Giyside dönüşüm vakti

Giyimde dönüşüm zamanı
Moda bölümünde, 15 yıl öncesine kıyasla kişi başı giysi tüketimi yüzde 60 artmış durumda. Dünyada her saniye bir çöp kamyonuna muadil oranda çöpe atılan ya da yakılan dokuma eserleri kelam konusuyken, kesim temsilcileri, geri dönüşümün ehemmiyetine dikkat çekiyor ve Avrupa’dan geri dönüşüm için getirilecek eserlerin müsaade sürecinin sonuçlanmasını bekliyor.

Küresel karbon emisyonlarının yüzde 2 ila 8’ini üretmekten sorumlu olan moda bölümünün, 2050 yılına kadar dünyadaki karbon harcamalarının dörtte birini kullanması bekleniyor. Dünyada her saniye bir çöp kamyonuna muadil oranda dokumacılık eseri ya çöpe atılıyor ya da yakılıyor. Geri dönüşümün değeri her geçen gün artarken, dal temsilcileri de dünya genelinde ve Türkiye’de regülasyon değişikliğine gereksinim duyulduğunu belirtiyor.

Gama Recyle Sürdürülebilir Teknolojiler İdare Konseyi Lideri Zafer Kaplan, bugün dünyada kullanılan kıyafetlerin yalnızca yüzde 1’inin geri dönüştürüldüğünü belirterek, toplam atıkların yüzde 3’ünün ise dokumacılık eserlerinden oluştuğunu belirtti ve “Toplam tüketimin dünya genelinde binde biri kıyafetten kıyafete dönüştürülüyor. Bu dokumacılık kesimi açısından utanç verici bir durum. Hem dünyada hem de Türkiye’de mevzuat değişikliklerine gereksinimimiz var” değerlendirmesini yaptı.

BİR DÖNEMDE BİR TİŞÖRT

Zafer Kaplan, üretimle ilgili ise şu bilgileri verdi: “Her yıl dünya genelinde 40 milyon ton civarında gardıroplardan atık hale dönüşen dokuma eserleri var. Bunun yalnızca 7 milyon tonluk kısmı, kumbara formülüyle, atık olarak toplanabiliyor. Bu manada en çok Avrupa ülkeleri, Kuzey Amerika ve Japonya öne çıkıyor. Konteynerlere atılanların yüzde 35-40’ı da tekrar kullanabilir vaziyette. Hatta yüzde 1’lik kısmı hala ambalajlı.” Bugün kişi başı giysi satın almak, 15 yıl öncesine nazaran yüzde 60 artmış durumda. Her bir modülün gardıropta kalma mühleti ise 15 yıl öncesine nazaran yarı yarıya kısaldı. Su kaynaklarının tükendiğini ve çok fazla atık üretildiğini kaydeden Linea Recycle Genel Müdürü Mehmet Boyacılar ise dokumacılık kesiminin kullandığı su, güç ve ürettiği atıkla dünyayı kirlettiğini lakin artık bu durumu düzeltmeye çalıştıklarını tabir etti: “Eskiden bir kazağı 3 kardeş giyerken, şu an bir dönem, bir tişört tüketiyoruz. Üretimde fark yaratmamız lazım, bunu da ya teknoloji ya sürdürülebilirlik ya da model satarak oluşturabilmemiz gerek. Geri dönüşümde ilerlememiz, üretimde tercih edilebilirliğimizi artırır.”

FARKINDALIK VE REGÜLASYON KAİDE

Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Lideri Ramazan Kaya, dokuma ve hazır giysi tarafındaki süreçlerde döngüsel iktisada dikkat çekti ve yüklü hissenin dokuma kesiminde olduğunu belirtti. Kaya, “Türkiye’de üretilen eserler değil; üretimde atıl kalan eserler geri dönüştürülebiliyor, kırpıntılar tekrar kumaş haline çevriliyor. Geri dönüşüm algısını güçlendirmek için öncelikle üretici, tüketici ve karar vericilerin farkındalığının yükselmesi gerekiyor. Avrupa’da tüketicinin farkındalığı çok daha önde. Türkiye’de geri dönüşüm tesislerimiz var, elyaf ve hammaddeyi geri dönüştürebiliyoruz. Lakin bunları toplamak ve elleçlemek büyük bir sorun. Bu kısımda bizim işimizin kolaylaştırılması için otoriteden bir regülasyon bekliyoruz” dedi.

HOLLANDA BİRİNCİ SIRADA

Uluslararası Hazır Giysi Federasyonu Lideri Cem Altan, Geri dönüşüm çalışmalarının bütün dünyada ağır bir halde başladığını belirterek, “Özellikle Çin, Güney Kore, Japonya, Avrupa ülkeleri çok değer veriyor. Avrupa Birliği’nde giyilmiş yahut satılamamış eserlerin toplanması ve tekrar parçalanıp endüstriye dönüştürülmesiyle ilgili Türkiye değerli bir alternatif olabilir. Zira AB’nin kapasitesi kâfi değil. 2025 yılına kadar geri dönüştürmek için 5.5 milyon ton eser toplanması hedefleniyor. Giysiler Türkiye’ye geldiğinde satışa sürülürse diye kaygılar var. Türkiye’de şu an bakanlıklar nezdinde Hollanda hükümetiyle görüşmeler sürüyor zira bu eserlerin Türkiye’ye girmesi müsaadeye tabi. Yıllardır artık kumaşlarımızı geri dönüştürüyorduk, aslında bir altyapımız var. Avrupa ülkeleri dışında bu iş için en güzel aday Türkiye” diye konuştu.