Minimum fiyat için kritik toplantı

Asgari fiyat için kritik toplantı
Asgari Fiyat Tespit Kurulu, üçüncü toplantısına 14:00’da başlayacak. Kurulun bir evvelki toplantısı 14 Aralık tarihinde gerçekleştirmiş, toplantının akabinde açıklama yapan patron ve emekçi temsilcileri rastgele bir sayının gündeme gelmediğini…

Milyonların gözü bugün gerçekleştirilecek Minimum Fiyat Tespit Kurulu toplantısına çevrildi.

İşçi, patron ve hükümet tarafından ortak karar ile 2023 yılı taban fiyatının belirlenmesi hedeflenen Taban Fiyat Tespit Kurulu’nun üçüncü toplantısı bugün saat 14:00’da başlayacak.

Komisyonun birinci toplantısı 7 Aralık’ta, ikincisi 14 Aralık’ta yapılmıştı. Üçüncü toplantı için ise birinci olarak 21 Aralık tarihi öngörülmüş lakin tarih bugüne alınmıştı.

Komisyon görüşmelerde patron tarafını Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), emekçi tarafını Türkiye Personel Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) hükümeti ise Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı temsil ediyor.

Asgari fiyat 2022 için net 4 bin 253 TL olarak belirlenmiş, yılın ortasında ise tekrar artış yapılarak yaklaşık 5 bin 500 TL’ye yükseltilmişti. Ayrıyeten 2022 başından geçerli olmak üzere minimum fiyatta damga vergisi ve taban fiyata kadar tüm çalışanlar için gelir vergisi kaldırılmıştı.

İlgili haberler

• Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Alim’den minimum fiyat açıklaması
• Tekstilde işten çıkarmalar başladı
• Erdoğan’dan EYT ve minimum fiyat açıklaması
• Asgari fiyatta ikinci toplantı sona erdi

İkinci toplantıda sayı ortaya çıkmamıştı

Asgari Fiyat Tespit Kurulu’nun ikinci toplantısında, Hazine ve Maliye ile Ticaret bakanlıkları ve TÜİK temsilcileri ekonomik datalara dair sunum yaptı.

Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nın konut sahipliğinde, Çalışma Genel Müdürü Sadettin Akyıl başkanlığında toplanan komitede, patron heyetine TİSK Genel Sekreteri Akansel Koç, emekçi heyetine TÜRK-İŞ Genel Sekreteri Pevrul Kavlak başkanlık yaptı.

Basına kapalı yapılan toplantı yaklaşık 2,5 saat sürdü.

Toplantı sonrası açıklama yapan Pevrul Kavlak ikinci toplantıda sayı konuşulmadığını söyledi. TİSK Genel Sekreteri Akansel Koç ise toplantıda patron takviyesi için taleplerini bir kere daha yinelediklerini söz etti.

Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nın anketi tartışma yaratmıştı

Komisyonun birinci toplantısında Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı yaptırdığı taban fiyat anketini taraflarla paylaşmış, ankette emekçi ya da patron olmayan çeşitli mesleklerdekilerin 2023 yılı taban fiyatı için ortak beklentisinin net 7 bin 845 lira olduğuna yer verilmişti.

İşçi, patron ve farklı mesleklerden oluşan vatandaşların oluşturduğu kamuoyuna 2023 yılı
asgari fiyat beklentisinin sorulması üzerine, emekçilerin taban fiyat beklentisi 7 bin 500 TL’nin
üzerindeyken, patronların taban fiyat beklentisi 7 bin TL oldu. Personel ya da patron olmayan
çeşitli mesleklerden oluşan vatandaşların oluşturduğu kamuoyunun ortak beklentisi ise 7 bin
845 TL oldu. Minimum fiyatla çalıştığını belirten personellerin minimum fiyattan beklentisi de ortalama
7 bin 630 TL olarak hesaplandı.

Türk-İş açlık sonuna vurgu yaptı

Komisyonda personelleri temsil eden Türk-İş Lideri Ergün Atalay, görüşmeler başlamadan evvel kırmızı çizgilerinin 7 bin 785 TL olduğunu söylemiş, bunun üzerine pazarlık gücünü düşürdüğü eleştirisiyle kamuoyu Atalay’ın kelamlarına sert reaksiyon vermişti. Atalay kelamlarının kamuoyunda reaksiyon çekmesi sonrasında yaptığı yeni açıklamada bu düzeyin pazarlığa başlama düzeyi olacağını belirtmişti.

Asgari Fiyat Tespit Kurulu’nda yer almayan iki personel konfederasyonundan Hak-İş dört kişilik bir ailenin insanca yaşayacağı fiyatın belirlenmesi gerektiğine dikkat çekerken, DİSK, minimum fiyat için 13 bin 200 lira olarak açıkladı.

DİSK Lideri Dilek Çerkezoğlu, tartışmalı ve eksik hesaplanan TÜİK bilgilerinde dahi enflasyonun yüksek 85,5 olduğunu, işçilerin enflasyonun yüzde 125 ile yüzde 140 ortasında gerçekleştiğini aktararak, “İnsanca bir minimum fiyatın net 13 bin 200 lira olması gerekir“ dedi.

Patronların aklında enflasyon oranında bir artış oranı var

İşveren tarafına bakıldığında ise kamuoyuna yansıyan görüşler enflasyon oranında bir artış beklendiğini ortaya koymuştu.

Bloomberg HT’ye konuşan TÜSİAD Lideri Orhan Turan minimum fiyatın enflasyon üzerine refah hissesi koyularak bir artış yapılması gerektiğine işaret etmişti. Emsal açıklamalar öteki iş örgütü temsilcilerinden de gelmişti.

Kasım ayı itibariyle 11 aylık enflasyonunun yüzde 62 düzeylerinde olduğu görülüyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) beklentisi de yıl sonunda enflasyonun yüzde 65,2 olması tarafında. Bu sayılar dikkate alındığında iş dünyasının 2023’te uygulanacak taban fiyata ait genel beklentisinin 9 bin TL civarında olduğu görülüyor.

Bununla bir arada taban fiyattaki artışta maliyetlere dikkat çeken iş örgütü temsilcileri de oldu. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Lideri Mustafa Gültepe üretici ve ihracatçının rekabetçiliğini kaybetmemesi için minimum fiyatın 500-600 dolar düzeylerini görmemesi gerektiğini söz etti.

Komisyon toplantılarında personelleri temsil eden Türk-İş Genel Sekreteri Pevrul Kavlak ise Gültepe’nin kelamlarına sert reaksiyon göstererek “Kendilerine personel değil, köle arıyorlar” sözlerini kullandı.

İlgili haberler

• Erdoğan: Herkes enflasyonda hesabını yüzde 20’lere nazaran yapsın
• Türk-İş’ten ihracatçıya taban fiyat eleştirisi: Emekçi değil, köle arıyorlar
• Çalışma Bakanlığı anketinde minimum fiyat beklentisi belirli oldu
• Türk-İş/Atalay: Masaya 5 bin 500 ile değil 7 bin 785 TL ile oturacağız

10 yılda taban fiyat nereden nereye geldi?

DİSK-AR’ın araştırmasına nazaran minimum fiyatın kişi başı GSYH’ya son 10 yılda önemli bir değişim gösterdi.

2013 yılında ortalama aylık bürüt minimum fiyat 1000 TL düzeyindeydi. Bu devirde minimum fiyatın kişi başı GSYH’ya oranı yüzde 50,1 oldu.

Ortalama aylık bürüt taban fiyatın 5 bin 738 TL olduğu 2022 yılında minimum fiyatın kişi başı GSYH’ya oranı yüzde 43,7 oldu.

Son 10 yılda AB ülkeleri ortasında brüt taban fiyatta yıllık ortalama değişimi negatif olan tek ülke Türkiye oldu. Türkiye euro bazında taban fiyat sıralamasında da son sıralarda yer aldı.

Avrupa’da en yüksek brüt minimum fiyat Temmuz 2022 itibariyle 2 bin 313 euro ile Lüksemburg’da. 2012’de ülkede minimum fiyat 1.801 euro düzeyindeydi. Bu 10 yıllık periyotta brüt minimum fiyatta yıllık ortalama değişim yüzde 2,5 oldu.

Fransa dünyadaki taban fiyat sıralamasında birinci 25 ülke ortasında 6. sırada yer alıyor. Fransa’da brüt minimum fiyat Temmuz 2022 itibariyle 1.645 euro. 2012’de ülkede taban fiyat 1.425 euro düzeyindeydi. Bu 10 yıllık devirde brüt taban fiyatta yıllık ortalama değişim yüzde 1,4 oldu.

Türkiye, dünyadaki minimum fiyat sıralamasında birinci 25 ülke ortasında 23. sırada yer alıyor. Türkiye’de brüt minimum fiyat Temmuz 2022 itibariyle 374 euro oldu. 2012’de ülkede taban fiyat 412 euro düzeyindeydi. Bu 10 yıllık devirde brüt taban fiyatta yıllık ortalama değişim eksi yüzde 1 oldu.

Arnavutluk dünyadaki minimum fiyat sıralamasında birinci 25 ülke ortasında son sırada yer alıyor. Arnavutluk’ta brüt taban fiyat Temmuz 2022 itibariyle 268 euro oldu. 2012’de ülkede taban fiyat 152 euro düzeyindeydi. Bu 10 yıllık periyotta brüt taban fiyatta yıllık ortalama değişim yüzde 5,8 oldu.

Mevzuata nazaran taban fiyat 4 toplantı sonrasında belirleniyor

Asgari fiyatı, yasa gereği emekçi, patron ve hükümetten 5’er temsilci olmak üzere 15 şahıstan oluşan Taban Fiyat Tespit Kurulu belirliyor.

Asgari Fiyat Tespit Komitesi yeni minimum fiyatı belirleme çalışmaları kapsamında 4 kere toplanıyor. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’ndaki birinci toplantının akabinde Komite, emekçi, patron konut sahipliğindeki toplantıların akabinde son toplantısını tekrar Bakanlık’ta yapıyor.

Bakanlığın belirlediği üyelerden birinin başkanlık ettiği komite, en az 10 üyenin iştirakiyle toplanıp, oy çokluğuyla karar veriyor. Oyların eşitliği halinde liderin bulunduğu tarafın çoğunluğu sağladığı kabul ediliyor. Görüşmeler aralık ayında başlıyor.