NATO yolunda imzalar tamam: İsveç ve Finlandiya artık onay bekleyecek

NATO yolunda imzalar tamam: İsveç ve Finlandiya artık onay bekleyecek
Türkiye’nin vetosunu kaldırması üzerine NATO’da İsveç ve Finlandiya’nın iştirak protokolleri imzalandı. Bu iki ülkenin tam üye olabilmesi için TBMM dahil 30 NATO ülkesinin parlamentolarının iştiraki onaylaması gerekiyor.

NATO’ya üye olmak için yaklaşık yedi hafta evvel resmi müracaat yapan İsveç ve Finlandiya’nın iştirak protokolleri, Madrid Zirvesi’nde 30 üye ülke önderlerinin onayıyla yapılan resmi davetin olağan devamı olarak dün Brüksel’de imzalandı. İştirak protokollerinin imzalanması, bu iki ülkenin “davetli” statüsüne sahip olduğu ve üyeliklerine ait onay sürecinin başladığı manasına geliyor. NATO üyesi ülkelerin daimi temsilcileri, belgeyi Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto ve İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde’nin hazır bulunduğu bir ortamda imzaladılar. İmza merasimi sonrasında düzenlenen ortak basın toplantısında konuşan NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, iki ülke ile NATO ve Avrupa-Atlantik güvenliği açısından tarihi bir gün olduğunun altını çizip Türkiye, İsveç ve Finlandiya’ya yapan yaklaşımları nedeniyle teşekkür etti, “Madrid Zirvesi’nde imzaladıkları üçlü mutabakat bugünü mümkün kıldı” dedi.

SON KELAM ÜYELERİN

NATO’daki genel beklenti süratli bir onay süreci yaşanması doğrultusunda. Mümkün üyelik için gelecek yılın birinci aylarını dillendirenler olsa da sürecin uzunluğu NATO üyesi ülkelerin dün imzalanan belgeyi ulusal kurallarına nazaran onaylama sürecinin suratına bağlı olacak. Stoltenberg, süratli bir onay süreci için kimi üye ülkelerin gerekli hazırlıkları yaptığını belirtmekle birlikte, “Katılım protokollerinin 30 ulusal parlamentoda onaylanması gerekiyor ve farklı ülkelerin farklı prosedürleri var. Bu nedenle bunun tam olarak ne kadar süratli ilerleyebileceği konusunda iddiada bulunmada çok dikkatli davranıyorum” dedi. NATO’ya katılan en son ülke olan Kuzey Makedonya’nın protokolünün onay süreci yaklaşık bir yıl almıştı. Onay için NATO tarafından belirlenen bir son tarih yok. Süreç büsbütün üye ülkelerin elinde.

OTURUMLARA KATILACAKLAR

Katılım protokollerinin imzalanması bu iki ülkeye NATO üyesi ülkelerin sahip olduğu avantajları sağlamıyor. İsveç ve Finlandiya bundan sonra NATO oturumlarına “davetli” statüsüyle katılabilecek. Fakat bu alınacak kararlarda kelam hakkına sahip olacakları manasına gelmiyor. NATO’nun mümkün askeri düzenlemeleri de şu etapta bu iki ülkeye açık olmayacak. Finlandiya ve İsveç, üye ülkeler onay sürecini tamamlamadan NATO’nun ortak savunma prensibi olan ve bir müttefike yapılan atağın tüm İttifak’a yapılmış sayılmasına dayanan 5’nci unsur muhafazasından da yararlanamayacaklar.

‘UMARIM ONAYLARLAR’

Türkiye, terörizm odaklı güvenlik dertlerinin giderilmesinin odakta yer aldığı üçlü memorandumun somut biçimde uygulandığına dair örnekler görmeden onay sürecini tamamlamayacağı bildirisini Madrid Zirvesi’nden bu yana net formda veriyor. Linde, süratli bir onay süreci umduklarını belirterek, “Bu mutabakatın gereğini yerine getireceğiz ve bunu takip edeceğiz. Ayrıyeten ortak bir sisteme da sahip olacağız. Umarım İsveç, Finlandiya ve Türkiye, bunun yeterli bir mutabakat olduğunu görür ve Türk Parlamentosu da mutabakatımızı onaylayabileceğini hisseder” dedi.

‘CİDDİYE ALACAĞIZ’

Türkiye’nin bu iki ülkeden beklentileri ortasında terör temaslı kimi isimlerin iadesi de var. Linde, memorandumun müzakeresi sırasında sayı ya da listelerin gündeme gelmediğini ve kendi bilgisi dahilinde İsveç hükümetine ulaşmış bir liste bulunmadığını belirterek, “Terörle çabayı ciddiye alacağız. Tüm iade talepleri mevzuatımızdaki olağan yoldan gidecektir ve nihayetinde karar verecek olan yüksek mahkemedir” dedi. Haavisto ise “Üzerinde anlaşılan her şey metinde” sözlerini kullandı.