Maymun Çiçeği’nde korkutan senaryo: Çok geç kalmış olabiliriz…

Maymun Çiçeği’nde korkutan senaryo: Çok geç kalmış olabiliriz…
Dünya Sıhhat Örgütü’nün ‘Acil durum’ ilan ettiği Maymun Çiçeği hastalığı 78 ülkede 20 binden fazla beşere bulaştı. Bilim insanları hastalık için korkutan bir senaryonun gerçek olması durumunda Maymun Çiçeği’nin sonsuza kadar bizimle kalabileceğini belirtiyor. Pekala bu korkutan senaryo ne? İşte dikkat çeken ayrıntılar…

78 ülkede 20 binden fazla beşere bulaşan Maymun Çiçeği hastalığı, Koronavirüs pandemisinin akabinde tüm dünyanın yeni endişeli düşü haline geldi.

NEW YORK ‘ACİL DURUM’ İLAN ETTİ

Dünya Sıhhat Örgütünün (DSÖ)  geçtiğimiz günlerde ‘acil durum’ ilan ettiği hastalık, ABD’de büyük bir paniğe sebep oldu. New Yok eyaletinde artan maymun çiçeği olayları nedeniyle acil durum ilan edildi, aşı çalışmalarına sürat verildi.

AFRİKA DIŞINDAKİ BİRİNCİ ÖLÜMLER

Maymun çiçeği virüsünden dolayı Afrika dışındaki birinci vefatlar Brezilya ve İspanya’da gerçekleşti. 41 yaşındaki bir adam Brezilya’da hayatını kaybederek Afrika dışında maymun çiçeği virüsünden dolayı ölen birinci kişi oldu. Akabinde İspanya’da da iki vefat açıklandı.

Brezilya’da şimdiye kadar 1.066 kişinin bu virüse yakalandığı tespit edilirken 513 kişinin de taşıdığından kuşku ediliyor. İspanya Sıhhat Bakanlığı ise 3.750 kişinin hastalığı taşıdığını, yüzde 3,2’sinin hastaneye kaldırıldığını duyurdu.

VAKALAR KATLANIYOR: BİRÇOK YERDE ENDEMİK OLMAYA YAKIN

Hastalık bilhassa Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’da süratle yayılıyor. Hadiselerin katlanarak artmasıyla Maymun Çiçeği’nin kalıcı bir sorun haline gelme riski de artıyor. Öbür bir deyişle, çiçek hastalığı birçok yerde endemik olmaya yakın ve bu olursa hastalığı ortadan kaldırmak çok daha sıkıntı olabilir.

“BU DURUM BİZİM YANILGIMIZ, HASTALIĞI DURDURMA BAHTINI KAÇIRMIŞ OLABİLİRİZ”

Bugün DailyBeast’te David Balta tarafından ele alınan bir tahlilde Maymun Çiçeği hastalığı konusunda korkutan varsayımlar yer aldı.

“Maymun Çiçeği salgınının üstesinden gelmeyi başaramadık ve hastalığın ABD ve Avrupa’da kalıcı bir tehdit haline gelmesini durdurma bahtını kaçırmış olabiliriz.” kelamları ile başlayan tahlilde şu tabirler yer aldı;

“Bu durum bizim kusurumuz. Çok fazla hekim, çiçek hastalığı olaylarını uçuk yada cinsel yolla bulaşan öteki hastalıklarla karıştırıp yanlış teşhis koydu. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) hastalık için harekete geçmek ve acil durum ilan etmek için çok uzun müddet bekledi. “

KORKUTAN SENARYO: SONSUZA KADAR BİZİMLE KALABİLİR

Johns Hopkins Sıhhat Güvenliği Merkezi’nden halk sıhhati uzmanı Amesh Adalja, The Daily Beast’e verdiği demeçte, “Virüs yalnızca beşerler ortasında yayılıyorsa sonunda aşılama ve doğal bağışıklık yoluyla denetim edilebilir.” dedi.

Ancak Maymun Çiçeği birinci başlarda “zoonotik” bir hayvan virüsüydü. İnsan popülasyonunda salgınların sık görüldüğü Batı ve Orta Afrika’daki kemirgen ve maymun cinslerinde dolaşıyordu. Şayet hastalık artık Kuzey Amerika yahut Avrupa’daki birtakım hayvan cinslerine (örneğin sincaplar ve fareler) yayılırsa bölgesel olarak büsbütün ortadan kaldırılması neredeyse imkansız olur.

Nebraska Üniversitesi bulaşıcı hastalık uzmanı James Lawler bu senaryo gerçekleşirse hastalığın muhtemelen sonsuza kadar bizimle kalacağını ve insanlara yayılmak için fırsat kollayacağını söyledi.

Bir çok uzman birebir kaygıyı paylaşırken bu durumda salgınların tıpkı artık Batı ve Orta Afrika’da olduğu üzere sık ve büyük olacağını düşünüyor.

KANITLANMIŞ STRATEJİ

Epidemiyologları salgınla ilgili hayal kırıklığına uğratan diğer bir nokta da bir çiçek hastalığı salgınını süratle denetim altına almak için muhtaçlık duyduğumuz tüm araçlara sahip olmamız. Koronavirüs sayesinde, dünyadaki tüm sıhhat çalışanları temas takibinde her zamankinden daha güzel. Çiçek hastalığı için işe yarayan aşı ve tedavilerin Maymun Çiçeği hastalığında da işe yaradığı biliniyor. Kısacası kanıtlanmış bir strateji var: Erken hadise teşhisi, izolasyon ve tedavi ve temaslıların aşılanması.

YİNE AŞI KRİZİ: DÜŞÜK GELİRLİ ÜLKELER GERİDE KALDI

Ancak bu stratejinin uygulanması da kolay olmayacak. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) 35 ülkenin şimdiye kadar var olan 16,4 milyon aşıya erişim için rekabet ettiği ve düşük gelirli ülkelerin tekrar bu savaşta geride kaldığını duyurarak ‘eşitlik’ davetinde bulundu.

MAYMUN ÇİÇEĞİ NEDİR, BELİRTİLERİ NELER?

Maymun Çiçeği, ender görülen bir virüs. Çiçek hastalığına emsal bir hastalığa neden oluyor.Ancak Maymun Çiçeği görülen şahıslarda hastalık daha hafif geçiyor ve uzmanlar bu durumda bulaşma mümkünlüğünün daha düşük olduğunu söylüyor. Virüs ekseriyetle tropik yağmur ormanlarının yakınındaki Batı Afrika ülkelerinde görülüyor. Virüsün, Batı Afrika ve Orta Afrika olmak üzere iki ana çeşidi var.

Virüsün birinci belirtileri ateş, baş ağrısı, şişlikler, sırt ağrısı, kas ağrısı ve halsizlik.

Ateş düştükten sonra, ekseriyetle yüzde başlayan ve daha sonra bedenin öteki bölgelerine, çoğunlukla avuç içlerine ve ayak tabanlarına yayılan bir döküntü gelişebiliyor.

Çok kaşıntılı olabilen döküntü değişip bir kabuk oluşturuyor ve farklı evrelerden geçtikten sonra düşüyor. Yaraları iz bırakabiliyor.

Virüs çoklukla bizatihi geçiyor ve hastalık 14 ila 21 gün sürebiliyor.

NASIL BULAŞIYOR? TEHLİKELİ Mİ?

Virüs, Maymun Çiçeğine yakalanmış öbür bir şahısla yakın temas halinde yayılabiliyor. Virüs bedene deri sıyrıkları, teneffüs yolu, gözler, burun yahut ağız yoluyla girebiliyor. Cinsel münasebet sırasında direkt temas yoluyla da bulaşabiliyor.

Virüs ayrıyeten bulaştığı maymunlar, sıçanlar ve sincaplar üzere hayvanlar ya da yatak grubu ve giysi üzere objelere temas yoluyla yayılabiliyor.

Virüse yakalananlarda hadiselerin birden fazla hafif geçiyor. Virüs bazen su çiçeğini andırıyor ve birkaç hafta içinde kendi kendine yok oluyor.

Ancak bazen daha şiddetli olabiliyor. Daha evvel Batı Afrika’da ölümlere neden olduğu bildirilmişti.