Merkez bankalarının bıçak sırtı patikası: Enflasyon mu, resesyon mu?

Merkez bankalarının bıçak sırtı patikası: Enflasyon mu, resesyon mu?
Bu hafta global piyasalar Fed ve İngiltere Merkez Bankası’nın faiz kararlarına odaklandı. Merkez Bankalarının enflasyonu yenmek için uyguladığı sıkılaşma siyasetleri bu ülkelerde resesyonu da gündeme getirebilir. Fed’in aldığı bu riskli siyaset…

Küresel merkez bankalarının son attığı adımlar dünya iktisadını sakinliğe itiyor. Fed başta olmak üzere birçok Merkez Bankası ekonomilerde yavaşlama, hatta daralma riskine karşın 40 yılın en yüksek düzeyindeki enflasyonla uğraş konusunda kararlı siyasetler izliyor.

Bu sene yaklaşık 90 Merkez Bankası faiz artırımına gitti. Bunların yarısı tek seferde en az 75 baz puanlık artışı yaptı. Böylelikle, 2008’deki finansal krizde uygulanan ucuz para siyasetinden kararlı bir çıkış oldu ve birçok ekonomistin ‘yeni normal’olarak isimlendirdiği 15 yıldaki en büyük sıkı para siyasetine geçildi. JPMorgan Chase içinde bulunduğumuz çeyrekte büyük Merkez Bankaları’nın 1980’den beri en büyük faiz artışlarına yapacağını öngörüyor.

Bu hafta Fed’in gerçekleştireceği toplantıda 3. sefer 75 baz puanlık faiz artırımına gitmesi bekleniyor. Ağustos’ta enflasyonun yüzde 8’i aşması nedeniyle 100 baz puanlık faiz artışı bekleyenler de var.

Yine bu hafta İngiltere Merkez Bankası’nın 50 baz puan, Endonezya, Norveç, Filipinler, İsveç ve İsviçre’nin de faiz artırması bekleniyor.

Fed Lideri Jerome Powell geçen ayki konuşmasında enflasyonu düşürme siyasetinin hanehalkı ve şirketler için acı verici olabileceği ihtarını yapmıştı. İngiltere Merkez Bankası ülke iktisadının bu yıl sonunda resesyona girebileceği öngörüsünde bulunmuştu.

Parasal sıkılaşmanın iktisada darbe vuracağına kuşku yok lakin ne ölçüde olacağı meçhul. BlackRock analistleri ABD’de enflasyonu yüzde 2’lik amaca döndürmenin derin sakinliğe yol açacağını, 3 milyondan fazla kişinin daha işsiz kalacağını öngördü.

Bloomberg Economics ABD Ekonomisti Anna Wong Fed’in gösterge faizi yüzde 5’e yükselteceğini, bu sıkılaşmanın 3,5 milyon istihdam kaybına yol açacağını ve halihazırda dağılmış olan piyasaları olumsuz etkileyeceğini belirtti.

Powell ve başka Fed yetkilileri 2021’de enflasyonun süreksiz olduğuna dair açıklamalar yapmış, Avrupa Merkez Bankası Lideri Lagarde da emsal görüşleri paylaşmıştı. Bu telaffuzlara karşın AMB Fed’e bener biçimde bu sene 75 baz puan faiz artırmak durumunda kaldı. Bu artışların devam etmesi bekleniyor.

Nomura Şef Ekonomisti Rob Subbaraman “Merkez Bankaları için kredibilite her şeydir. Lakin enflasyonun süreksiz olduğu söylemi kredibilitelerine ziyan verdi. Sonu sakinlik bile olsa kredibiliteyi onarmak birinci öncelik olacaktır” dedi.

Bu ay yayımlanan BofA anketine nazaran global büyüme beklentileri tüm vakitlerin en düşük düzeyinde. BofA Ekonomisti Ethan Harris güç maliyetlerindeki artış nedeniyle İngiltere ve Euro Bölgesi’nin son çeyrekte resesyona gireceği görüşünü paylaştı.

Eski IMF Ekonomisti Maurice Obstfeld neredeyse tüm Merkez Bankalarının birebir tarafta hareket ettiğine, bunun da tehlikeyi artırdığına dikkat çekti. 1980’den beri dünya iktisadı ortalama yüzde 3,4 büyürken şu an uygulanan para siyasetlerinin yanı sıra Ukrayna’daki savaş ve Kovid-19 tesirleriyle büyümenin yüzde 1’e gerileyeceğini öngördü. Eski Fed Yöneticisi Kevin Warsh ise yaşananları “Küresel resesyon için gereken her şeye sahibiz” halinde özetledi.