İran’da ‘ahlak polisi’ muamması

İran’da ‘ahlak polisi’ muamması
İran resmi medyası, Mahsa Amini şovlarının akabinde ‘Ahlak Polisi’nin lağvedildiğini yalanlarken hükümet yetkilileri çelişkili açıklamalarda bulundu. Aktivistler rejimin bu haberlerle dikkat dağıtmaya çalıştığını savunuyor.

İran’da ‘Ahlak Polisi’ olarak misyon yapan İrşad Devriyeleri’nin lağvedildiği haberi hafta sonu hem ülkede hem de dünyada büyük yankı buldu. İran Başsavcısı Muhammed Cafer Muntazeri’nin, zarurî başörtüsü yasasının gözden geçirildiği, ayrıyeten Ahlak Polisi’nin de kaldırıldığını söylediği aktarılmıştı.

Muhammed Cafer Muntazeri’nin açıklamaları baş karışıklığı yarattı.

MEDYA YALANLADI

Ancak İran devlet medyası, kolluk gücünü İçişleri Bakanlığı’nın denetlediğini, yargının vazifesinin bu olmadığını belirterek Muntazeri’yi yalanladı. Muntazeri’nin açıklamasının bir konferansta kendisine yöneltilen bir soruya karşılık doğaçlama bir karşılık niteliğinde olduğu belirtildi. Dünya basını, kelam konusu gelişmeyi, rejimin ‘geri adımı’ olarak duyurmuştu.

SÖZCÜ FARKLI KONUŞTU

İran Yeterliliği Emretme ve Berbatlıktan Sakındırma Birimi’nin sözcüsü Seyid Ali Hanmuhammedi, Jamaran News isimli internet sitesine verdiği özel mülakatta “İrşad Devriyeleri’nin vazifesinin sona erdiğini” söyledi. Kelam konusu ünitenin kapatılıp kapatılmadığına ait soruyu yanıtlayan sözcü “Savcılık ve isimli makamların buyruğuyla hareket eden ahlak polisinin vazifesi sona ermiştir” sözlerini kullandı. Sözcü, başörtüsü kontrollerinin “gerekli ünitelerce, daha şimdiki, daha tesirli ve çağdaş sistemlerle, teknolojiden de faydalanılarak devam edebileceğini” söyledi.  

‘BİR DEĞİŞİKLİK YOK’

İran’daki aktivistler ise hükümetin bu haberlerle dikkat dağıtmaya çalıştığını belirterek protestocuları uyardı. Protestoların başındaki isimler, ülkede bayanların kıyafetlerine yönelik bir değişiklik olmadığını, Ahlak Polisi’nin de vazifede olduğunu belirtti. Toplumsal medyada yapılan paylaşımlarda üç günlük yeni bir grev davetinde bulunuldu. Yapılan açıklamada, İrşad Devriyeleri lağvedilse bile bunun rejimin başörtüsü siyasetini değiştirmeyeceği, yalnızca kuralın icra edilmesinde değişikliğe gidilebileceği bildirildi.

GÖSTERİLER ÜÇÜNCÜ AYINDA

– Mahsa Amini’nin (22) kurallara uygun örtünmediği gerekçesiyle Tahran’da Ahlak Polisi tarafından gözaltına alınması, üç gün sonra 16 Eylül’de ömrünü yitirmesi halkta büyük reaksiyona yol açmıştı.

– İranlı yetkililer inceleme başlatsa da, Amini’nin vefatı ülkede 1979’daki İslam Devrimi’nden bu yana en büyük protestolara neden olmuştu. Norveç merkezli İnsan Hakları örgütüne nazaran, 16 Eylül’den beri hareketlerde 448 kişi öldü.

‘ARTIK ÇOK GEÇ’

ABD merkezli insan hakları örgütü Abdorrahman Boroumand Center’ın kurucularından Roya Boroumand, Fransız ajansı AFP’ye yaptığı açıklamada, “Bu birliği (Ahlak Polisi) lağvetmek için vakit biraz geç olabilir. Zira protestocular artık rejim değişikliği istiyor. Ayrıyeten bayanların kıyafetlerini ve vatandaşların özel hayatını denetim eden kanunları değiştirmeden bu birliği lağvetmek, yalnızca bir PR adımı olur” dedi.