Kişiye özel kodla depozito

Mithat Yurdakul – Atıkların geri dönüşümü için oluşturulan Depozito Yönetim Sistemi’nde (DYS) hazırlıklar tamamlandı. Önümüzdeki yıl zorunlu olacak DYS’de öncelikli olarak cam, pet ve alüminyum içecek ambalajları için para iadesi yapılacak. Vatandaşlara, telefonlarına yükleyecekleri uygulama üzerinden depozito iadeleri yapılması öngörülen sistemde ilk etapta şişe/kutu başına 25 kuruş olarak ifade edilen tutarın 2 TL’ye yükseltilmesi gündemde. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın himayelerinde, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 2017 yılından bu yana yürütülen Sıfır Atık Projesi’nin önemli ayaklarından DYS yazılım ve donanım çalışmaları tamamlanırken, paydaşların sisteme kayıtları da büyük oranda gerçekleştirildi. Türkiye genelinde pilot uygulamaya geçecek olan DYS; bu yıl sonuna kadar 2 bin noktada oluşturulacak depozito iade makineleri ve yetkili iade noktaları ile çalışmaya başlayacak.

Ödül yüklenecek

Bu dönemde kullanılmış ambalajları iade eden tüketicilere, sistem kullanımını teşvik etmesi amacıyla mobil uygulama vasıtası ile ödüllendirme bedelleri yüklenmesi öngörülüyor. 2025 yılı içerisinde zorunlu olarak başlayacak DYS kapsamında kurulan iade noktalarında kullanılmış depozitolu boş ambalajlar toplanacak ve tüketicilere depozito bedelleri iade edilecek. Öncelikli olarak tek kullanımlık cam, pet ve alüminyum içecek ambalajları için depozito uygulaması zorunlu olacak. Sisteme dahil olan içeceklerin etiket veya ambalajlarında, depozito uygulaması kapsamında olduklarını gösteren DYS işareti yer alacak. Tüketicilerin depozito iade makinelerine ve iade noktalarına iade ettikleri boş ambalajların doğrulama ve onaylarının ardından depozito bedeli iadesi gerçekleştirilecek.

20 milyar tasarruf

2025’te zorunlu hale gelecek olan DYS devreye alındığında iade bedelinin 2 TL olması bekleniyor. Depozito uygulaması kapsamındaki içeceklerin DYS işaretli etiketleri, özel ve taklit edilemez nitelikte bir mürekkeple basılıyor. Özel etiketler, sistemin sağlıklı ve güvenli işlemesini sağlarken diğer taraftan sistemin kötü niyetli kullanımının da önüne geçiyor. Depozito makineleri ve iade noktaları sadece DYS işareti taşıyan özel etiketli ürünleri kabul edecek. Bugüne kadar çok sayıda firma DYS işareti ile ambalaj üretimine geçti ve DYS işaretli ürünler market raflarında yer almaya başladı. DYS’nin hayata geçirilmesiyle ilk etapta 20-25 milyar ambalaj geri dönüşüme kazandırılacak. DYS sayesinde gerçekleşecek geri dönüşümden Türkiye’nin yılda 20 milyar TL tasarruf sağlayacağı tahmin ediliyor.

e-Cüzdana aktarılacak

Depozito iade makineleri boş ambalajların tek tek şeklini ve boyutlarını kontrol edip doğrulayacak, iade bedelini para olarak tüketicinin mobil cihazında bulunan DYS mobil uygulamasındaki e-cüzdana aktaracak.  DYS kapsamında Türkiye genelinde 300 bin adet iade noktası olması planlanıyor. İade noktaları içinde bakkallar, büfeler ve benzeri yerler olacak. Zincir marketler ve yoğun noktalarda ise ayrıca 50 bin adet iade makinesi kurulacak.