Bahçe makası cinayeti 74 yıl sonra tekrar manşetlerde… Sosyetenin tanınmış yüzünü kim öldürdü?

Bahçe makası cinayeti 74 yıl sonra tekrar manşetlerde… Sosyetenin tanınmış yüzünü kim öldürdü?
ABD’de ırkçılığın en güçlü olduğu periyotta, Mississippi eyaletinin en güçlü bayanlarından biri meskeninin banyosunda kan donduracak bir cinayete kurban gitti. Olayın tek görgü şahidi olan bayanın kızı verdiği sözde siyahi bir adamı suçlamıştı ancak gerçekler yalnızca birkaç ay içinde ortaya çıktı. İşte sinemalara yaraşır bir aile trajedisi…

Takvimler 17 Kasım 1948’i gösteriyordu. Polisler, sosyetenin tanınmış isimlerinden Idella Thompson’ın konutundan gelen arama üzerine Deer Creek Yolu üzerindeki lüks malikanenin kapısını çaldı.

Mississippi Deltası’nın kalbinde yer alan konut birinci bakışta sessiz görünüyordu. Ancak holden odaya yanlışsız ilerlediklerinde dehşetli bir görünümle karşı karşıya kaldılar.

Idella banyoda yerde yatıyordu. Leland Emniyet Müdürü Frank P. Aldridge’in tabiriyle kan revan içindeydi. Kadının yanında bir bahçe makası duruyordu. Bahçıvanların kullandığı cinsten sıradan bir aletti. Idella’nın bedenindeki 150’den fazla küçük kesiğin bu makasın ucundan çıktığı çok aşikardı.

Nitekim olay ilerleyen periyotta basında olan kısaca ‘bahçe makası cinayeti’ diye anılacaktı.

Bundan sonra yaşananlar kamuoyunu öylesine derinden sarstı ki tesiri yıllarca silinmedi. Bu olay geçtiğimiz günlerde ABD’de raflarla buluşan “Deer Creek Drive: A Reckoning of Memory and Murder in the Mississippi Delta” (Deer Creek Yolu: Mississippi Deltası’nda Hafıza ve Cinayet) isimli kitap sayesinde bir kere daha manşetlere taşındı.

Kitabın kendisi de Mississippi’nin Greenville kentinde doğup büyümüş olan muharriri Beverly Lowry, olayları araştırmaya başladığında, kasaba halkının 70 yılı aşkın vakit evvel yaşanmış bu cinayetten bahsetmekten kaçınmayı sürdürdüğünü gördü. Lakin cinayetten daha da tuhaf olan şey ise kasaba halkının olayla ilgili tavrıydı.

Idella’nın vefatıyla sonuçlanan atağın tek görgü şahidi, bayanın kızı Ruth Thompson Dickins’ti. Dickins polise verdiği sözde annesini öldüren kişinin Siyahi bir erkek olduğunu söylemişti. Lakin yapılan soruşturmanın sonucunda gerçeklerin çok farklı olduğu ortaya çıktı. Pekala ne olmuştu ve gerçek katil kimdi?

“HİKAYE BENİM YAZMAMI BEKLİYORMUŞ”

84 yaşındaki Lowry, The Daily Beast’e yaptığı açıklamada, “Bu kıssa bu kadar yıldır benim yazmamı bekliyormuş” diye konuştu.

Cinayet işlediğinde 10 yaşında olduğunu, soruşturmanın ve davanın her bir evresini mahallî gazetelerden takip ettiğini söyleyen Lowry, şöyle devam etti:

“Bunun hayatımızda görüp görebileceğimiz en büyük şey olduğunu biliyorduk. Bu türlü durumlarda daima olduğu üzere hem korkutucu hem de heyecan vericiydi; bilhassa de benim yaşlarımdaki kızlar için… Düşünsenize: Dünyayı, cinselliğin ne olduğunu merak ettiğiniz bir yaştasınız ve bu türlü müthiş bir şey yaşanıyor.”

Mississippi’de ırk ayrımcılığının vardığı boyutları en âlâ yansıtan tarihi dokümanların başında Dorothea Lange’in fotoğrafları geliyor. O yıllarda ayrımcılık yalnızca yaşarken değil öldükten sonra da devam ediyordu. Lange’e ilişkin bu karede yalnızca Siyahilerin cenazelerini toprağa veren bir cenaze meskeni görüyoruz

Mississippi’de ırk ayrımcılığının vardığı boyutları en âlâ yansıtan tarihi evrakların başında Dorothea Lange’in fotoğrafları geliyor. O yıllarda ayrımcılık yalnızca yaşarken değil öldükten sonra da devam ediyordu. Lange’e ilişkin bu karede yalnızca Siyahilerin cenazelerini toprağa veren bir cenaze konutu görüyoruz

BİR ANDA BÜTÜN KASABA MESKENE AKIN ETTİ

Polisin olay yerine vardığı andan itibaren soruşturma tam bir fiyaskoydu. Zira Leland çok küçük bir kasabaydı, herkes bir halde birbiriyle irtibatlıydı ve olaydaki aktörlerin birden fazla akrabaydı.

Sokaklardan sirenlerini çalarak geçen polis araçları ve meraklı bir santral memuresi sayesinde bütün kasaba halkı olan biteni kısa müddet içinde öğrenmişti. Kasabanın beyaz ahalisi bir anda meskene akın etmişti. Olay yeri tam olarak müdafaa altına alınmadığından bu değerli bir problemdi.

Kapı arkasına kadar açık bırakılmıştı ve birçok şahsa konutun içine girme müsaadesi verilmişti. Ortalıkta dolaşan bu şahıslar kan izlerini konutun dört bir yanına yaymıştı. Polisler Ruth’un sözünü hiç sorgulamadan kabul etmiş ve olay yerindeki kanıtların kısa müddet içinde temizlenip ortadan kaldırılmasında rastgele bir mahsur görmemişti. Üstelik birkaç bina ileride oturan Ruth’u sorgulamadan kendi meskenine göndermişlerdi. Bayanın üzerindeki kanlı elbiseleri yıkamasına (ve tüm kanıtları ortadan kaldırmasına) müsaade verilmesinin nasıl büyük bir yanılgı olduğu da sonradan anlaşıldı.

Ruth, polislere verdiği tabirde siyahi bir adamın konuta girdiğini ve annesine saldırdığını söylemişti. Idella etrafında yeri geldiğinde çok huysuz olabilen bir bayan olarak tanınıyordu ve bahçesinde yetiştirdiği pekan cevizlerine çok değer veriyordu. Bu cevizler çok sık çalınıyordu. Ruth “Yine bu türlü bir şey olmuş olabilir” diyordu. Tahminen de adam bahçeye ceviz çalmak için girmişti, Idella da bunu pencereden görüp adama çıkışmaya başlamıştı. Tahminen adamı korkutmak için Ruth’un gündüz getirdiği bahçe makasını eline almıştı. Adam da kendini savunma iç güdüsünün öfkeye dönüşmesi sonucu makası Idella’nın elinden alıp bayana saldırmaya başlamıştı.

Ruth’un bu halde tabir vermesinin akabinde bir küme beyaz adam atlarına atlayıp kasabanın siyahilerin yaşadığı kısmına baskın düzenledi. Söze uyan erkekler arıyorlardı. Birkaç saat içinde bir küme erkek gözaltına alındı fakat sonraki gün hepsi özgür bırakıldı.

Ruth’un çizdiği eşkale uygun kimse bulunamamıştı. Kasaba halkından bir bayan baskına giden babasının meskene geldiğinde söylediği “Zenci filan değil, meskenden biri öldürmüş” kelamlarını aktarmıştı Lowry’e.

Davayı lokal basın günbegün takip ediyordu. Ruth Thompson Dickins ve eşi John’un fotoğrafı 22 Haziran 1949 tarihli The Clarion-Ledger gazetesinin birinci sayfasında yer alıyordu.

OKLAR BİR ANDA RUTH’A DÖNDÜ

Lowry, 40’lı yıllarda ABD’nin güneyinde hala Jim Crow maddelerinin geçerli olduğunu hatırlatarak, “Bu öyküde çarpıcı olan şey birini hatalı ilan edip mevzuyu kapatmamış olmaları. O denli yapsalar bu kıssa o seçilen kişinin ailesi dışında herkes için bitmiş olurdu” diye konuştu.

Onun yerine Idella’nın öldürülmesinden birkaç hafta sonra büyük heyet Ruth’u cinayetle itham etti. Ruth 8 Ocak 1949 günü gözaltına alındı.

Lowry, “Kaymak tabakanın 19’uncu yüzyılın sonlarında büyük konutlar inşa edip yerleştiği küçük kasabalarda aile sırlarını büsbütün gömmek çok zordur. Sosyetenin kibar insanları bu sırları bir müddetliğine görmezden gelebilir lakin dedikoduların sonu asla gelmez” derken Thompson ailesi için de birebir şeyin geçerli olduğunu söyledi.

ŞÜPHELİ VEFATLAR PEŞ PEŞE GELİYOR

Leland sosyetesinin en üst katmanında yer alan Thompson’ların geçmişleri hayli renkliydi, tuhaflıklarının da sonu yoktu. Aileyle ilgili fısıltılar, Ruth’un gözaltına alınmasının akabinde birkaç katına çıkmıştı.

Üstelik Thompson ailesindeki tek kuşkulu mevt Idella’nınki de değildi. Ruth’un babası Joseph Wood Thompson da 10 yıl kadar evvel ölmüştü. Ailenin ismi kirlenmesin diye vefat sebebinin intihar olarak açıklanmıştı lakin bu açıklama pek de ikna edici bulunmamıştı. Bir insanın kendi başına iki el ateş etmesi nasıl mümkün olabilirdi ki? Olağan bir de Ruth’un kız kardeşinin birinci eşi olduğu kestirim edilen bir kişinin vefatıyla ilgili soru işaretleri vardı. Lowry bu kişinin ölüp ölmediğini hatta var olup olmadığını dahi tespit edememiş olsa da bu durum kasaba halkının konuşmasına mahzur olmuyordu.

Lowry’nin sözüyle Ruth’un en büyük ağabeyi Jimmie’de “bir sorun vardı”. Olağan bir de Ruth’un kendisi vardı. Ruth birinci bakışta eksiksiz bir evlat üzere görünüyordu: Genç yaşında kendisini yürekten seven bir adamla evlenmiş ve iki çocuk sahibi olmuştu. Ancak bunun dışında sonları zorlayan bir bayandı.

Thompson ailesinin meskeni bugün otel ve aktiflik alanı olarak hizmet veriyor. Meskenin internet sitesinde Idella ve Joseph çiftinin bu fotoğrafı da yer alıyor.

Thompson ailesinin meskeni bugün otel ve aktiflik alanı olarak hizmet veriyor. Meskenin internet sitesinde Idella ve Joseph çiftinin bu fotoğrafı da yer alıyor.

KISA SAÇLARI VE KIYAFETLERİ OLAY OLDU

Bir eş ve anne olmakla yetinmek istemiyordu. Bu nedenle babasının vefatından sonra erkek kardeşlerinden biriyle birlikte ailenin servetini yönetimini üstlenmişti. İşler bozulmaya başladığı noktada hem çeşitli bankalardan hem de kasabadaki ahbaplarından yüklü ölçüde borçlar almıştı. Borç aldığı şahıslara her seferinde “Eşimin haberi olmasın” diyordu. Dış görünüşü de o vaktin standartlarına pek uymuyordu. Yargılandığı süreçte duruşmaların kıymetli bir kısmı Ruth’un “erkeksi kısa saçlarını” ve pek de feminen durmayan rahat kıyafetlerini konuşmakla geçmişti.

Yargı süreci demişken… Ruth’a varlıklı ve beyaz bir ailenin çocuğu olduğu için âlâ davranılacağını düşünenler çok yanılıyordu. Saçmalıklar daha birinci gün heyet üyelerinin seçimi sırasında başladı. Kasaba halkı salonda güzel bir yerde oturabilmek için sabahın köründe sıraya girdi, seyyar satıcılar binanın içinde ve dışında yiyecek ve meşrubat sattı, savcıya duyulan hayranlık öylesine büyüdü ki bir seferinde kapıdan içeri girdiğinde izleyiciler kendisini alkışlarla karşıladı. Halkın genelinin kanısı Ruth’un hatalı olduğu istikametindeydi.

Ruth mahkeme öncesi The Commercial Appeal gazetesine verdiği röportajda, “İnsanların bu türlü dediğini biliyorum. Bence bu hiç adil değil ve yanlış. Bütün ülkeyi gezseniz, beni bir öfke nöbeti içinde gördüğünü söyleyecek birini bulamazsınız” diyordu.

EN AĞIR SUÇLAMAYLA YARGILANDI

Suçlamaları reddetmesine ve eşinin ısrarla masumiyetini savunmasına rağmen, Ruth’un cinayeti planlayarak işlediğine hükmedildi. Bu çok ağır bir hataydı. Cinayet sebebi muhakkak değildi ancak Ruth annesini para üzere bir sebep uğruna ani bir öfke sonucu öldürmüş olsa, kasıtsız öldürme suçlamasıyla yargılanabilirdi. Ne var ki karar ağır olsa da verilen ceza nispeten hafif sayılırdı. Planlayarak işlenen cinayetler genelde elektrikli sandalye tarzıyla idamla cezalandırılıyordu fakat Ruth’a en hafif ceza olan ömür uzunluğu mahpus verilmişti.

Ruth mahpusta yalnızca 6 yıl kaldı. Eşinin sonu gelmeyen kampanyaları ve siyasi hareketleri sayesinde Ruth yalnızca hür bırakılmadı üstüne bir de affedildi. Leland halkının tamamı olmasa da kıymetli bir kısmı Ruth’un cezasını çektiğine ve ailesiyle birlikte olmayı hak ettiğine inanıyordu. Thompson’lar Ruth’un sahiden hatalı olup olmadığını sorgulayan kişi sayısı çok azdı. Sorgulayanlar da katilin ailenin çok uzağında olamayacağına inanıyordu.

Katil Ruth değilse bile Jimmie olmalıydı. Bu teoriye nazaran Jimmie bir öfke nöbeti esnasında annesini katletmiş, hayatını kardeşine göz kulak olmakla geçiren Ruth da o yıllarda Mississippi’de kurulan bir mahkemenin güçlü bir beyaz bayana güzel davranacağı varsayımından hareket edip kuşkuları kendi üzerine çekmeye çalışmıştı.

Ruth’un mahpustan müsaadeli olarak konuta gönderilmesi ve cezaevine geri dönmesiyle ilgili iki haber

“GERÇEKTEN ÇOK AKILLI”

Bu teorinin gerçek olduğuna işaret eden çok sayıda kanıt olmakla birlikte, Lowry kitabında en büyük şüphelinin Ruth olduğunu ikna edici bir biçimde ortaya koyuyor.

“Küçük kasabalar öcü öyküleri anlatmayı çok sever. Leland için bu öcü uzun yıllar boyunca bir kadındı” sözlerini kullanan Lowry, bir noktada Ruth’a hayranlık duymaya başladığını da belirtiyor ve ekliyor:

“Onu özel bir karakter olarak görmeye başladım. Hakikaten çok akıllı. Olması gerekenden fazla akıllı. Benim ihtilalden evvel yaşamış bu türlü birçok bayan tanıyorum. Ruth’un aldığı borçlarla ilgili ‘John’a söylemeyin’ demesi de yetkili olmak istediğini gösteriyor. Kendi hayatını yaşamak istiyor.”

Beverly Lowry’nin kaleme aldığı kitap Thompson ailesinin sırlarla dolu geçmişini bir sefer daha gündeme taşıdı.

Beverly Lowry’nin kaleme aldığı kitap Thompson ailesinin sırlarla dolu geçmişini bir kere daha gündeme taşıdı.