Hassas dönem

Biden idaresinden birtakım isimlerin nisanda planlanan ziyaretin, Ukrayna Savaşı’nın yeni başlaması nedeniyle, bir dayanak tabiri olarak yasal görülebilse de mevcut durumda zamanlama prestijiyle hassas bir periyoda denk geldiği görüşünü lisana getirdiği aktarılıyor.

Çin Halk Kurutuluş Ordusu’nun 100. kuruluş yıl dönümünün kutlanacağı 1 Ağustos ile tıpkı ayda gerçekleşecek mümkün ziyaretin, Pekin’in Ada etrafında askeri hareketlerini ağırlaştırmasına yol açabileceği bedellendiriliyor.

Ayrıca Çin’i yöneten Komünist Partisi’nin güz aylarında düzenleyeceği 20. Parti Kongresi öncesinde Bohay Denizi kıyısındaki sayfiye kasabası Beydayhı’da düzenlenen üst seviye istişare toplantısı da Ağustos’ta yapılacak. Ülkenin gelecekteki idare takımlarını şekillendirecek kararlar alınacak kongre, Çin tarafındaki yansıları artırabilecek bir etken olarak görülüyor.

Nisan ayındaki ziyareti iptal edilmişti

82 yaşındaki Pelosi’nin nisan ayında Tayvan’a yapmayı planladığı ziyaret Kovid-19’a yakalandığı gerekçesiyle iptal edilmişti.

Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, o günlerde Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaretinin “tek Çin” unsurunun tanımladığı “kırmızı çizginin aşılması” manasına geleceği ikazında bulunmuştu.