2030 gayesi 2 milyon toplumsal konut

2030 gayesi 2 milyon toplumsal konut
“Dar gelirli olup da mesken sahibi olmayan tek bir vatandaşımız kalmayıncaya kadar üretmeye devam edeceğiz” diyen Bakan Murat Kurum, toplumsal konut gayesini açıkladı. Bugüne kadar TOKİ eliyle 1 milyon 170 bin konut ürettiklerini belirten Kurum, “250 bin konut açıkladık ve imaline süratlice başladık. Bundan sonra da yeni toplumsal konut paketleri gelecek. 2030’da 2 milyon toplumsal konut sayısına ulaşacağız” dedi. Konutta ikinci kıymetli atak de orta gelirli kampanyası olacak. Gelire nazaran farklı faiz oranlarının uygulanması beklenen kampanyada son etaba gelindiğini belirten Bakan Kurum, yatırımcıların değil muhtaçlık sahiplerinin faydalanacağı bir model hazırlandığını kaydetti.

Bu yıl konut kesimi çokça konuşuldu. Artan fiyatlar, kiralar, kentsel dönüşüm süreci, toplumsal konut seferberliği üzere başlıklar milyonların ortak gündemi oldu. Biz de merak edilenleri sormak, inşaat dalının bugününü, geleceğini masaya yatırmak ve yeni yatırım planlarını öğrenmek için mikrofonu ‘Şehre İmza Atanlara’ uzatacağız. Birinci konuğumuz ise 81 vilayette imzası olan Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum…

Bakanlığın gündeminde konuta erişimi kolaylaştıracak iki değerli proje var. Birincisi tarihi toplumsal konut projesi… Birinci etapta 250 bin konut, 1 milyon arsa ve 10 bin işyeri dar gelirli vatandaşa sunuldu. İkinci kıymetli atılım ise orta gelirli için kampanya olacak. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile ortak yürütülen kampanyada son kademeye gelindi. 81 vilayette 100 bin konutu kapsaması beklenen kampanyada en büyük avantaj kredi faizleri olacak. Son devirde artan fiyatların yanında, kredi imkânlarının sonlandırılması, faiz oranlarının yüksekliği ve bankaların kredi taleplerine olumlu dönmemesi tüketicinin frene basmasına neden oldu. Edinilen bilgilere nazaran yeni kampanyada gelir kümesine nazaran kademeli faiz oranı uygulanması ve oranın yüzde 1’in altında olması planlanıyor. Vade için konuşulan müddet ise 15 yıl. Bunun yanında ‘ödemesiz dönem’ sağlanarak tüketiciye vakit tanınması da masadaki planlar ortasında. Kamu bankalarının yanında özel bölüm de sürece dayanak olacak. Böylelikle faiz ve liste fiyatı daha da aşağıya inecek. Geçmiş yıllarda yapılan kampanyalara kıyasla en kıymetli fark ise gerçek muhtaçlık sahibinin hedeflenmesi. Bugüne kadar yapılan kampanyalarda muhtaçlık sahiplerinden çok yatırımcılar satış ofislerine koşmuştu. Yeni kampanyada bunu önlemek için iştirak kuralları da belirlenecek. Tıpkı toplumsal konutta olduğu üzere konutu olmayanların kampanyadan faydalanması sağlanacak.

Yeni konut kampanyası, toplumsal konut ve kentsel dönüşüm başta olmak üzere tüm merak edilenleri Bakan Murat Kurum’a sorduk….

YENİ KAMPANYADA  ÖNE ÇIKAN DETAYLAR

* Konut sahibi olmak isteyen vatandaşların gözü kulağı orta gelirliler için hazırlanan yeni kampanyada. Bu çalışmada son durum nedir?

Dar gelirli vatandaşlarımız için toplumsal konut atağı başlatırken, kuralları sağlayamayan orta gelirliler için de yeni bir çalışma yapmak istedik. Bu kampanyayı da Hazine ve Maliye Bakanlığı ile ortak yürütüyoruz. Kampanya ile hem vatandaşın alım kaideleri güzelleşecek, hem de üretimin artması için geliştiricilere finansal dayanak sağlanacak. Cumhurbaşkanımızın talimatları doğrultusunda ana amacımız birinci konutunu alacak vatandaşlara avantaj sağlamak olacak. Kampanya ticari bir araç olmayacak, barınma gereksinimine tahlil sunacak. Yani biri ‘kampanya koşulları hoş, mesken alıp satıp kazanayım’ diyemeyecek. Hem yükleniciler hem de bankalarımız aracılığı ile en güzel kaideleri sunacağız. Bugün geldiğimiz noktada toplumsal konutla fiyat artışını durdurmayı başardık. Artık yeni kampanya ile bunu muhafazayı hedefliyoruz.

‘FİYATLAR DÜŞECEK’

* Eylül ayında açıklanan 250 bin toplumsal konuta 5 milyondan fazla talep geldi. Bu da uygun koşullar sağlanınca ne kadar talep olduğunu gösteriyor. Bu doğrultuda konut sayısını arttırmayı planlıyor musunuz?

Milletimiz bu projeye büyük bir teveccüh gösterdi. 81 vilayetimizde, ilçelerimizde, 2023-2028 döneminde tam 500 bin toplumsal konut, 1 milyon konut hedefli arsa ve 50 bin işyerini milletimize sunuyoruz. Bugüne kadar TOKİ eliyle 1 milyon 170 bin konut yapıldı. 2030’a kadar maksat 2 milyon toplumsal konutu vatandaşlara ulaştırmak. Dar gelirli olup da konut sahibi olmayan tek bir vatandaşımız kalmayıncaya kadar üretmeye devam edeceğiz. Yeni proje ve paketler bir bir devreye girecek. Üstelik bu büyük yatırım kira ve konut fiyatlarını da en süratli biçimde düşürecek. Bu düşüşü gözlemliyoruz. Üretimi hızlandıracak ataklarla arzı arttıracağız ve bu yolla da fiyatlar gerileyecek.

* 250 bin konutun inşa ve teslim süreci hakkındabilgi verir misiniz?

Hak sahiplerini belirlemeye başladık. Kura çekimlerini her gün yapıyoruz. Noter huzurunda ve şeffaf bir formda gerçekleştiriyoruz. 100 bine yakın konutta hak sahibi belirli oldu. 25 bin konutun da üretim ihalesi gerçekleşti. Çok yakında arsa ve işyeri kuraları da başlayacak. Mart ayında tüm kuralar bitmiş olacak. 2 yıl içinde de etap etap konutları teslim edeceğiz.

* Bakanlığın öncelikli başlıklarından biri kentsel dönüşüm. En son Düzce’de yaşanan sarsıntı dönüşümün kıymetini bir sefer daha gösterdi. Bu alanda bugüne kadar hangi çalışmalar yapıldı? Amaçlar neler?

Düzce’de hasar tespit çalışmalarımızı tamamladık. İnşallah zelzelenin üzerinden 1 yıl geçmeden vatandaşlarımıza yeni meskenlerini teslim edeceğiz. Düzce Çilimli’de yerinde dönüşüm çalışmaları başladı.

Hak sahibi vatandaşlarımıza kira yardımı ödemeleri yapılıyor, kent merkezindeki esnafımızın yürütülen projeden olumsuz etkilenmemesi ismine süreksiz işyerleri oluşturuldu. Ülke geneline bakarsak bugüne kadar toplam 3 milyon 200 bin konut yenilendi. 81 vilayette 922 ilçede 250 bin konutun dönüşümü sürüyor.

* İstanbul’da tablo nasıl?

Tabi İstanbul’umuzda yaklaşık 1.2 milyon bina ve 5.9 milyon konut bulunuyor. İstanbul’da riskli 1.5 milyon konut var. Bunlardan da 250 bininin acil dönüşmesi gerekiyor. Bugüne kadar tam 695 bin konutun dönüşümünü tamamladık. Şu anda 39 ilçemizde, 93 bin konutun dönüşümü süratle devam ediyor. Ayrıyeten kentsel dönüşümde bugüne kadar kira yardımlarından, faiz ve kredi finansmanına kadar 20 milyar lirayı aşan bir takviye sağladık. Biz kentsel dönüşümü hayati görüyoruz. Bu yüzden 2035’e kadar dönüşümü gerçekleşmemiş hiçbir konut kalmayana kadar çalışmalarımızı sürdüreceğiz.

‘DEPREM SİYASİ TERCİH AYIRMIYOR’

* Dönüşümde lokal idareler ve hak sahiplerinin de istekli olması kıymetli. Kiralardaki artış ve artan maliyetler vatandaşın önünde en büyük mani. Kimi mahallî idareler de çok istekli değil… Her iki kısma davetiniz ne olur?

Mevzuat düzenlemeleriyle, finansman dayanaklarıyla sürecin önünü açtık. Son olarak faiz dayanaklı dönüşüm kredisinde limiti yüzde 50 arttırdık. Vatandaşlarımıza davette bulunmak istiyorum. Riskli bir yapıda, riskli bir hayat, kaygılı bir hayat yaşamak sizin yazgınız değil. Gelin birlikte konutlarınızı sağlıklı hale getirelim. Biz taşınma, kira yardımıyla ve uygun ödeme şartlarıyla yanınızda olmaya hazırız. Tabi zelzele bir seferberlik şuuru gerektirir. Bu manada belediyelerimize büyük iş düşüyor. Biz dayanağa hazırız. Bu probleme herkesin siyaset üstü bir anlayışla yaklaşması gerekiyor. Zira sarsıntı kimlik, siyasi tercih ayırmıyor. Belediyelerimiz hemen vaat ettikleri dönüşüme başlamalı. Kentlerimizin bir saniye bile kaybedecek vakitleri yok. 

İNŞAATTA YENİ DÖNEM

* Yeni toplumsal konut projelerinin fotoğrafları alışılmış TOKİ meskenlerinden farklı. Az katlı yapılar, farklı mimari özellikler dikkat çekti. “Sosyal konut, ucuz konut yüksek katlı ve tek tip olur” algısı yıkıldı mı?

Türkiye’de salt konut üretme kavramını ortadan kaldırdık. Artık yatay mimariye ve yöresel dokuya uygun, güç verimli, sıfır atığa uyumlu, çevreci teknolojilerle bütünleşmiş, akıllı ve yeşil konutlar, binalar üretiyoruz. Ulaşımıyla, yeşil alanlarıyla, alışveriş merkezleriyle, spor salonlarıyla, çocuk oyun alanlarıyla, otoparklarıyla, bisiklet ve yürüyüş yollarıyla vatandaşlarımıza yeni ömür alanları kuruyoruz. Ve şunu bilhassa söz edelim; TOKİ konutları, piyasaya nazaran neden daha ucuz ? Zira Cumhurbaşkanımızın bize talimatları var, sübvanse edeceksiniz! Evet, biz TOKİ konutlarında yüzde 40’ları aşan oranlarda sübvansiyon yaparız. Bir kez hazine yerine inşa ederek, milletin olanı millete sunarak arsa maliyetini düşürüyoruz. Sonrasında aslında biz TOKİ para kazansın diye değil, vatandaş konut sahibi olsun diye konut üretiyoruz. Burada da maliyeti kadar vatandaşa bir fiyat yansıtıyoruz. Bu da piyasaya nazaran TOKİ konutlarını çok avantajlı hale getiriyor. 2023 ve sonrasında yatay mimari kadar değerli bir öteki başlık da iklim dostu kentler olacak. Ülkemiz ve kentlerimiz için yeni bir sayfa açıyor, model bir çalışmaya gidiyoruz. ‘Yaklaşık Sıfır Güçlü Binalar’ uygulamasına yılbaşı itibariyle 81 vilayetimizde başlıyoruz. 2030 yılından itibaren de tüm binalarımızı yaklaşık sıfır güçlü bina olarak inşa edeceğiz.

İSTANBULLULARA MÜJDE ORTA GELİRLİYE YENİ PROJE

Sosyal konutta en fazla talep İstanbul’dan geldi. 50 bin konut için 1 milyon 520 bin müracaat yapıldı. Bu ilgi nedeniyle İstanbul özelinde yeni bir projeniz olacak mı?

sosyal konut ve yeni kampanyadan sonra 3. kıymetli müjde İstanbullular için olacak. Arnavutköy’de büyük bir proje hazırlıyoruz. Mülkiyeti Emlak Konut ve THY Havaalanı Gayrimenkul Yatırım ve İşletme A.Ş.’ye ilişkin olan yaklaşık 1 milyon metrekare büyüklüğündeki alanda proje çalışmaları başladı. Örnek bir şehircilik ve yatay mimari anlayışı ile tasarlanan bu proje kapsamında toplumsal donatıları, mescitleri, eğitim tesisleri, parkları, oyun alanları, sıhhat tesisleri, ticari üniteleri ile birlikte bir bütün halinde planlanan yaklaşık 15 bin bağımsız kısım geliştirilecek. Projedeki konutlar orta gelir kümesine hitap edecek, uygun fiyatlı olacak ve kura yoluyla satılacak. Memurlara, kamu çalışanlarına özel kontenjan ayrılacak.

KENT MEYDANLARI YENİLENİYOR

Bakanlık eliyle konut dışında insan hayatına dokunan değerli projeler de yürütülüyor. Millet bahçeleri, kent meydanlarının düzenlenmesi üzere… Bu alanda tamamlanan ve planlanan projeler neler?

Tarihte birçok kentimize ‘muhteşem Türk şehirleri’ denirdi. Hanı, hamamı, okulu, mescidi örnek olur, kent meydanı ve etrafına şurası hayat alanı, komşuluk bağlantılarının canlı olduğu mahalleler öne çıkardı. İşte biz bu kültürü, bugünün gereksinimlerine nazaran yine ele alıyoruz. 81 vilayetimize konut, meydan, millet bahçesi ismine birer hoş eser bırakalım istiyoruz. Biz güzel örneği yapalım ki, bizden sonra yapılan projeler ondan da güzel olsun. Kent meydanları ‘Tarihe Vefa, Geçmişe Saygı’ anlayışıyla gün yüzüne çıkıyor. 45 vilayetimizde 80 tarihi meydanımızı yine ihya ediyoruz. Konya’da Mevlâna Meydanı projemizle bölgeyi yine canlandırıyoruz. Edirne’de Mimar Sinan’ın emaneti Selimiye Camii ve etrafını tıpkı eski günlerinde olduğu üzere bütün ihtişamıyla yine ayağa kaldırıyoruz. Bursa’da, Ulu Cami’yi de içine alan Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesini, Selçuklu kenti Bitlis’imizde, köprülerimizi, hanlarımızı, medreselerimizi kapsayan meydanımızı, Zonguldak ve Sinop’ta yeşili, maviyi ve tarihi yine buluşturuyoruz. Balıkesir’imizde Zağnos Paşa camii etrafındaki maneviyatı yine harekete geçirdik. Terör aksiyonları sonucunda harabeye çevrilen Diyarbakır Sur’u yine inşa ettik. Şırnak’ta ve Iğdır’daki bizlere tarihimizin emaneti olan meydanları ve kültürel alanlarımızı aslına uygun olarak yine kazandırıyoruz. Ankara Hergelen Meydanı ve etrafını; Kızılcahamam kasaplar çarşısını, etraf cadde ve sokaklarını; yeni ticari ve kültürel ünitelerle, tescilli yapıları da koruyarak hemşerilerimize armağan ediyoruz. Cumhuriyet tarihimizin birinci toplu konut projesi olan Saraçoğlu Mahallesi’nde anıt ağaçları ve tarihi binaları koruma ederek Türkiye Yüzyılı’nın başşehrine yakışır bir mahalle haline getiriyoruz. Rize Merkez’deki meydan projemizi içerisinde kültür, peyzaj ve yürüme alanlarıyla birlikte kardeşlerimizin hizmetine sunuyoruz. Tıpkı hassasiyetle; Erzurum Tarihi Meydanı, Yozgat Çapanoğlu Cami, Muş, Kütahya, Isparta, Bingöl, Afyon ve Kayseri yenileme projelerimizi de kısa müddette tamamlayacağız.

Bugün ülke genelinde 71.2 milyon metrekare büyüklüğe ve 462 sayısına ulaştırdığımız millet bahçelerimizle, hem yeni afet toplanma alanları üretiyor hem de kirliliği emecek karbon yutak alanlarımızı arttırıyoruz, iklim değişikliğiyle çabamıza katkı sunuyoruz. Cumhuriyet tarihimizin genişlik ve sayı olarak en büyük yeşil alan adımı olan millet bahçelerimizin şu anda 152’sini halkımıza kazandırdık. 310’unun çalışmaları da devam ediyor.

SIFIR ATIKTA BÜYÜK ZİRVE

5 yıl evvel başlayan ‘Sıfır Atık’ projesinde gelinen son durum nedir?

Sıfır Atık Projesi, Emine Erdoğan’ın himayelerinde 2017’de başlatıldı. Projenin başlangıcından itibaren toplamda yaklaşık 33.8 milyon ton geri kazanılabilir atık bakanlıktan lisans almış işletmelerce geri kazandırıldı. Toplanan atıklardan 62.2 milyar TL ekonomik yarar sağlandı. 2017 yılında yüzde 13 olan geri kazanım oranı yüzde 27.2’ye çıkarıldı. Amaç 2023 yılında bu oranı evvel yüzde 35’e, 2035 yılında yüzde 60’a çıkarmak. 23 Aralık’ta da (bugün) Sıfır Atık projesinin 5. yılında, ‘İklim ve Gençlik’ teması ile 3. Sıfır Atık Tepesi ve ödül merasimi düzenlenecek.