Bakan Nebati’den enflasyon açıklaması

Bakan Nebati’den enflasyon açıklaması
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, enflasyonun hem Türkiye’nin hem de dünyanın büyük bir sıkıntısı olduğunu vurguladığı konuşmasında, “Ülke olarak geçmişte enflasyondan çok çektik. İktidara geldiğimiz andan itibaren enflasyonla gayret ettik ve…

TBMM Genel Şurasında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasını taşıyan 2022 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu ile Bağlı Cetvellerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin tümü üzerinde görüşmeleri sürüyor.

Bakan Nebati, yaptığı sunumda, kamu maliyesinin dünyada yaşanan tüm olumsuz gelişmelere karşın iktisadın en güçlü taraflarından biri olmaya devam ettiğini, bugüne kadar mali disiplinden hiçbir vakit taviz vermediklerini ve vermeyeceklerini lisana getirdi.

Nebati, 2022 yılı bütçe amaç ve varsayımlarının, 2021 yılının ikinci yarısındaki makroekonomik görünümden hareketle belirlendiğini lakin dünyada süratle yükselen enflasyon, tedarik zincirleri ve lojistik alanındaki dertler, emtia fiyatlarındaki rekor düzeylerle jeopolitik gerginliklerin, tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de makroekonomik görünüm ve varsayımlarda değişimlere yol açtığını kaydetti. Bakan Nebati, bu gelişmeleri de hesaba katarak bütçedeki gelir varsayımı ve ödenekleri artırdıklarını, vatandaşları odağına alan bir ek bütçe teklifi hazırladıklarını tabir etti.

Küresel iktisadın 2020 yılında 2. Dünya Savaşı’ndan sonraki en büyük daralmasını yaşadığını, salgının yaraları tam sarılamadan enflasyonun tüm dünyayı tesiri altına aldığını belirten Nebati, Rusya-Ukrayna savaşının ise devam eden global problemleri daha da derinleştirdiğini, enflasyonun birçok ülkede son 40 yılın en yüksek düzeyine ulaştığını söyledi.

Bakan Nebati, birtakım global ekonomik dataları sıralayarak, “Küresel ölçekte enflasyon oranlarının yükseldiği, hayat pahalılığının yaşandığı, finansal şartların sıkılaştığı, büyümelerin yavaşladığı ve memleketler arası münasebetlerde tansiyonun yükseldiği bir devirden geçmekteyiz. Global iktisada entegre olmuş Türkiye iktisadı de bu şiddetli kaidelerden doğal olarak etkilenmektedir. Bilhassa, bizim üzere güç ithalatçısı ülkeler maliyet şoklarına maruz kalmaktadır.” değerlendirmelerinde bulundu.

“Yatırım ortamını güzelleştirici siyaset adımları atmayı sürdüreceğiz”

Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, Türkiye’de son 20 yılda gerçekleştirilen hizmetler hakkında bilgi verirken, “2002 yılında savunma endüstrinde yüzde 80 dışa bağımlılık oranı ile yürüttüğümüz proje sayısı 66 iken, 2021 yılında proje sayısını yüzde 65’in üzerinde yerlilik oranına ulaştırarak 793’e yükselttik. Hastane sayısını yüzde 39’dan fazla artırdık, nitelikli yatak sayısını 8 kattan fazla artırdık. Tabir yerindeyse birçok ülkenin tel tel döküldüğü pandemi sürecinde, tekrar yapılandırdığımız ve modernize ettiğimiz sıhhat altyapımız bizim böylesine büyük bir şok karşısında ne kadar sağlam olduğumuzu göstermiştir.” halinde konuştu.

Türkiye’nin güçlü yanlarını ve sahip olduğu avantajları kullanarak gelecek periyotta global ölçekte oluşan fırsatları en âlâ biçimde kıymetlendirmek hedefiyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde Türkiye İktisat Modeli’ni oluşturduklarını anlatan Nebati, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Modelin kesin maksadı büyümeyi sürdürülebilir, istikrarlı ve kapsayıcı kılmaktır. Bu kapsamda yüksek katma bedelli üretimi, ihracatı, yatırımları artırmayı ve yüksek istihdam oluşturmayı önceliklendirdik. Böylelikle cari süreçler istikrarında kalıcı düzgünleşme sağlayarak dış finansman muhtaçlığını azaltmayı ve global bedel zincirlerinde yükselmeyi hedefliyoruz. Selektif kredi siyasetlerini geliştirmeyi, TL tasarruf araçlarını çeşitlendirmeyi ve yatırım ortamını uygunlaştırıcı siyaset adımları atmayı sürdüreceğiz. Son altı aylık devirde sanayi ve turizm üzere dış ticarete mevzu ve Döviz kazandırıcı bölümlerin yine hızlanarak global rekabette ön plana çıkmaları, Türkiye İktisat Modeli kapsamında attığımız adımların ne kadar yerinde olduğunu açık bir formda göstermektedir.”

Türkiye’nin başarılı büyüme bilgilerine imza attığını lisana getiren Nebati, “Büyüme oranı kadar büyümenin istikrarlı bir görünüme sahip olmasını da açıkçası bedelli buluyoruz. Ekonomimiz birinci çeyrekte yüzde 7,3 büyümüş, büyümeye iç talebin katkısı 3,9, dış talebin katkısı ise 3,5 puan olmuştur. Üretim kapasitesini ve büyüme potansiyelimizi üst çeken makine teçhizat yatırımları 2019 yılının son çeyreğinden itibaren, 10 çeyrektir kesintisiz büyümektedir. Öncü göstergeler ekonomik aktivitedeki olumlu görünümün devam ettiğine işaret etmektedir.” biçiminde konuştu.

İhracatın art geriye rekorlar kırdığına işaret eden Nebati, şöyle devam etti:

“2022 yılı Mayıs ayında ihracatımız yıllık 242,6 milyar dolar ile Cumhuriyet tarihinin en yüksek düzeyine ulaşmıştır. Bugün Türkiye ihracatta, hem ülke hem eser çeşitliliğini daima artırmaktadır. Halihazırda 1 milyar doların üzerinde ihracat yaptığımız eser sayısı 2002’de 9 iken 51’e; ülke sayısı da 2002’de 8 iken, 49’a yükselmiştir. Başka yandan 2021 yılında ülkemiz turizmde dünyadan aldığı hissesi yüzde 2,8’e çıkarmıştır. Bugün turizm gelirleri salgın öncesi düzeylerine epeyce yaklaşmıştır. Başta güç olmak üzere artan global emtia fiyatları ithalatımızın yüksek seyretmesinde ana belirleyici olmuştur. Sonuçta 2021 yılında 13,7 milyar dolara gerileyen cari süreçler açığı, Nisan ayı prestijiyle yıllık 25,7 milyar dolar olmuştur. Fakat, güç hariç değerlendirildiğinde cari süreçler istikrarı Nisan ayında yıllık 35,2 milyar dolar fazla vermiştir. Bu sonuç Türkiye İktisat Modeli’nin çıktısıdır.”

“Enflasyon hem bizim hem de dünyanın büyük bir derdi”

Hazine ve Maliye Bakanı Nebati, büyümenin kapsayıcı olmasını çok önemsediğini, büyümenin istihdama yansımalarının görüldüğünü belirtti.

Toplam istihdamın 2022 Nisan ayı prestijiyle 30,4 milyon şahsa ulaştığını anlatan Nebati, salgının derinden hissedildiği 2020 yılı Nisan ayına nazaran oluşturdukları ek istihdamın 5 milyon bireye ulaştığını, Türkiye’nin OECD üyeleri ortasında salgın öncesi periyoda nazaran en fazla istihdam artışı sağlayan ülke olduğunu söyledi.

Enflasyonun hem Türkiye’nin hem de dünyanın büyük bir kederi olduğunu vurgulayan Nebati, “Ülke olarak geçmişte enflasyondan çok çektik. İktidara geldiğimiz andan itibaren enflasyonla uğraş ettik ve muvaffakiyete ulaştık. Enflasyonun olumsuz tesirlerinin farkındayız. Enflasyonla çaba konusunda gerekli deneyim ve donanıma sahibiz, çabamızı kararlılıkla sürdürüyoruz ve enflasyonu kısa mühlet içerisinde düşürmeyi tekrar biz başaracağız. Bu süreçte vatandaşlarımızın fiyat artışlarından daha az etkilenmesi için azami çabayı gösteriyoruz.” diye konuştu.

Bu bağlamda yapılan düzenlemeleri ve hizmetleri anlatan Nebati, “2022 yılı Bütçe Kanununda yatırımı, üretimi, tarımı, istihdamı, esnafımızı, çiftçimizi, hülasa tüm vatandaşlarımızı desteklemek hedefiyle vergi kanunlarımızda düzenlenen istisna, muafiyet ve indirimlerin maliyetini gösteren 336 milyar lira vergi harcaması öngördük. Yaptığımız bu ek bütçede bunları azaltan rastgele bir düzenleme yok, esasen gündemimizde bu türlü bir plan da yoktur. Ayrıyeten 2022 yılı içinde kimileri süreksiz, kimileri kalıcı olarak enflasyonla gayrete katkı sağlayacak vergi indirimleri yaptık. 241 milyar lira bu kapsamda yaptığımız düzenlemelerin maliyetidir.” değerlendirmesinde bulundu.

“Gelirlerden faydalanma oranları yüzde 197 artmıştır”

Nureddin Nebati, global seviyede yaşanan pek çok olumsuz gelişmeye karşın 2022 yılında da bütçe istikrarında bozulmaya müsaade vermediklerine işaret ederek, “Son aylardaki gelişmeler hem gelir beklentilerimizi hem de harcama büyüklüklerimizi artırdı, gereksinimlerimizi farklılaştırdı. Ortaya çıkan bu ek gelir beklentimizi vatandaşlarımızın refahını artırmak, ülkemizin stratejik kıymete sahip yatırımlarının süratle tamamlanabilmesini sağlamak emeliyle ek bütçe kanun teklifini hazırladık.” formunda konuştu.

Bu sırada Bakan Nebati’ye laf atan CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba’ya AK Parti’li milletvekilleri reaksiyon gösterdi. Bunun üzerine CHP ve AK Parti milletvekilleri ortasında bir mühlet tartışma yaşandı.

TBMM Başkanvekili Celal Adan, “kavga etmek isteyen milletvekillerine Genel Şura salonundan çıkmaları” davetinde bulunarak, bağırmanın, milletvekiline de partisine de prestij kazandırmayacağını söyledi.

Daha sonra sunumuna devam eden Nebati, teklifi gelir varsayımlarıyla uyumlu ve kamu maliyesinde dengeyi koruyan bir anlayışla hazırladıklarını, bütçe gelirlerinin ekonomik aktivitedeki genele yayılmış canlı görünüme bağlı olarak çok güçlü bir performans gösterdiğini lisana getirdi.

Vergi gelirlerinin artmasından bilhassa birinci 5 sıradaki belediyenin en yeterli halde faydalandığını söyleyen Nebati, “Geçen yılla kıyasladığımızda gelirlerden faydalanma oranları yüzde 197 artmıştır.” formunda konuştu.

Nebati, bu devirde toplanan verginin yüzde 43’ünü gelir ve yarar üzerinden aldıklarını belirterek, bundan duyduğu memnuniyeti tabir etti. Vergi gelirleri içerisinde dolaysız vergilerin hissesini artırdıklarını anlatan Nebati, teklifle genel bütçe gelirlerinde net 1 trilyon 81 milyar lira ek gelir öngördüklerini; bu ek gelirin 927,7 milyar lirasının vergi, 152,9 milyar lirasının ise vergi dışı gelirlerden oluştuğunu belirtti. Nebati, “Ek bütçemizi de mevcut gelir gerçekleşmelerimizden hareketle rastgele bir vergi artışı ya da yeni vergi ihdası öngörmeden büsbütün gerçekçi varsayımlarla hazırladık. Kimsenin kuşkusu olmasın, ekonomimiz güçlenerek yoluna devam ediyor. Amaçların tutturulması için çarşıya pazara ek vergi getirmeyeceğiz.” değerlendirmesinde bulundu.

“Mali disipline kararlılıkla devam edeceğiz”

Bakan Nebati, 2022 yılı başından itibaren taban fiyatı vergi dışı bırakarak ıslahat niteliğinde bir düzenlemeyi hayata geçirdiklerine işaret ederek, “Böylece taban fiyat üzerindeki gelir ve damga vergisini kaldırmış olduk. Ayrıyeten, tüm ücretlilerin minimum fiyata isabet eden fiyatlarından de vergi alınmamasını sağladık. Bu düzenlemeyle 21 milyona ulaşan çalışanlarımızı bu kapsama aldık. Ziraî destekleme ödemelerinden gelir vergisini kaldırarak çiftçimizi destekledik. Burada da yaklaşık 3 milyon çiftçimizi kapsadık. Kolay adaba tabi 850 bin esnafımızın çıkarlarını vergiden istisna ettik. Yalnızca bu 3 düzenleme ile yaklaşık 25 milyon vatandaşımıza dokunduk.” diye konuştu.

Vatandaşın vergilerinin artık faize değil, hizmete gittiğini vurgulayan Nebati, evvelki periyotlarda toplanan her 100 liralık verginin 86 lirası faize harcanırken, bu yıl toplanan her 100 liralık verginin sırf 15 lirasının faize ödenmesinin öngörüldüğünü bildirdi.

Bakan Nebati, 2022 yılı ek bütçesine ait dataları sıralayarak, “Önümüzdeki devirde de mali disipline kararlılıkla devam edeceğiz. Maliye siyasetimizi şeffaf, seçici ve gaye odaklı bir anlayışla uygulayarak emekçimiz, esnafımız, çiftçimiz başta olmak üzere tüm vatandaşlarımızın ve gerçek kesimimizin muhtaçlıklarını gözetmeye devam ederek uygulayacağız.” dedi.

Nebati, 2022 yılı ek bütçesinin ülkeye ve vatandaşlara iyi olması temennisinde bulundu.