İzdiham herkesi bulabilir! O anlarda neler yapılabilir? ‘Bir şeyi düşürürseniz almaya çalışmayın’

İzdiham herkesi bulabilir! O anlarda neler yapılabilir? ‘Bir şeyi düşürürseniz almaya çalışmayın’
Son yıllarda sayısında artış yaşanan izdiham faciaları son olarak Güney Kore’nin başşehri Seul’da yaşandı ve 154 kişi hayatını kaybetmesiyle sonuçlandı. Misal faciaların nüfusu süratle artan kentlerde de yaşanabileceği ihtimali akıllara geliyor. Pekala lakin izdiham riskinden kaçmak mümkün mü? Kişi risk altında olduğunu fark edebilir mi? Bu türlü bir durumda hangi usuller hayatta kalma ihtimalini artırabilir? Uzmanlar anlatıyor…

Güney Kore’nin başşehri Seul’deki Cadılar Bayramı kutlamaları sırasında dar bir sokakta yaşanan izdihamda 154 kişinin hayatını kaybetti. Son vakitlerde izdiham facialarının sayısında artış gözleniyor.

Sırasıyla İsrail, Amerika, Endonezya ve son olarak Güney Kore’de yaşanan olaylarda yüzlerce kişi hayatını kaybetti. Bilhassa büyük kentlerde yaşanan nüfus artışları, pandemi sonrası kalabalık etkinliklere olan hasret üzere faktörler misal facialarla karşı karşıya kalınma risklerini artırıyor.

Son yaşanan olayın akabinde uzmanlar; kalabalık partiler, konserler, spor yahut açık hava sokak aktiflikleri ile ilgili ihtarlarda bulundu, muhtemel facialarda ne üzere tedbirler alınması gerektiğini anlattı.

‘NE KADAR GÜÇLÜ OLDUĞUNUZUN BİR DEĞERİ YOK, DÜŞERSENİZ HER ŞEY BİTER!’

İngiltere’deki Keele Üniversitesi’nde kitle davranışları konusunda çalışmaları bulunan toplumsal psikoloji profesörü Clifford Stott, insanların bu cins olayların ender yaşanacağını düşündüğünü ve mümkün durumlara karşı hazırlık yapmadıklarını belirtti.  

Peki lakin nasıl bir hazırlık yapmamız gerekiyor? Kalabalık ortamlarda inançta kalmanıza yardımcı olabilecek kolay stratejiler olduğunu söylen güvenlik uzmanı Paul Wertheimer, “Böyle durumlarda ne kadar uzun yahut güçlü olduğunuzun bir kıymeti yok. Ayağınızın takılmasıyla denetiminizi kaybedebilirsiniz ve her şey biter” ifadesini kullandı.

ETKİNLİĞİN YAPILACAĞI YERİ EVVELDEN TARAYIN

“Çoğu kalabalık tertipte güvenlik plânı yapılmaktadır. Bu nedenle, plânlı tertipler güvenlik açısından daha rahat olur” diyen Wertheimer, açık hava etkinliklerinin her an tehlikeli olabileceğini söyledi.

Grafik: Harun Elibol

Seul’de yaşanan felaketin akabinde, “İnsanlar panikledikleri için ölmez, öldükleri için panikler” tespitiyle dikkat çeken Suffolk Üniversitesi profesörlerinden G. Keith Still, kalabalık etkinliklerde gençlerin kendilerini nasıl itimada alınacağını aktardı:

“Ne cins bir aktifliğe gittiğinizi evvelden bilmeniz gerek. Kalabalık, panik ve kaygıyla merdivenlere yönelir. Sıkışabileceğiniz merdiven ve duvar üzere tehlikeli noktalardan uzak durmalısınız.”

ETKİNLİĞİN TERTİP PLÂNINA DİKKAT EDİN!

Etkinliğin berbat organize edilip edilmediğinin evvelce fark edilmesinin epey kıymetli olduğuna değinen Still, örneğin güvenlik ve bilet denetim sürecindeki dağınıklık ve karışıklığın aktiflik açısından kıymetli ipuçları sunduğunu belirtti.

“Organizasyonel dağınıklıklar aktifliğin geri kalanı için bir ipucu niteliğindedir. Girişte karmaşayla karşılaştığınız durumda, aktiflik alanındaki görevlilerin kalabalığı yanlışsız yönlendiremeyeceğini unutmamanız gerekiyor” diyen profesör Still, bu noktada tetikte olunması gerektiğini söyledi ve ekledi:

“Eğer kaotik bir durum olduğunu seziyorsanız o andan itibaren kalabalığın ağır olduğu bölgelerden uzak durmaya çalışmalısınız. Bu kalabalığın en ardında kalmak manasına gelse bile hayatınızı kurtaracaktır.”

MEKÂN ÇIKIŞLARINI EVVELDEN KEŞFEDİN

Güvenlik uzmanı Paul Wertheimer ise çıkışların evvelden tespit edilmesinin hayat kurtaracağı görüşünde. “Mekânda ilerlerken, çıkışlara yahut tuvalete yakın olmakta yarar var. Bu nedenle öncelikle bu alanların tespit edilmesi çok önemli” diyen Wertheimer, bu yollar yardımıyla tahliye olmanın daha kolay olacağını söyledi.

ABD’nin Northwestern Üniversitesi’ne bağlı Afet İdaresi ve Acil Durum Hazırlık yöneticisi Dr. George Chiampas, öncesinde çıkış alanlarının tespit edilmemesi üzere durumlarda yaşanan panik ve kaos nedeniyle tahliye noktalarının tespit edilemeyeceği konusunda uyardı.

İŞLERİN TEHLİKELİ BİR HÂL ALIP ALMADIĞI NASIL ANLAŞILIR?

Kalabalığın tehlikeli bir halde ağırlaştığını gösteren ikaz işaretlerine dikkat etmek çok değerli. Wertheimer, kalabalık nedeniyle etraftaki beşerler tarafından itilme yaşandığında tehlikenin başladığını anlayabileceğimizi vurguladı ve şunları söyledi:

“Böylesi durumlarda etrafınıza bakmalı ve durumu yöneten güvenlik vazifelilerinin olup olmadığını tespit etmelisiniz. Etrafta hiçbir güvenlik vazifelisi yoksa, içinde bulunduğunuz durumun kısa vakitte tehlikeli bir hâl alacağını bilmeniz gerekiyor.”

Florida Üniversitesi kitle idaresi uzmanı profesörü Gil Fried ise “Çevrenizde bir yığılma olduğunu fark ettiğinizde süratlice farklı bir alana geçmeye çalışmalısınız” dedi. Ayrıyeten Fried, sahne önünde olmanın tehlikelerine değinerek, gerilerde durmanın daha inançlı olduğunu ekledi.

İZDİHAMIN BAŞLADIĞI DURUMDA NE YAPMAK GEREKİYOR?

Böylesi durumlarda beden konumun ve duruşun hayli değerli olduğunu belirten Wertheimer, “Aynen bir boksör üzere kollarınızı göğsünüzün önünde tutmanız önünüzdeki bireyle aranızda bir boşluk bırakmanızı sağlayacaktır” dedi.

Aynı biçimde bir boksör üzere ayak duruşlarının da ayarlanması gerektiğini söyleyen Wertheimer şunları ekledi:

“Ayağınızı oburunun önünde tuttuğunuzda duruşunuzu dengelemiş olursunuz. Üzerinize yüklerini veren insanlardan gelen baskıyı bu sayede yok edebilirsiniz. Ayrıyeten dizlerinizi esnek tutmalısınız. Bunu yaparsanız bedeniniz esner ve çarçabuk hareket edebilirsiniz.”

BİR ŞEYİ DÜŞÜRÜRSENİZ, ALMAYA ÇALIŞMAYIN!

Yaşanan izdihamlarda önceliğiniz o alandan kurtulabilmek olmalı. Bu türlü anlarda telefonlarını yere düşürenler yere eğilme refleksi gösterebiliyor.

Wertheimer, kalabalık ortasında kalındığında şahsî eşyaların yere düşebileceğini fakat muhakkak yere eğilmemek gerektiğini söyledi. Bu olduğu takdirde ise ayağa kalkmanın imkansıza yakın olacağını ekledi.

KESİNLİKLE ÇIĞLIK ATMAYIN!

Wertheimer, gerçek nefes alıp vermenin çok kıymetli olduğunu ve bedendeki oksijenin korunması gerektiğini belirtti. Bu anlarda çığlık atılmaması gerektiğini belirten güvenlik uzmanı, kalabalık bir kitle içinde bağırmanın yorucu ve boşuna bir uğraş olduğunu söyledi.

Ayrıca kalabalığın içinde sıcaklığın bunaltıcı olacağına dikkat çeken Wertheimer, pak hava alabilmek için başın olabildiğince yukarda tutulması gerektiğini tabir etti.

DÜŞERSENİZ SOL TARAFINIZA YATMAYA ÇALIŞIN!

İzdihamın yaşandığı alanda düşmek başa gelebilecek en vahim şey üzere görünse de Wertheimer, bu noktada da alınabilecek tedbirler olduğunu belirtti. Güvenlik uzmanı, “Eğer düşerseniz kesinlikle kalbinizi ve ciğerlerinizi korumak için sol tarafınıza yatmaya çalışın. Yüzüstü yahut sırt üstü düştüyseniz göğsünüzün ezilme riski var” dedi.

KALABALIĞIN İÇİNDEN ÇIKMAK İÇİN ÇAPRAZ HAREKET EDİN

Northwestern Üniversitesi’ne bağlı Afet İdaresi ve Acil Durum Hazırlık kısmı, kitlenin hareketi durduğu anda kalabalığın kenarına hakikat çapraz olarak çıkılması teklifinde bulundu. Kurum uzmanları bilhassa, kilit hale gelen kalabalığın gücüne karşı koyulmaması konusunda uyardı.

Bu anda çıkış stratejisi yapılması gerektiğini belirten uzmanlar, en makus durum senaryosu için sakin olmaya ve etrafta yaşananları gözlemleyerek bir çıkış plânı yapmak gerektiği konusunda uyardı.