Hoş geldin Romalı

Hoş geldin Romalı
İBB Kültür Varlıkları Daire Başkanlığı’na bağlı İBB Miras ekipleri, Latin işgali sırasında yıkılan İstanbul Saraçhane’deki Aziz Polyeuktos Kilisesi’nin olduğu alanda 1900 yaşında olduğu tahmin edilen Roma dönemine ait bir heykel buldu.

Bizans Prensesi Anikia Luliana, MS 524 yılında bugünkü İstanbul Saraçhane’de Aziz Polyeuktos adına dev bir kilise yaptırdı. İngiliz sanat tarihçisi Martin Harrison’a göre, duvarlarının her biri 52 metre uzunluğunda olan kilisenin 18 metre çapında bir kubbesi vardı ve yerden yaklaşık 34 metre yükseklikteydi. Kilisenin figürlü süslemeleri 7’nci yüzyıldaki ikonoklazma dönemi sırasında tahrip edildi. 1010 yılında meydana gelen İstanbul depreminde ise kilise tahrip oldu. Atriumu mezar, kuzeydeki yapıları ise sarnıca dönüştürüldü. 1185 yılında ise kilise tamamen yıkıldı. Latin istilası sırasında kilisenin değerli parçaları çalınarak Venedik ve Barselona’ya götürüldü. Kalan parçalar başka kiliselerin inşasında kullanıldı. Azizlerin kutsal kalıntıları 14. yüzyılda Havariyyun Kilisesi’ne taşındı. İstanbul’un Fatih Sultan Mehmet tarafından fethedilmesinin ardından kilisenin bulunduğu alana 1474 yılında Mimar Üstad Ayas Mescidi, kilise kalıntıları üzerine ise Karagöz Mescidi ile İbrahim Paşa Hamamı yapıldı. 1943 yılında Atatürk Bulvarı yapılırken İbrahim Paşa Hamamı ve Karagöz Mescidi, 1958 yılında ise Mimar Ayas Mescidi yıkıldı. 1960 yılında yeni bir altgeçit yapımı için çalışmalar yürütülürken kilisenin olduğu alanda bazı eserler bulundu.

TÜRK VE İNGİLİZ EKİPLER BİRLİKTE ÇALIŞTI

Buluntular için İstanbul Arkeoloji Müzeleri ve Oxford Üniversitesi’nin beraber hazırladığı ortak bir proje hazırlandı. 1964 yılında kazı çalışmaları başladığında, kilisenin tam olarak nerede olduğu, kalıntılarının boyutu ve derinliği bilinmiyordu. 1964-1968 yılları arasında gerçekleşen arkeolojik kazı çalışmaları neticesinde Nezih Fıratlı ve Martin Harrison, kilisenin planını ve plastik süslemesini belirlediler. Kazı çalışmalarının ardından kilisenin bulunduğu alan atıl kaldı.

60 YIL SONRA YENİDEN KAZILAR BAŞLADI

İBB Miras ekipleri kilisenin bulunduğu alanda 8 Haziran 2022’de yeniden kazılara başladı. İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nin denetiminde yapılan kazılarda 681 adet bronz sikke, damgalı tuğla ve mermer parçalar, seramik, kandil, cam ve metal eserler bulundu. 31 Mart’ta ise kazı ekibini şaşır-tan bir gelişme yapandı. Kilisenin kuzey tarafında kazı yapan ekip, zeminin bir metre altına indiğinde bir heykel buluntusu olduğunu fark etti. Kazılar sonunda heykel gün yüzüne çıkarıldı. Mermerden yapılan heykel baş ve bacakları ile sağ kolu omuz hizasından kırılmıştı. Heykelin Roma döneminden kaldığı tahmin edilse de, kesin yaşının tespiti için inceleme başlatıldı.

GÜLHANE SARNICI RESTORE EDİLDİ

– İBB Miras ekipleri ayrıca Gülhane Parkı içerisinde 1500 yaşındaki sarnıcı da restore etti. Gülhane Parkı Sarnıcı’yla birlikte yanı başındaki tarihi çeşme de bakım ve onarımdan geçirilerek suya kavuşturuldu.

1911 tarihli kitabesi olan barok üsluplu çeşme, Gülhane Parkı’nı ziyaret edenlere hizmet vermeye başladı. İBB Miras ekipleri ayrıca aydınlatma sistemiyle donattıkları sarnıcın içini söyleşiler, dinletiler gibi farklı etkinlikler için hazır hale getirdi. Gülhane Parkı Sarnıcı’nda, sanatçı Büşra Kölmük’ün “Gelecek Güzel Günler”, “Ojakhi”, “Rüya Odası” gibi heykellerinin sergileneceği Polen başlıklı sergisi kısa süre sonra ziyaretçilere açılacak.