İktisada ait ‘torba’ kanun teklifi TBMM Başkanlığı’na sunuldu

İktisada ait ‘torba’ kanun teklifi TBMM Başkanlığı’na sunuldu
AK Parti, ekonomik düzenlemeleri de içeren 20 unsurluk torba yasa teklifini TBMM Başkanlığı’na sundu.

AK Parti Denizli Milletvekili Nilgün Ök ve AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan Bankacılık Kanunu ile Kimi Kanunlarda ve 655 Sayılı Kanun Kararında Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Başkanlığına sunuldu.

Teklife nazaran, mevduat ve iştirak fonunun sigortalanmasında kapsam genişletilecek. Sırf gerçek şahıslara ilişkin olup ticari süreçlere mevzu olmayan mevduat ve iştirak fonu meblağları değil, resmi kuruluşlar, kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlara ilişkin olanlar dışındaki tüm ticari mevduat ve iştirak fonu da TMSF tarafından sigorta edilecek. Böylelikle Avrupa Birliği mevduat sigortacılığı kriterlerine ahenk sağlanacak.

Hakkında iflas kararı verilmeyen yahut iradi tasfiyeye giren kredi kuruluşunun tasfiyesinde ise İcra ve İflas Kanunu’nda düzenlenen ismi ve rehinli alacakların sıralaması geçerli olacak.

TMSF kaynaklarının, çözümleme rezervi ile mevduat sigortası rezervinden oluşması nedeniyle ödemenin, mevduat sigortası rezervinden yapılmasına yönelik düzenleme yapılacak.

Bankalarda kelam konusu teknik altyapının kuruluş, işleyiş ve kontrolüne ait kuralların TMSF Fon Şurası tarafından belirlenmesi istikametinde değişiklik yapılacak. Bu düzenleme yayımından 3 ay sonra yürürlüğe girecek.

Teklifle, sigorta kapsamı dışında kalan mevduat ve iştirak fonları da belirleniyor. Bu kapsamda ilgili kredi kuruluşunun hakim ortakları ya da nitelikli hisse sahiplerine, bunların denetiminde bulunan hükmî şahıslara, gerçek kişi hakim ortakların ana, baba, eş ve velayet altındaki çocuklarına ilişkin mevduat ve iştirak fonu ile başka hesaplar; ilgili kredi kuruluşunun idare yahut müdürler konseyi lider ve üyeleri, genel müdür ve yardımcıları ile bunların tek başına yahut birlikte denetim ettiği hukukî şahıslar ve paydaşlıklar ile ana, baba, eş ve velayet altındaki çocuklarına ilişkin mevduat ve iştirak fonu ile öbür hesaplar; Fon Heyeti tarafından Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Konseyinin (BDDK) görüşü alınmak suretiyle belirlenen öteki mevduat, iştirak fonu ve hesaplar sigortaya tabi olmayacak.

TMSF Fon Konseyi lider yardımcılarının sayısı 2’den 3’e çıkarılacak.

TMSF’nin idari yapılanmasındaki misyon dağılımı, artan iş yükünün aktif ve süreçleri hızlandıracak halde yürütülmesi için kurulacak yeni daireler vasıtasıyla değiştirilecek, gereksinime binaen müdürlük sayısı artırılacak ve takviye işçinin istihdamına yönelik değişiklik yapılacak.

TMSF Fon Konseyi üyeleri ve Fon işçisinin, Bankacılık Kanunu’nda yazılı vazifelerine ait karar, hareket ve süreçleri sebebiyle Fon’un yaptığı ödemeyi ilgililerinden talep etmesi konusunda düzenleme yapılarak, BDDK’nin yaptığı bu ödemeleri, kusurlu bulunan ilgililerinden talep etme hakkı gizli tutulacak.

Bankacılık Kanunu ile TMSF’ye verilen misyonların yanı sıra ilgili öbür kanunlar ve devlet aleyhine açılan milletlerarası davaların takibine ait Cumhurbaşkanlığınca verilen vazifelerin ifası sırasında yapılan sarfiyatların de gerektiği hallerde, daha sonra ilgililerinden tahsili şartıyla Fon bütçesinden karşılanabilmesi gayesiyle ek düzenleme öngörülüyor.

Teklifle, TMSF tarafından yapılan ticari ve iktisadi bütünlük satışlarında, mevcut düzenlemeler ve yargı içtihatları gözetilerek, geçmiş devir borcuna dair kriterlerin daha açık ve anlaşılır olması amaçlanıyor.

Finansal kiralama kontratlarının ticari ve iktisadi bütünlük kapsamına alınması ve ihale bedeline isabet eden meblağın sıra cetveli katılaşmadan ödenebilecek.

Sıra cetveline itiraz mühleti, sıra cetvelinin Resmi Gazete’de yayımlanmasından itibaren 15 gün olacak.

Bilançolarında yer alan yabancı paralarını 2022 yılı sonuna kadar dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevirerek en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında kıymetlendiren şirketlerin, vade sonunda elde ettiği faiz ve kar hisseleri ile öteki karları kurumlar vergisinden müstesna olacak.

AK Partili milletvekillerinin imzasını taşıyan ve TBMM Başkanlığına sunulan Bankacılık Kanunu ile Birtakım Kanunlarda ve 655 Sayılı Kanun Kararında Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ile Bankacılık Kanunu’na süreksiz bir husus ekleniyor.

Tasfiyesi TMSF eliyle yürütülen bankalarda tüm yasal yükümlülüklerin ifasından sonra tasfiye bakiyesi kalması halinde bu fiyatın hissedarlara dağıtımında, iflasına karar verilen bankaların hakim ortakları ve yöneticileri, idare ve kontrol şurası üyeleri, genel müdür ve yardımcıları ile idare ve kontrolüne sahip olduğu iştirakleri, hakim ortağı olan hükmî şahıslar, bunların gerçek ve hukukî kişi hakim ortaklarının hakim ortağı olduğu şirketler, bu gerçek bireylerin kan ve kayın hısımları ile bu şahısların paylarını ciro, bölüm yahut temlik suretiyle edinen üçüncü bireyler ile paydaşlığın sermayesinin direkt yahut dolaylı olarak yüzde onunun altında kalan hisselere sahip olsa dahi idare heyetlerine üye belirleme ve denetim imtiyazı veren hisselere sahip olanlar, bu bankanın iflasına neden olanlar dağıtımdan hisse alamayacak.

Ulusal güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum yahut kümelere ya da terör örgütlerine üyeliği yahut iltisakı ya da bunlarla irtibatı nedeniyle cezalandırılmasına karar verilenler ve bu nedenle hakkında müsadere kararı verilmiş olanlar da bu dağıtımdan hisse alamayacak ve bunlara düşen hisse Hazineye ödenecek.

Soruşturma yahut kovuşturması devam edenlere isabet edecek tasfiye hissesi; kovuşturmaya yer olmadığına, beraat, ceza verilmesine yer olmadığına, davanın reddine yahut düşmesine ait kararın katılaşmasına kadar ödenmeyerek Fon hesaplarında tutulacak.

TVF tarafından kurulacak şirket ve alt fonlara sağlanan muafiyet ve istisnalar

Kurumlar Vergisi Kanunu’nda yapılan düzenlemeyle kurumların 31 Mart 2022 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını 2022 yılı sonuna kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda kelam konusu hesapların periyot sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dahil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kar hisseleri ile öteki çıkarlar kurumlar vergisinden müstesna olacak. Cumhurbaşkanı istisnayı 30 Haziran 2022 yahut 30 Eylül 2022 tarihli bilançolarda yer alan yabancı paralar prestijiyle da uygulatmaya yetkili olacak.

Teklifle Türkiye Varlık Fonunun yahut Fonun kurduğu alt şirketlerin ve fonların bedelini ödeyerek satın aldığı şirketlerin kıymet kaybına uğramaması ve şirketlerin özel bölümle adil bir formda devam edebilmesi için kamu sermayeli şirketlere uygulanan mevzuat ve kısıtlamalardan ari tutulması sağlanıyor.

Buna nazaran; Türkiye Varlık Fonunun kurduğu alt şirketler yahut fonların bedelini ödeyerek satın aldığı şirketler kamu sermayeli şirketlere uygulanan mevzuat ve kısıtlamalara tabi olmayacak.

Teklifle Türkiye Varlık Fonu (TVF) tarafından kurulacak şirket ve alt fonlara sağlanan muafiyet ve istisnalar, bu unsurun yürürlüğe girdiği tarihten evvel kurulmuş şirket ve ilişkin fonlara da uygulanacak.

Bu şirket ve fonlara sağlanan muafiyet ve istisnalar sebebiyle kamu yönetimleri tarafından geçmişe yanlışsız rastgele bir ödeme yahut iade yapılmayacak.

TMSF’nin kayyım olarak atandığı şirketler

Kanun teklifiyle, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) kayyım olarak atandığı şirketlerin, şirket varlıklarını yahut mal varlığı bedellerini kısmen yahut büsbütün satabilecek ya da feshi ile tasfiyesine karar verebilecek.

Kayyımların yetkileri Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna devredilen yahut Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun kayyım olarak atandığı şirketlerde, şirketin ortaklarının şirkette sahip olduğu hisse oranında yeni kurulacak şirketlerde hisse sahibi olmaları şartıyla şirket idare organının önerisi ve Fon Konseyi kararıyla yeni şirket kurulmasına karar verilebilecek. Bu halde şirket ortaklarının yeni şirket kurulmasına ait müsaade ve muvafakati aranmayacak.

Kurulacak şirketin sermayesi kayyımların yetkileri Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna devredilen yahut Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun kayyım olarak atandığı şirket tarafından tıpkı yahut nakdi olarak karşılanacak. Yeni şirket kuruluşuna ait konular şirketlerin idare organlarınca hazırlanacak ve Fon Şurasının onayına sunulacak. Fon Şurası kararıyla kuruluş gerçekleşecek ve tescile tabi tüm konular her türlü vergi, fotoğraf ve harçtan muaf olmak üzere ilgili ticaret sicilinde resen tescil ve ilan olunacak. Düzenleme uyarınca gerçekleştirilecek kuruluş süreçleri ilgili mevzuata tabi olmaksızın uygulanacak. Yeni kurulan şirkette kayyımlık yetkisi bir mahkeme yahut hakim kararına gerek olmaksızın Fona devredilmiş sayılacak.

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun kayyımlık misyonunu yürüttüğü şirketlerin genel konseylerinin yetkileri, Türk Ticaret Kanunu kararlarına tabi olunmaksızın Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından kullanılabilecek. Bu kapsamda bir şirketin bölünmesine karar verilmesi halinde Fon, bölünme yolu ile kurulan bu şirkete kayyım atanacak.

Fonun, idare organı yetkilerini ya da idare organı yetkileri ile birlikte paydaşlık hisseleri yahut menkul değerler yönetim yetkilerini haiz kayyım olarak görevlendirildiği şirketlerde ana kontratlarına bağlı olmaksızın, kayyım atanmasından evvelki periyot bilanço ve kar/zarar hesaplarını tasdik ile bu periyotlarda vazife yapan yönetim/müdürler konseylerini ibra etmek manasına gelmemek kaydıyla, kanunun ilgili unsuru çerçevesinde, şirketlere kayyım atanan faaliyet devrini izleyen devirden başlamak üzere kısmen ya da büsbütün kar dağıtımına karar verilebilecek. Dağıtıma karar verilen kar; ulusal güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum yahut kümelere ya da terör örgütlerine üyeliği yahut iltisakı ya da bunlarla irtibatı nedeniyle haklarında mahkumiyet kararı bulunmayan hissedarlara hisseleri oranında ödenecek. Soruşturma yahut kovuşturması devam edenlerin payına isabet edecek kar hissesi; kovuşturmaya yer olmadığına, beraat, ceza verilmesine yer olmadığına, davanın reddine yahut düşmesine ait kararın katılaşmasına kadar ödenmeyerek Fon hesaplarında tutulacak. Hakkında soruşturma, kovuşturma bulunmama yahut müsadere kararı verilmemiş olma şartı, Borsada süreç gören paylar bakımından aranmayacak. Kar dağıtımı kararı bağlı olduğu faaliyet periyodu mali bilgilerinin ve tablolarının tasdiki manasına gelmeyecek. Dağıtıma ait konular Fon Konseyi tarafından belirlenecek.

Kanun teklifiyle, Fonun kayyım olarak atandığı şirketlerin satışından elde edilecek meblağdan satışa hazırlık ve başka masrafların düşülmesinden sonra kalan fiyatın yargılamanın sonuçlanmasına kadar bir hesapta nemalandırılmasına dair mevcut düzenlemeye “şirket paydaşlık payları” ek ediliyor.

Paydaşlık hisselerinin satışında, satışa ait masraflar ile dava yahut avukatlık masrafları, ulusal güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum yahut kümelere ya da terör örgütlerine üyeliği yahut iltisakı ya da bunlarla irtibatı bulunmayan hissedarların hissesinden düşülmeyecek.

Şirket varlıklarının ticari ve iktisadi bütünlük yoluyla satışına karar verilmesi halinde Fon Konseyi, geçmiş periyot borçlarını, bu borçların FETÖ/PDY terör örgütüne aidiyeti, iltisakı yahut irtibatı olmayan bireylerle gerçek mal yahut hizmet ilgisine dayanması ve Bankacılık Kanunu’nun “Fonun alacaklarının tahsiline ait başka yetkiler” başlıklı hususunda belirtilen şartları karşılaması kuralıyla ihale bedelinden ödemeye yahut ihale alıcısına ödettirmeye yetkili olacak.

Devletin güvenliğine karşı ve terörizmin finansmanı kabahati halinde müsadere

Bir şirketin, devletin güvenliğine karşı kabahatler ile terörizmin finansmanı hatasından ötürü müsaderesine karar verilmesi halinde müsadere kararı; bu şirket, paydaşlık hisseleri ve mal varlığı bedellerinin Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu yahut şirket idaresi, müdürler şurası, mal varlığı pahaları kayyım temsilciliği tarafından Hazine ve Maliye Bakanlığının onayı ile satış yahut tasfiye edilmesi suretiyle yerine getirilecek.

Müsadere kararından evvel yapılan satışlarda alacaklıların alacaklarını tahsil etme imkanı varken müsadere kararından sonra yapılan satışlarda da alacaklıların sıra cetveli kapsamında alacaklarını tahsil edebilmesine imkan sağlanıyor.

Müsadere kararı verilen şirket, iştirak hisseleri yahut mal varlığı bedellerinin satış yahut ticari ve iktisadi bütünlük satışları, Kanun’da belirtilen kayyımlık yetkisinin zamanı ve tasfiye kararı ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun satış ve tasfiyeye ait yetkileri çerçevesinde yapılacak. Tasfiye kurullarınca tasfiye tamamlanacak. Tasfiye bakiyesi Hazine’ye irat kaydedilecek.

Şirketin yüzde ellinin altındaki paydaşlık hisselerinin müsadere edilmesine karar verilmesi halinde, müsadereye mevzu bu hisseler Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu tarafından satışa çıkarılacak. En az iki defa satışa çıkarılmış olmasına karşın satışın gerçekleşmemesi halinde iştirak hisseleri ilgili şirkete bedeli mukabilinde devredilebilecek ve hisselerin bedeli şirket tarafından Hazine’ye ödenecek. Müsadere kararından sonra sermaye artırımına karar verilmesi halinde bu artırım Hazine ve Maliye Bakanlığının onayına tabi olacak.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından üretimi tamamlanarak büyükşehir belediyelerine devredilen metro projeleri için merkezi idare bütçesinden harcanan fiyatlar, belediyelerin genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden ayrılacak hisselerinin azami yüzde 5’i oranında tahsil edilecek.