Küçükbaş hayvancılık kesiminden ikaz: Yanlış kararlar yüzünden batıyoruz

Küçükbaş hayvancılık bölümünden ihtar: Yanlış kararlar yüzünden batıyoruz
Küçükbaş hayvancılık kesiminden ihtar: Yanlış kararlar yüzünden batıyoruz

Gaziantep Damızlık Koyun, Keçi Yetiştiricileri Birliği Lideri Osman Türkman, küçükbaş hayvancılık bölümünün yanlış kararlar yüzünden batırıldığını argüman etti.

“Farkında mıyız? Küçükbaş hayvancılık bölümünü yanlış kararlar yüzünden batırıyoruz, bitiriyoruz” diyen Türkman, 2019 yılında Ulusal Tarım Şurasında her vatandaşa bir küçükbaş hayvan düşecek biçimde üretim yaparak küçükbaş hayvan sayının ülkedeki kişi sayısına ulaştırmak üzere takviye açıklaması ve kararlarını alındığını hatırlarak, “Küçükbaş hayvan üreticileri üretimlerini, kapasitelerini arttırmaya ve 3 yılda TÜİK sayılarına nazaran 46 milyon olan sayıyı 58 milyon’a çıkardı ve arttırmaya devam edecekti ki son aylarda üst üste Tarım ve Orman Bakanlığı bürokratları tarafından alınan yanlış kararlar, değil hayvan sayısını arttırmayı bölümden çıkışları çok halde hızlandırdı ve çıkışlar ağır bir biçimde devam ediyor, devam edecek” dedi.

Türkman, yaptığı yazılı açıklamada, Tarım ve Orman Bakanlığının küçükbaş hayvancılık bölümüne yönelik aldığı kararları, “Tarım ve Orman Bakanlığının Küçükbaş’a vermiş olduğu zararlar” başlığı ile hususlar halinde sıraladı.

2022 yılı Nisan ayında küçükbaş canlı hayvan ihracatını (ramazan ayı geliyor, sonrasında kurban bayramı var diyerek) kapatma kararının dala ziyan verdiğini hatırlatan Türkman, “Üretici elindeki hayvanını satamazken ‘Suriye’den 100 bin küçükbaş hayvanın ESK ve Tarım Kredi Kooperatifi aracılığıyla alınacak’ söylemi, duyumu kesimin moralini bozdu, üreticiyi üzdü, üreticinin başında gereksiz soru işaretlerine neden oldu” dedi.

Kurban bayramı sonrası Türkiye’de dal tıkanmışken, yurt içinde konutlarda bulunan kurban etinden ötürü kesim sayılarının çok azaldığını kaydeden Türkman, “Herkes küçükbaş canlı hayvan ihracatı açılacak umudu ile beklerken Tarım ve Orman Bakanlığı ‘Canlı hayvan ihracatına müsaade etmiyorum, karkas müsaadesi veriyorum’ diyerek körfez ülkelerine yapılan 60-70 yıllık ticarete darbe vururken, üreticinin umudunu kırıp, hayvan fiyatlarının gerilemesine neden oldu” yorumunda bulundu.

Üreticinin elindeki hayvanın para etmediği devirde dalda arzın çok, talebin düşük olduğunu hatırlatan Türkman, “Böyle bir periyotta Et ve Süt Kurumu (ESK) 18 adet satış mağazasında etin fiyatını yüzde 25 indirdiğini açıklayınca, kesimciler ESK ile rekabet etmeleri gerektiğini söyleyerek üreticiden daha düşük fiyata hayvan almaya çalıştı, hasebiyle bu açıklama kesimcinin elini güçlendirirken üreticiyi kesim yapanın karşısında boynu bükük bıraktı” dedi.

Türkman, açıklamasında, “Küçükbaş hayvan üreticisinin hayvanının para etmemesi, yem maliyetlerinden ötürü hayvanına yem alamaması, evvelki yıllarda 1 koyununu satıp 1 ton arpa alabilirken şimdilerde 1 ton arpa alabilmek için 5 koyununu satması gerektiğinden ve alınan yanlış kararlardan ötürü sürüyü nasıl satabilirim, sürüden nasıl kurtulabilirim diye düşünürken tahlil yollarından biri olarak da damızlık hayvan sürüsüne koç katmayarak yıllarca gözü üzere baktığı damızlık hayvanlarını kesite göndermeye başlamasıyla, erkek hayvan kesilecek yerde dişi hayvan kesilmesinin hızlanmasına, kesim ve hayvan fiyatların düşmesine neden olmak zorunda kaldı” sözlerine yer verdi.

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın karkas et ihracatının karşılık bulmadığını, talep olmadığı için bir aylık bir süreçten sonra bakanlığın ‘Küçükbaş canlı hayvan ihracatına’ müsaade verdiğini kaydeden Türkman, “Ancak ihracat yapacak olan firmalara; ESK’nın belirtmiş olduğu vilayetlerden hayvan alma mecburiliği getirilince ihracatçı firmalar tanımadıkları, bilmedikleri kentlere giderek hayvan almak zorunda kaldı. Bu mecburilik ihracatın yavaşlamasına sebep oldu. Hayvan ihracatını yaz boz tahtasına çevirdiğimiz için ihracat yapmış olduğumuz körfez ülkeleri farklı ülkelerden küçükbaş hayvan muhtaçlıklarını karşılamak üzere arayışlara girdiği için canlı hayvan ihracatı da kesimde beklenilen hareketliliği sağlayamadı” dedi.

Küçükbaş hayvanın para etmediği bir devirde ‘Tarım Kredi Kooperatiflerinin satış noktalarında et yüzde 35 ucuza satılsın’ talimatının kesimde moral bozukluğuna neden olduğunu belirten Türkman, “Küçükbaş hayvan üreticisi hayvanını pahasının çok altında satmak için müşteri bulamazken, cebinde parası olmadığı için hayvanına kışlık yem alamazken son bir umut olarak TMO aracılığıyla ucuz fiyatlı arpa verileceği beklentisi içerisindeyken, TMO vereceği arpa dağıtımını geç açıkladı” diye konuştu.

Arpanın kilogram fiyatını KDV dahil 5,30 TL açıklamasını da yorumlayan Türkman, açıklamasını şöyle sürdürdü: “Küçükbaş hayvancılık işletmelerini Türkiye ortalamasındaki hayvan sayısına böldüğümüzde küçükbaş hayvancılık işletmelerine bir sefer de verilecek arpa ölçüsü 2 ile 3 ton ortasında oluyor. Üreticinin arpayı alabilmek için bir gün köyden kalkıp müracaata geleceği, bir gün para yatırmaya, bir gün arpa almaya ve arpa almaya gelirken de bir nakliye aracı kiralayacağından, arpayı para yatırdıktan sonra ne vakit alacağı ve nasıl bir arpa alacağı dahi muhakkak değilken, tüm sarfiyatları ve geçen vakti göz önüne aldığınızda TMO aracılığıyla verilecek olan arpanın küçük üreticinin köyüne, ahırına varış maliyeti yaklaşık 6,00-6,50 TL ortasında olacaktır. Üretici şu anda gidip piyasadan yerli arpa alacak olsa aylarca beklemeyip, uğraşmayıp arpasına alıp götürebilecek. Bilhassa TMO tarafından verilecek arpa üreticiye bir umuttu ve maalesef o umut da sönmüş oldu. Üretici ‘Hayvanıma yemi, arpayı nasıl alacağım?’ diyerek kara kara düşünmekte. Bu mevzu bilhassa küçükbaş hayvancılık kesiminde hayal kırıklığına ve karamsarlığa neden oldu.”

Üreticinin hayvanı para etmezken, ziyanına hayvan satmak istemesine karşın müşteri bulamadığını söyleyen Türkman, “Türkiye’de son bir yılda her şeyin fiyatı yüzde 100 ila yüzde 300 ortasında artmışken, ülkede fiyatı artmayan ve düşen iki eser var. Bunlar koyun ve keçi… Üretici geçen yıl 100 küçükbaş hayvanını satıp bir otomobil alabilirken, bu yıl birebir arabayı alabilmek için 300 küçükbaş hayvanını satması gerekiyor. Durum bu kadar vahimken, Tarım ve Orman Bakanlığı iki yıldan sonra koyun ve keçi takviyesini yaklaşlık yüzde 60’lık artışla 30-35 TL’den 50 TL’ye çıkardı. Bu enflasyon oranının altındaki ve Türkiye’de yaşanan fiyat artışlarının çok altında kalan destekleme artışı üretici de hayal kırıklığına yol açtı. Tarım ve Orman Bakanlığının küçükbaş hayvan üreticisine gereken değeri vermediği ve vermeyeceği yaklaşımı akıllara geliyor. O yüzden üretici kesimden bir an evvel nasıl çıkarımın yollarını aramaya sürat verdi” dedi.