Nakdî transfer düzeneği nedir?
Parasal transfer düzeneği nedir?Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın Eylül 2021’de başladığı gevşeme sürecinde siyaset faizi ile kredi faizleri …
Parasal transfer düzeneği nedir?
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın Eylül 2021’de başladığı gevşeme sürecinde siyaset faizi ile kredi faizleri ortasındaki makas ‘parasal transfer mekanizması’ kavramını yeniden gündeme getirdi. Pekala ‘parasal transfer mekanizması’ kavramı ne manaya…
Merkez bankalarının uyguladığı para siyasetlerinin iktisada nasıl bir süreç ve yoğunlukla tesir ettiği; mali değişkenlerin toplam talebi, çıktı açığını ve enflasyonu hangi kanallarla ve ne ölçüde etkilediği ‘parasal transfer mekanizması’ ile açıklanıyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın ‘100 soruda merkez bankacılığı’ başlıklı broşüründe mali transfer düzeneği şöyle açıklanıyor: Parasal transfer sistemi nedir?
Parasal transfer düzeneğine nazaran, merkez bankası faiz oranında yapılan değişiklik enflasyon üzerindeki tesirini dört kanaldan gösterir.
Faiz Kanalı Merkez bankası, borç paranın marjinal maliyetini değiştirerek tüketicilerin nakit akımlarını ve tüketim kararlarını; üreticilerin ise yatırım ve harcama kararlarını tesirler.
Merkez bankası bu formda iktisattaki toplam talebi değiştirir.
Faiz kanalının işleyişi, kısa vadeli faiz oranında bir değişiklikle başlamakta ve bu değişikliğin finansal piyasalardaki arz ve talep sistemleri aracılığıyla orta ve uzun periyot faiz oranlarına yansımasıyla sonuçlanır.
Varlık fiyatları kanalı
Piyasa faiz oranları tıpkı vakitte bankalardan alınan kredi ölçüsünün ve pay senedi, Döviz üzere varlıkların fiyatlarının değişmesine yol açar.
Genişletici para siyaseti sonucu bankaların rezervleri ve mevduatları artacağından verebilecekleri kredi ölçüsü yükselecektir.
Kredi ölçüsündeki bu artış firmaların yatırım harcamalarının artmasına yol açacak ve toplam talep üzerinde genişletici tesir yaratacaktır.
Merkez bankaları faiz oranlarını düşürdüğünde, tahvil getirileri azalacağından pay senetlerine olan talep artacak; bu da pay senetlerinin fiyatını yükseltecektir.
Bu gelişmeler sonucu firmaların piyasa bedeli firma maliyetine oranla yükseleceğinden yatırım veüretim artacaktır.
Döviz kuru kanalı
Parasal genişlemenin olduğu bir iktisatta yurt içi gerçek faiz oranları düşeceğinden portföy yatırımcıları için o ülkede yatırım yapmak daha az kârlı olacak ve ülkeden sermaye çıkışı görülecektir.
Bunun sonucunda ulusal paranın kıymeti düşmeye başlayacaktır.
Döviz kurlarının yükselmesi ithal malların fiyatlarını ulusal para cinsinden artırarak enflasyonun direkt yükselmesine de sebep olabilecektir. Ayrıyeten, ithal malları fiyatlarının yükselmesi, toplam arzın azalmasına ve devamında fiyatlar düzeyinde artışa neden olacaktır.
Beklentiler kanalı
Beklentiler kanalı, ekonomik ünitelerin gelecek periyotlara ait başta enflasyon olmak üzere ekonomik koşullarda yaşanmasını bekledikleri değişimler aracılığıyla çalışan transfer kanalıdır.
Faiz oranlarına ait kararlar birebir vakitte beklentileri, beklentiler de ileriye dönük kararları tesirler.
Ekonomide faiz oranlarında yapılan değişikliğe ahengin sağlanması vakit alır. Ayrıyeten, nakdî transfer sisteminin işleyişi ülkeler ortasında farklılıklar gösterir.