Enerji Üst Kurulu Yasa Tasarısı Resmi Gazete’de yayımladı!

Ülkemizde ilk kez enerjiyle ilgili bir üst kurul oluşturuluyor. Enerji Üst Kurulu Yasa Tasarısı, bir süre önce Resmi Gazete’de yayınlanarak halkın bilgisine sunuldu.   

Ülkede Enerji Üst Kurulu’nun oluşturulmasını öngören tasarıda, kurulla ilgili düzenlemeler var. Kurulun, orta ve uzun vadeli enerji politikalarının oluşturulmasında Bakanlar Kurulu’na ve bakanlığa danışmanlık yapması,  ülkenin enerji strateji planını hazırlaması ve enerji strateji planı kapsamında ülkede enerji sektöründeki yatırım ve projeler konusunda görüş vermesi hedefleniyor.   

Ancak Enerji Üst Kurulu’nun bu hedefle kurulmak istenmesi, ülkede ciddi tartışmalara yol açtı. Bazı kesimlere göre Enerji Üst Kurulu tamamen bağımsız olmalı…   

Bu arada söz konusu yasa tasarısının henüz Cumhuriyet Meclisi İdari, Kamu ve Sağlık İşleri Komitesi’nde görüşülmeye başlanmadığı öğrenildi. Tasarı şunları içeriyor: 9 üyeden oluşacak   

Bu Yasa ile kendisine verilen görevleri yerine getirmek üzere dokuz üyeli Enerji Üst Kurulu oluşturulacak.    Bakanlık Müsteşarı ile Bakan tarafından görevlendirilecek Daire Müdürü veya uygun nitelikteki personel Kurulun görevlendirme ile belirlenen iki üyesidir. Kurulun diğer üyeleri Bakanın önerisi ile Bakanlar Kurulu tarafından atanan yedi üyeden oluşur. Bakanlık, aday üyelerin belirlenmesi için Baro,   

Birlik ve Odalara en az 15 gün süre vermek suretiyle yazılı çağrı ile, şahsen başvuracak adaylar içinse resmi web sitesine duyuru yapmak suretiyle en az  15 gün başvuru süresi vererek başvuru kabul edecek.   

Baro, Birlik veya Odalar tarafından belirlenecek adaylar aşağıdaki şekilde sunulacak: “KKTC Barosu, 6’ncı maddenin (1)’inci fıkrası ve (2)’nci fıkrasının (A) bendi kurallarına uygun nitelikteki adaylarını Bakanlığa önerecek.    

Kıbrıs Türk Sanayi Odası ve Kıbrıs Türk Ticaret Odası, 6’ncı maddenin (1)’inci fıkrası ve (2)’nci fıkrasının (B) bendi kurallarına uygun nitelikteki adaylarını Bakanlığa önerecek.   

KTMMOB, KTMMOB Kimya Mühendisleri Odası ve KTMMOB Yerbilim Mühendisleri Odası, 6’ncı maddenin (1)’inci fıkrası ve (2)’nci fıkrasının (C) bendi kurallarına uygun nitelikteki adaylarını Bakanlığa önerecek.    KTMMOB Elektrik Mühendisleri Odası, 6’ncı maddenin (1)’inci fıkrası ve (2)’nci fıkrasının (Ç) bendi kurallarına uygun nitelikteki adaylarını Bakanlığa önerecek.   

KTMMOB Makine Mühendisleri Odası, 6’ncı maddenin (1)’inci fıkrası ve (2)’nci fıkrasının (D) bendi kurallarına uygun nitelikteki adaylarını Bakanlığa önerecek.   

KTMMOB Mimarlar Odası ve KTMMOB İnşaat Mühendisleri Odası 6’ncı maddenin (1)’inci fıkrası ve (2)’nci fıkrasının (E) bendi kurallarına uygun nitelikteki adaylarını Bakanlığa önerecek      

KTMMOB Çevre Mühendisleri Odası, 6’ncı maddenin (1)’inci fıkrası ve (2)’nci fıkrasının (F) bendi kurallarına uygun nitelikteki adaylarını Bakanlığa önerecek.     

Şahsen başvuran adaların da 6’ncı maddenin (1)’inci fıkrasındaki genel nitelikleri ve (2)’nci fıkranın özel öğrenim atanma niteliklerinden herhangi birisini taşıması koşul olacak.   

Tüm adaylar, Bakanlık tarafından bu Yasadaki aranan nitelikler bakımından gözden geçirilecek ve 6’ncı maddenin (2)’nci fıkrasındaki her bende denk gelecek şekilde belirlenen aday listesi, Bakan tarafından, Bakanlar Kuruluna sunulacak.    

Bakanlar Kurulu tarafından Enerji Üst Kurulu üyeliğine atanların listesi Resmi Gazete’de yayımlanacak, Başkan ve Başkan Yardımcısı, Bakan tarafından mesleki tecrübesi en kıdemli üyeler esas alınarak belirlenecek.    

Kurul üyeliğinin boşalması halinde, en çok iki ay içerisinde eski üyenin atanma koşullarına uygun usulde görevlendirme veya atama yapılacak.  

Kurul üyelerine, Bakanlar Kurulunun belirlediği hakkı huzur tahsisatı ödeneği verilecek. Aranacak şartlar    Kurul üyesi olarak atanacak kişilerde aşağıdaki genel nitelikler aranacak: KKTC yurttaşı olmak; Erkek adaylar için askerlik mükellefiyetlerini yerine getirmiş veya askerlikten muaf tutulmuş olmak; Kamu görevinden yasaklı olmamak; Bir yıldan fazla bir hapis cezasına çarptırılmamış olmak veya sonradan affa uğramış olsalar dahi rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtekarlık, irtikap, ırza geçme, hileli iflas veya benzeri yüz kızartıcı suçlardan dolayı mahkum olmamış olmak; Atanma tarihinden itibaren herhangi bir siyasal partinin yetkili organlarında görevli olmamak. Aşağıdaki çalışma koşullarından en az birini taşıyor olmak: Enerji sektöründe en az yirmi yıl çalışmış olmak veya En az lisans üstü mezunu olup konusu ile ilgili bir görevde en az on yıl çalışmış olmak; veya Devletten veya Kamu Kurum ve Kuruluşlarından emekli ise,  kamu hizmetinde en az fiili yirmi beşyıl enerji alanında çalışmış olmak. Öğrenim koşulları aranacak    Bakanın görevlendirme ile belirleyeceği iki üye dışındaki, Kurul üyeleri olarak atanacak kişilerde, yukarıdaki (1)’inci fıkrada öngörülen genel nitelikler yanında, bu Yasanın 5’inci maddesinin (2)’nci fıkrasının (A) bendine göre belirlenecek adayların her biri için aşağıda denk gelen bentteki özel öğrenim atanma koşulu aranacak:    Tanınmış bir üniversitenin Hukuk Fakültesini bitirmiş olmak ve yürürlükteki mevzuat uyarınca Baro sınavlarını geçip Avukat olarak kaydedilmeye hak kazanmış olmak.   

Bir üniversite veya dengi bir yüksek öğrenim kurumunun uluslararası ilişkiler, idari bilimler, ekonomi, ticaret, işletme, maliye veya iktisat bölümlerinin herhangi birinden lisans diplomasına sahip olmak.    Bir üniversite veya dengi bir yüksek öğrenim kurumunun, Fizik Mühendisliği, Kimya Mühendisliği, Petrol ve Doğal Gaz Mühendisliği, Jeofizik Mühendisliği, Jeoloji Mühendisliği veya nükleer enerji bölümlerinin herhangi birinden  lisans diplomasına sahip olmak.   

Bir üniversite veya dengi bir yüksek öğrenim kurumunun, Elektrik Mühendisliği, Elektronik Mühendisliği, Elektrik-Elektronik Mühendisliği veya Enerji Sistemleri Mühendisliği bölümlerinin herhangi birinden lisans diplomasına sahip olmak.   

Bir üniversite veya dengi bir yüksek öğrenim kurumunun, Makine Mühendisliği veya Endüstri Mühendisliği bölümünden lisans diplomasına sahip olmak.   

Bir üniversite veya dengi bir yüksek öğrenim kurumunun İnşaat Mühendisliği veya Mimarlık bölümlerinin herhangi birinden lisans diplomasına sahip olmak.   

Bir üniversite veya dengi bir yüksek öğrenim kurumunun Çevre Mühendisliği bölümünden lisans diplomasına sahip olmak. Görev süresi 5 yıl   

Kurul üyelerinin görev süreleri beş yıldır. Her üye, Kurulda en fazla toplam on yıl görev yapabilir.           Kurulun görevlendirme ile belirlen üyelerinin görev süreleri, Bakanın görevlendirme süresine bağlı olarak görevde oldukları dönem ile sınırlıdır.   

Ayrıca bu Yasanın 9’uncu madde kuralları saklı kalmak koşuluyla, atanan üyelerin, en az iki yıllık görev süreleri dolmadan görevlerine son verilemeyecek. Toplantılar    Kurul toplantılarına Başkan, yokluğunda ise Başkan Yardımcısı başkanlık edecek. Kurul, üye tamsayısının salt çoğunluğu ile toplanacak. Toplantıya katılan üye sayısı beş veya beşten az ise, karar yeter sayısı en az dört üyenin kabul oyu olacak, diğer hallerde ise karar yeter sayısı salt çoğunluk olacak. Kurul toplantılarında çekimser oy, karar yeter sayısı açısından dikkate alınmayacak.   

Kurul, olağan olarak Kurul Başkanı tarafından toplantıya çağrılacak. Olağanüstü durumlarda ise Kurul Başkanı veya en az beş üyenin imzasıyla da toplantıya çağrılabilecek.   

Kurul toplantılarının tarihi, yeri, saati ve gündemi kırk sekiz saat önceden üyelere duyurulacak. Ancak ivedi durumlar için çağrı, kırk sekiz saatlik süreye bakılmaksızın daha kısa bir süre içinde de yapılabilecek. Kurul üyeleri, eşleri, ikinci dereceye kadar kan ve sıhri hısımları, evlatlıkları ve evlat edinenleri ile kendilerinin ve bu kişilerin ortak olduğu şirket veya işletmelerle ilgili konularda Kurul toplantısına katılamayacaklar ve oy kullanamayacaklar.   

Kurul, gerekli görmesi halinde, toplantılara Bakanlıklardan, kurum ve kuruluşlardan veya sivil toplum örgütlerinden temsilci çağırabilecek. Bu temsilcilerin oy hakkı olmayacak.   

Kurul, uzmanların görüşlerini almak için çalışma alt komiteleri oluşturabilecek. Kurulun sekretarya işleri, Bakanlık tarafından görevlendirilen personel tarafından yürütülecek. Kurulun çalışmasına ilişkin usul ve esaslar, Bakanlıkça hazırlanacak ve Bakanlar Kurulunca onaylanarak Resmi Gazete’de yayımlanacak tüzükle düzenlenecek. Kurul üyeliği aşağıda belirtilen hallerde sona erecek:   

Üyenin ölümü veya yazılı istifası halinde; Üyenin özürsüz ve izinsiz olarak bir yıl içinde yapılan beş Kurul toplantısına katılmaması halinde; Bu Yasanın 6’ncı maddesindeki atanma niteliklerinin kaybedilmesi veya olmadığının sonradan anlaşılması halinde;  Sağlık Kurulu Raporuyla görevini yapamayacağının belgelenmesi halinde; Bu Yasanın DÖRDÜNCÜ KISIM’da belirtilen kurallara aykırılık oluşması ve bunun tespit edilmesi halinde. Hakkında ceza soruşturması açılan bir üye, görevden uzaklaştırılır. Uzaklaştırma gerektirecek soruşturmanın üç aydan fazla sürmesi halinde, Kurul üyeliği sona erer. Kurulun görev, yetki ve sorumlulukları Enerji konusunda ülkenin oluşturacağı kısa, orta ve uzun vadeli politikaların oluşturulmasında Bakanlar Kuruluna ve Bakanlığa danışmanlık yapmak ve ülkenin “Enerji Strateji Planı” ile ilgili taslağı hazırlamak ve Bakanlığa sunmak.   

Yasalar uyarınca gerekli izin veya onay işlemleri almaları öncesinde, enerji alanında faaliyet gösterecek veya yeni yatırım yapacak olan kamu kurum ve kuruluşlarının veya işletmelerin hangi alanlarda, “Enerji Etki Değerlendirme Raporu” hazırlamaları gerektiğini ve raporların içeriği hususundaki kriterleri belirlemek. Enerji kaynaklarının etkin verimli kullanımı için stratejiler belirlemek, Enerjinin ülkede verimli kullanılması, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kaynakları ile ilgili öneriler sunmak.   

Sürdürülebilir enerji arz güvenliği için önerilerde bulunmak. Kurul, bu Yasada kendisine verilen görevleri yerine getirirken aşağıdaki temel ilkeleri esas alacak: Serbest ve etkin rekabet ortamının sağlanması ve korunması, Ülkenin her yerinde, geniş kapsamlı hizmetlerinin sunulması, Tüketici hak ve menfaatlerinin korunması ve gözetilmesi, Herkesin makul bir ücret karşılığında hizmetlerden yararlanmasını sağlayacak uygulamaların teşvik edilmesi, Bu Yasa kurallarınca aksi gerektirmedikçe niteliksel ve niceliksel devamlılık, düzenlilik, güvenilirlik ve kaynakların verimli kullanılmasının gözetilmesi, Karar almada şeffaflık, tarafsızlık ve nesnelliğin sağlanması ve karar almadan önce geniş ölçüde danışma yapılması, Teknolojik tarafsızlığın, teknolojik yeniliklerin uygulanması ile araştırma-geliştirme faaliyet ve yatırımların teşvik edilmesi, Özürlü, yaşlı ve sosyal açıdan korunmaya muhtaç kesimlerin ihtiyaçlarının dikkate alınması, Bilgi güvenliğinin gözetilmesi, Elektrik, doğal gaz ve benzeri enerji kullanmak isteyen kişilerin farklı ihtiyaç ve amaçlarının dikkate alınması, Hizmet kalitesinin artırılmasının teşvik edilmesi, Enerji türlerindeki kurumlarda insan sağlığı, can ve mal güvenliği, çevre ve tüketicinin korunması açısından asgari uluslararası normların dikkate alınması, Enerjiye ilişkin hizmetlerin düzenlenmesinin uluslararası normlara uygun olması, Savaş, doğal afet ve acil durum ihtiyaçlarının gözetilmesi, Enerji şebeke ve hizmetlerin birlikte çalışabilirliğinin teşvik edilmesi ve şebeke erişiminin kolaylaştırılması. Kaynakların verimli kullanımı. Enerji Strateji Planı Bakanlık, ülkenin Enerji Strateji Planının hazırlanması için, enerji alanındaki bilgileri kamu kurum ve kuruluşlarından, yerel yönetimlerden, ilgili diğer gerçek veya tüzel kişilerden toplanacak. Kamu, kurum, kuruluş veya işletmeler veya tüzel kişi üst düzey yöneticileri veya gerçek kişiler, usulüne göre istenen bu bilgileri vermek zorunda olacak.    Kamu, kurum, kuruluş veya işletmeler veya tüzel kişi üst düzey yöneticileri veya gerçek kişiler, usulüne göre istenen bu bilgileri uygun usulde ve zamanında vermemeleri halinde, bir suç işlemiş olurlar ve mahkumiyetleri halinde aylık asgari ücretin beş katına kadar para cezasına veya 6 aya kadar hapis  cezasına  veya her iki cezaya birden çarptırılabilecek.   

Enerji alanındaki bilgilerin kamu kurum ve kuruluşlarından, yerel yönetimlerden, ilgili diğer gerçek veya tüzel kişilerden alınmasına ilişkin bu maddenin (8)’inci fıkrasına göre çıkarılacak tüzükte yer alan formlara göre bilgiler, ilgili kurumların yürütme organları tarafından Bakanlığa gönderilecek. Strateji planı     Bakanlık ve Kurul tarafından bu bilgiler analiz edilecek. Kurul, toplanan bilgiler ve projeler ışığında, kısa olarak iki yıllık, orta vade olarak en az on yıllık ve uzun vade olarak en az yirmi yıllık Enerji Strateji Planı Taslağını hazırlanacak. İlk hazırlanacak, kısa, orta ve uzun vadeli plan, bu Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak en geç iki yıl içerisinde hazırlanacak.    Kurul tarafından hazırlanan taslak, görüş almak için Bakanlık aracılığı ile Başbakanlık, Bakanlıklar ilgili kurum ve kuruluşlara gönderilecek. Yirmi gün içerisinde görüşlerin iletilmesi talep edilecek. Alınan görüşler çerçevesinde tadil edilen Strateji Planı Taslağı, Kurul tarafından onaylandıktan sonra Bakanlığa gönderilecek.   

Bakanlık tarafından önerilip, Bakanlar Kurulu tarafından onaylanıp Resmi Gazete’de yayımlanan Enerji Strateji Planı, Bakanlık tarafından takip edilecek.   

Resmi Gazete’de yayımlanan Enerji Strateji Planı ile ilgili uygulamada görülen veya öngörülen sapmalarla ilgili olarak, daire, kurum veya kuruluşlardan geri dönüşler alınacak.   

Geri dönüşler ve sonuç raporları sonucunda, bu Yasa ve diğer yasaların öngördüğü teşvikler veya yaptırımlar, Bakanlık tarafından takip edilecek veya uygulanır veya uygulanması için yazılı bildirim yapılacak.   

Enerji Strateji Planının Taslağının hazırlanması veya Bakanlık tarafından takip ve sonuç raporlarının hazırlanması için gerekli olan, kamu kurum ve kuruluşları ile özel gerçek veya tüzel kişilerden bilgi edinme, geri dönüşler alma ve bunları sonuç ve istatistiki raporlara dönüştürmelerle ilgili hususlar, Kurul tarafından önerilecek Bakanlık tarafından hazırlanacak ve Bakanlar Kurulu tarafından onaylanıp Resmi Gazete’de yayımlanacak Tüzükle düzenlenecek. Enerji etki değerlendirmesi    Ülkesel enerji sektörünü etkileyecek,  bu maddenin (4)’üncü fıkrasında enerji etki değerlendirmesi yapılması gerekli alanlar olarak düzenlenen enerji ve enerji kaynakları ile ilgili tüm proje ve yatırımlar, ilgili yasalara göre yetkili makamlardan gerekli izin,onay, lisans, ruhsat veya teşvik almadan önce, bu Yasa uyarınca hazırlanan Enerji Strateji Planı,  temel ilkeler ve dünyadaki enerji politikaları göz önünde bulundurularak Kurul tarafından incelenecek ve en geç on beş iş günü içerisinde Kurulun görüşleri ile Bakanlığa iletilecek. Bakanlık, en geç on beş iş günü içerisinde Bakanlığın görüşleri ile birlikte Bakanlar Kurulunun onayına sunacak. Bakanlar Kurulu öneriyi onaylar veya koyacağı şartlara göre onaylar veya onaylamaz.     

Bakanlar Kurulu tarafından bu Yasa kapsamında onay almayan hiçbir projeye veya yatırıma, izin,  onay, lisans,  ruhsat veya teşvik verilemeyecek.   

Proje ve yatırımları, enerji etki değerlendirmesi kapsamında onaylanan bir gerçek veya tüzel kişinin, proje ve yatırımlarını onayda belirtilen tüm hususlara uygun olarak tamamlaması ve faaliyette bulunması gerekecek. Proje ve yatırım sahibinin belirtilen hususlara uymaması halinde, söz konusu faaliyete derhal son verilebilecek, verilen izinler ve/veya ruhsatlar ve/veya lisanslar iptal edilebilir ve verilmişse teşvikler geri alınabilecek. Ülkesel enerji sektörünü etkileyecek enerji ve enerji kaynakları ile ilgili enerji etki değerlendirmesi istenecek proje ve yatırımların listesi, değerlendirme usulü ve içeriğine ilişkin bilgiler ve kriterler, Kurulun önerisi ile Bakanlık tarafından hazırlanacak ve Bakanlar Kurulu tarafından onaylanıp Resmi Gazete’de yayımlanacak bir Tüzükle düzenlenecek.   

Yukarıdaki fıkra kuralları uyarınca belirlenen alanlarda  enerji etki değerlendirmesi onayı almadan yatırım yapan veya proje ve yatırımlarını onayda belirtilen hususlara uygun olarak yapmayan, tüzel kişi üst düzey yöneticileri veya gerçek kişiler bir suç işlemiş olurlar ve mahkumiyetleri halinde yürürlükteki aylık asgari ücretin beş yüz katına kadar para cezasına veya beş yıla kadar hapis cezasına veya her iki cezaya birden çarptırılabilecek. Mal bildirimi zorunluluğu    Kurul üyeleri, kendileri, eşleri ve bakmakla yükümlü bulundukları çocuklarına ait taşınır ve taşınmaz malları ile alacak ve borçları hakkında, Mal Bildiriminde Bulunulması Yasa kuralları uyarınca mal bildiriminde bulunacaklar. Yasaklar    Kurul üyeleri, eşleri, ikinci dereceye kadar kan ve sıhri hısımları, evlatlıkları ve evlat edinenleri ile kendilerinin ve bu kişilerin ortak olduğu şirket veya işletmelerle ilgili konularda Kurul toplantısına katılamazlar ve oy kullanamayacaklar. Çalıştıkları veya ortağı veya sahibi oldukları şirketlerin görev alanları ile ilgili konularda görüş veremeyecekler veya karar alamayacaklar. Kurul üyeleri, görevleri ile ilgili gizlilik taşıyan bilgileri ve elektrik enerjisi ve akaryakıt, doğal gaz ile petrol, biyokütle,  LPG ve LNG sektöründe yer alan gerçek ve tüzel kişilere ait her türlü sırları, görevlerinden ayrılmış olsalar bile açıklayamaz, kendilerinin veya başkalarının menfaatine kullanamayacak.    Kurul üyelerinin görev süreleri dolmadan görevlerine son verilemeyecek.    Ancak, bu maddedeki yasakları ihlal ettiği veya bu Yasa ile kendilerine verilen görevler ile ilgili olarak işlediği suçlardan dolayı haklarında mahkumiyet kararı kesinleşen Kurul Başkan ve üyeleri veya atanma için aranan şartları kaybettikleri tespit edilen veya üç aydan fazla bir süre ile hastalık, kaza veya başka bir nedenle görevlerini yapamaz durumda olan veya görev süresinin kalan kısmında görevine devam edemeyeceği, üç aylık süre beklenmeksizin tam teşekküllü bir hastaneden alınacak heyet raporu ile tevsik edilen Kurul üyeleri, süreleri dolmadan Bakan tarafından görevden alınacak.