ÇMO: Çevre Mühendisleri Odası’ndan görüş alınmaması kabul edilemez

Çevre Mühendisleri Odası Güngör Düzenli Depolama Alanı ile ilgili “Özelleştirme İhalesi” hakkında yazılı bir açıklama yaptı.

Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Sibel Paralik tarafından yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

Merkezi ihale komisyounun 12.04.2022 tarihinde 097/2022 nolu ihale numarası ile Güngör Katı Atık Depolama tesisinin işletilmesi için ‘İşletme Hakkı Devri’ yöntemi ile ihaleye çıktığını öğrenmiş bulunuyoruz. Katı atık yönetimi konusunda en yetkin meslek örgütü olarak çıkılan ihale şartnamesini incelediğimizde, yayınlanan ihale şartnamesinin ciddi eksiklikler ve boşluklar içerdiğini üzüntü ve kaygı ile takip etmekteyiz. MİK yayınladığı ihale şartnamelerinin ve sonucunda oluşacak sözleşmeye imza koyacak yetkililerin aşağıdaki hususlarda açıklama yapmasını talep ederiz.

1. Ülkenin gelecek 30 yıllık katı atık politikasını belirleyecek bir ihalede, konun direk muhattapları olan KTMMOB Çevre Mühendisleri Odasından  veya Odaya üye herhangi bir Çevre Mühendisinden şartname aşamasında, ihale sürecinde veya  sonrasında oluşacak süreçlerde hiçbir görüş alınmaması, sürece dahil edilmemesi kabul edilemez.
2. Şartname dosyasında yapılacak iş ile alakalı hiçbir teknik bilgi veya veri bulunmamaktadır. Yapılan ihale süreci hangi fizibilite çalışmasına veya hangi bilimsel verilere göre yönetilmiştir? Ülkedeki nüfus ve atık miktarı bilinmezken, atık karakterizasyonu yapılmamışken, şartname hangi uzmanların çalıştığı, hangi fizibiliteye göre hazırlanmış ve yayınlanmıştır?
3. Şartnamede hiçbir yasal mevzuattan bahsedilmiyor. Sözleşme kapsamında hangi yasal mevzuata uyulacak? Ülkemize yasal olarak atık ithali yasak ama bu şartnamede buna atıf yapılmadığı gibi herhangi bir sınırlandırma da yapılmıyor. Bu ihale kapsamında yurt dışından atık getirilmesi mümkün mü? Mümkün değilse şartnamenin hangi bölümünde bu kısıtlanmıştır?
4. Tesise hangi tür atıkların kabulü yapılacağı belirtilmemiştir. Sartnamede “II. Sınıf katı atık düzenli depolama” deniyor ama şartnamede herhangi bir düzenli depolama veya II. Sınıf tanımı yapılmamıştır. Türkiyedeki mevzuata göre belediye atığının kastedildiği düşünülüyor. Güngör Katı Atık Depolama tesisinin de işletmeci kullanımlarında olacağı düşünülürsebu durumda mevcut durumda Güngöre giden ve bu gruba girmeyen veya ayrı depolanması gereken tehlikeli atıklar ne olacak?
5. 21/2004 KTMMOB Yasası gereğince tüm projeler ilgili odaya faal, uygulamacı veya geçici üye olarak kayıtlı bulunan kişiler tarafından tasarlanmalıdır. Peki bu ihaleyi içeren proje kim tarafından tasarlanmıştır?
6. Daha önce yapılan çalışmarda tüm KKTC sınırlarında toplanacak katı atık miktarının yapılan yaklaşık hesaplar ile maksimum 500-600 ton olduğu ve bu miktardan üretilecek maksimum enerjinin toplam 3-4 MWh olduğu hesaplanırken niye 15 MWh alım garantisi verildi? Arada oluşacak ciddi farkın hangi yöntemler ile üretileceği öngörülmektedir?
7. Verilen 13 $ Cent/kWh bedeli hangi kriterlere göre hesaplanmıştır?
8. Şartnamede geri dönüşümün nasıl yapılacağı (hangi malzemelerin hangi yöntemler ile) veya oluşacak kompost ile ilgili hiçbir teknik şartname, standart vs.. belirtlimemiştir. Bu ürünlerin kalite kontrolü ve satışı kimin tarafından hangi koşullarda yapılacaktır?
9. Şartnamede Sızıntı Suyu Arıtma Tesisi ile ilgili hiçbir deşarj parametresinden bahsedilmemiştir. Arıtılacak olan sızıntı suyunun deşarj kriterleri ne olacağı, nereya deşarj edileceği, atık çamurunun özellikleri vs.. gibi hiçbir teknik gereklilik veya standart belirtilmemiştir. Sızıntı suyunun arıtımının kontrolü kimin tarafından yapılacak ve hangi parametrelere veya standartlara göre yapılacaktır?
10. Bu bölgede ek olarak bir güneş enerjisi santrali kurulması söz konusu mudur? Eğer aradaki üretim güneş enerjisi ile üretilecekse, zaten hali hazırda mevcut güneş enerjisi yatırımlarına mevcut şebekenin yetersiz kaldığından dolayı KIB-TEK izin konusunda sıkıntı yaşarken, bu kadar büyük bir santralı sistemin kaldırması mümkün mü?
11. Teknik Şartnamenin 10. Maddesi:

“Sözleşme süresi içinde teknolojik gelişmelere göre katı atıklardan dolaylı ve dolaysız istifade etmek ve bölgenin dinamiklerinin imkân verdiği ölçüde diğer yenilenebilir kaynaklardan enerji üretimi yapabilmek adına tüm yatırım Yüklenici Şirket tarafından yapılmak ve İdarenin onayını almak kaydıyla yeni tesisler kurulabilecektir.”

Bu maddeye göre hangi teknolojilerin hangi şartlarla kurulabileceği açık değildir. Bu madde atık yakma tesisi ve atık ithalinin önünü açmaktadır. Bu sözleşme kapsamında yüklenici atık yakma tesisi vb.. gibi tehlikeli teknolojileri ülkeye getirme yetkisine sahip olacak mı?

1. İhale ilan tarihi 12.04.2022 ve ihale sonlanma tarihi 29.04.2022’dir. Bu kadar kısa süre içerisinde bu kadar uzun vadeli ve kapsamlı bir işin ihalesinin hazırlanması mümkün değildir. 29 yıllık bir işletme süresi için istekli şirketlerin en az 2-3 ay gibi bir hazırlık yapması gerekir. Bu kadar uzun soluklu bir sürecin ihalesi niye 15 gün gibi kısa sürede yangından mal kaçırır bir kararla ve kimsenin görüşüne gerek duyulmadan aceleye getirilmeye çalışıyor?

1. Şartnamedeki Yeterlilik Koşulları:

“9.4.1. İstekli firmanın kayıtlı sermayesinin en az 5,000,000.- (beşmilyon)  TL olduğunu gösterir belge,

      9.5. Teknik yeterlilik olarak tek bir sözleşme ve/veya ekleri kapsamında;

• Atık transfer istasyonu kurulumu ve atıkların taşınması,
• Fiziksel Ön İşlem Tesisi ve atıktan türetilmiş yakıt (ATY) Tesisi kurulumu,
• Katı Atık Düzenli Depolama Alanının işletilmesi,
• LFG (Landfill Gas – Depo Gazı) ve/veya Biyolojik İşlem (Kuru Fermantasyon Tesisi) teknolojisi ile elektrik enerjisi üretim tesisi kurulumu ve işletilmesi, işlerini yapmış/yapıyor olduğunu gösteren ilgili idareden alınmış belge veya ilgili idare ile yapılmış noter onaylı sözleşmeyi ihale dosyasında sunmalıdır.

İsteklilerin   ortak   girişim   olması   halinde yukarıdaki a, b, c, ve d bentlerinde belirtilen kriterlerin tamamının hakim hissedar tarafından sağlanması gerekmektedir.”

Bu koşulları sağlayabilecek herhangi bir firmanın KKTC de olmadığı malumunuzdur. Türkiye’de bile bu boyutlarda firmaların sayısı çok azdır. Bu boyutta bir iş için bu kadar yüksek yeterlilik koşulları oluşturulması ve rekabet koşullarının azaltılmasının nedeni nedir?

1. Bu ihale kapsamında tüm Belediyelerin katı atıklarını aktarma istasyonlarına kadar nakliyesi talep edilmektedir. Bu konuda belediyelerden görüş alındı mı?

Saygılarımızla,

Sibel Paralik

Başkan

Çevre Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu (a)