16 yaşındayken gelen bir soru hayatını değiştirdi: ‘Bir arkadaşıma çok benziyorsun, evlatlık olabilir misin?’

16 yaşındayken gelen bir soru hayatını değiştirdi: ‘Bir arkadaşıma çok benziyorsun, evlatlık olabilir misin?’
ABD’de 1960’lı yıllarda yapılan bir araştırma yarım asırdan fazla vakitten sonra yine gündemde. O araştırma yüzünden hayatları mahvolanlar birer birer gün ışığına çıkıyor. İşte en tezli bilimkurgu imallerinde bile göremeyeceğiniz kadar inanılmaz, bir o kadar da üzücü bir “bilim” öyküsü…

Kathy Seckler, hayatını büsbütün değiştiren bir keşfe imza attığında şimdi 16 yaşındaydı.

Bugün hâlâ çok net hatırladığı üzere, takvimler 4 Eylül 1977 tarihini gösteriyordu. Bir arkadaşı Seckler’a “Sen benim bir tanıdığıma çok benziyorsun” demiş ve çok ferdî bir soru sormuştu: “Acaba evlatlık olabilir misin?”

Aslına bakılırsa, Seckler evlatlık olduğunu çok küçük yaştan beri biliyordu. Bu gerçek, sevgi dolu bir ailede memnun bir hayat sürmesine pürüz olmamıştı.

O açıdan bir sorun yoktu yani lakin benzerlik kısmı baş karıştırıcıydı. Zira Lori Pritzl isimli o kız sahiden de Seckler’a tıpatıp benziyordu. Üstelik ikisinin doğum tarihleri de birebirdi.

Daha sonra Pritzl’ın ailesinin de tıpkı evlat edindirme ajansından hizmet aldığını öğrendi Seckler. Kızlar telefonda birkaç dakika konuştuktan sonra, arkadaşlarının şüphelendiği şeyin doğruluğundan emin oldular: Kathy Seckler ve Lori Prtizl ikizdi.

Tabii çabucak buluşmaya karar verdiler. Seckler ikizini birinci kere gördüğünde gözyaşlarına hâkim olamadığını belirterek şunları söyledi:

“Lori’yi karşıdan karşıya geçerken gördüm. Yüzünde kocaman bir gülümseme vardı. Sonra birbirimize sarıldık. İnanılmaz bir deneyimdi. Bir anda kendimi daha az yalnız hissetmeye başladım. Evlat edinilmiş bir çocuk olarak kendimi daima farklı hissetmiştim. Lori’yi görünce, ‘Vay canına’ dedim, ‘Burada bir yoldaşım var benim’.”

“AYNADA KENDİME BAKIYOR GİBİYDİM”

Kızların benzerlikleri yalnızca dış görünüşleriyle hudutlu değildi. İkisi de sigara içiyordu örneğin. İlgi alanları da çok benzeriydi: Dans etmekten ve fotoğraf yapmaktan hoşlanıyorlardı. Üstelik ikisi de müziğe çok meraklıydı. Pritzl, “Aynada kendime bakıyormuşum üzere hissettim” diye özetledi birinci görüşmelerini.

Aslına bakılırsa bu gerçeği çok daha evvelce keşfetmiş olabilirlerdi. Çünkü Seckler ve Pritzl ailelerinin ortak tanıdıkları daha evvel kızların birbirine benzediğini belirten şeyler söylemişti. Fakat Prtizl bunlara kulak asmamıştı. Nihayetinde herkes orta sıra birilerine benzetilmiyor muydu?

Ne var ki ikisi de New York doğumlu olan kızların yaşadıkları meskenlerin ortası yalnızca 24 kilometreydi ve ortak aile dostları vardı. Üstelik anne-babaları aşağı üst 10 yıldır öteki ikizden haberdardı lakin bu gerçeği çocuklarından gizlemişlerdi.

Kathy Seckler ve Lori Pritzl

ONLAR ÜZERE KAÇ ÇOCUK VARDI

Birkaç yıl sonra ortaya bir öteki gerçek daha çıktı: Seckler ve Pritzl aslında epeyce tartışmalı bir bilimsel araştırmanın kesimleriydi. 1960’lı yıllarda o devrin en saygın evlat edindirme ajanslarından biri olan New York merkezli Louise Wise Services, ikizlerden ve üçüzlerden oluşan bir küme bebeği birbirlerinden ayırıp farklı ailelere evlatlık vermişti.

1960-1969 yılları ortasında altı yeni doğmuş tek yumurta ikizi ile bir tek yumurta üçüzü bu formda çeşitli Yahudi ailelerin yanlarına gönderilmişti. Seckler ve Pritzl da o tek yumurta ikizlerindendi.

Söz konusu bilimsel araştırma kapsamında psikologlar ve psikiyatrlar bizi biz yapan şeyin ne olduğunu bulmaya çalışıyordu. Bir öteki deyişle insanların karakterlerinin oluşumunda genlerinin mi yoksa etraflarının ve yetiştirme üsluplarının mı baskın olduğu araştırılıyordu. Fakat bu merakın bedeli ağır oldu ve bu bedeli ne yazık ki kardeşlerinden ayrılan ikizler ve üçüzler ödedi.

“KARDEŞ OLMAKTAN BİLE YOKSUN BIRAKILMIŞTIK”

Temmuz ayı sonlarında BBC’de yayınlanan “Split at Birth” belgeseli bu araştırmayı ve dehşetli sonuçlarını bir kere daha gündeme taşıdı. Kanalın deneyimli bilim editörü Melissa Hogenboom, belgesel kapsamında birbirlerinden ayrılan tek yumurta ikizleri ve çift yumurta ikizlerinin yanı sıra araştırmayı yürüten bilim insanlarıyla konuştu, “Neden ikizler hâlâ bu deneydeki rollerini sorguluyor?” sorusuna cevap aradı.

Seckler, Hogenboom’a yaptığı açıklamada, “İkiz olmaktan geçtim, kardeş olmaktan bile yoksun bırakılmıştık” dedi ve ekledi:

“Evlat edinilmiş bir çocuk olmak zati sordu. Fakat ikiz olmaktan, bir kız kardeşe sahip olmaktan ve ikizlikten yoksun bırakılmak berbat bir şeydi.”

DÜNYA ONLARDAN 1980’DE HABERDAR OLDU

Deliberately Divided (Kasten Ayrılmış) kitabının müellifi Nancy Segal, yıllarını New York Çocuk Gelişim Merkezi İkiz Araştırması kapsamındaki deneklerin ve araştırmaya bir biçimde dahil olmuş herkesin izini sürmeye adamış bir genetikçi ve ikiz uzmanı. Segal, BBC’ye yaptığı açıklamada “1960’lı yıllarda Louise Wise aracılığıyla evlat edinilmiş herkes bugün ‘Acaba benim de bir ikizim var mı?’ diye düşünme hakkına sahip” sözlerini kullandı.

Bu araştırma kapsamında ayrılan çocukların öyküleri birinci kere 1980 yılında gün ışığına çıktı. O periyotta 19 yaşında olan Robert Shafran, Eddy Galland ve David Kellman, tesadüf yapıtı tek yumurta üçüzü olduklarını öğrenmişti. Kardeşlerin buluşması yalnızca ABD’de değil, tüm dünyada günlerce konuşulmuş, manşetleri süslemişti. Üçüzlerden kısa müddet sonra daha bebekken ayrılan öbür çoğul doğumlar da olduğu ortaya çıkmıştı.

Soldan sağa Robert Shafran, Eddy Galland ve David Kellman kısaca “Neubauer Üçüzleri” olarak ün kazanmıştı

ÇOĞUL DOĞUMLAR NEDEN BU KADAR İLGİ ÇEKİYOR?

İkizlerin kıssaları uzun vakittir insanlığın hayal gücünü meşgul ediyor. Örneğin ikizlerin yolda yürürken hiç tanımadıkları beşerler tarafından durdurulup ortalarındaki özel bağa dair soru yağmuruna tutulması çok yaygın bir durum. (Seckler bugün hâlâ “Benim bir ikizim var” dediğinde bu cins sorulara maruz kaldığını söyledi.)

Araştırmacılar için ise ikizler genlerimiz ve yaşadığım etraf ortasındaki karmaşık ilgiyi anlamaya dair epey eşsiz fırsatlar sunuyor. Zira farklı ailelerde büyüyen tek yumurta ikizleri ortak genlerle farklı ortamlarda yetişiyor. Münasebetiyle bu şahıslar ortasındaki kıymetli ortak noktalar genleriyle açıklanabilir hale geliyor. Örneğin zekâ seviyesi, uzunluk uzunluğu, kilo üzere özelliklerin büyük oranda genler tarafından belirlendiği anlaşıldı. Bu üzere bulgular birden fazla vakit farklı yetiştirilmiş ikizler üzerinde yapılan eski çalışmalarda elde edilen dataların değerlendirilmesiyle ortaya çıktı. (Ne var ki genlerle yetiştirme usulü ortasındaki alakanın bu kadar kolay olmayabileceğini ortaya koyan şimdiki çalışmalar da mevcut.)

Segal, “Burada elde ettiğimiz en değerli bulgu, düşündüğümüzden çok daha fazla davranışın bir genetik ögesinin bulunması. Genetik her şey demek değil ancak bir insanın başkasından farkını büyük oranda açıklayabiliyor” diye özetledi bu durumu.

BÜYÜRKEN GÜNBEGÜN TAKİP EDİLECEKERDİ

Ayrı büyüyen tek yumurta ikizleri birden fazla örnekte birbirlerinin varlığını lakin yıllar sonra öğreniyor. Münasebetiyle bu çalışmalardan elde edilen iç görüler de fakat geriye dönük olabiliyor. Hadiseler ender olduğundan, bilim insanlarının üzerinde çalışabilecekleri bilgi de hudutlu kalıyor.

Louise Wise Services’la birlikte çalışan psikolog ve psikiyatrlar bu sorunu çözmeyi başardıklarına inanıyorlardı. Çok sayıda tek yumurta ikizini ve üçüzünü doğumdan itibaren izleyebilecekler, gelişimlerini gün gün takip edebileceklerdi. Araştırmanın altında yatan mantık buydu.

Evlat edindirme ajansının psikiyatri danışmanı Viola Bernard, ikizlerin ayrılmasını bir biçimde mazur göstermeyi başarmıştı. Çocukların birebir meskende olup ebeveynlerinin ilgisini çekebilmek için birbirleriyle rekabet etmek zorunda kalmayacaklarını ve kendi kimliklerini daha kolay oluşturacaklarını belirtiyordu.

Bernard, bu görüşün devrin kabul gören araştırmaları tarafından da desteklendiğini öne sürüyordu lakin Segal, “Size tüm içtenliğimle şunu söyleyebilirim: Çocuk gelişim literatüründe bu türlü bir çalışma bulunmuyor. Hiçbir vakit bir araştırmaya referans verilmemiş” sözlerini kullandı.

ARAŞTIRMAYA KATILMAYANA ÇOCUK VERMİYORLARDI

Bernard’ın çalışmadaki ortağı, New York Yahudi Vasiler Heyeti Çocuk Gelişim Merkezi’nde araştırmacı olan Peter Neubauer’di. Neubauer uzunca bir müddettir ayrılmış ikizler üzerine bir çalışma yapmak istiyordu.

Sonuç olarak bebekler o güne kadar hiç görülmemiş bir biçimde birbirlerinden ayrıldı. Evlat edinen ailelere çocuklarının ikizleri ya da üçüzleri olduğu söylenmedi. Ailelerin bildiği tek şey çocuk gelişimi bahisli bir araştırmanın kesimi olduklarıydı. Segal, “Bu çalışmayı katılmayı ve araştırmacıların sistemli aralıklarla konutlarına gelmesini reddettikleri takdirde o çocuğu evlat edinemeyecekleri ortadaydı” diye konuştu.

İkizlere yaşlarına uygun vazifeler veriliyor, zekâları ve karakter özellikleri ölçülüyordu. Çocuklar bu misyonları yaparken fotoğraflanıyor ve kameraya çekiliyordu.

Seckler, araştırmacılar meskenlerine geldiğinde ne kadar utandığını bugün hâlâ hatırladığını söyledi ve ekledi: “Annem üniversitede psikoloji okuduğu ve çocuk gelişim araştırmalarının kıymetini bildiği için kabul etmişti. Lakin bunun bir ikiz araştırması olduğu gerçeği onlara söylenmemişti.”

Yıllar sonra gerçeği öğrenen ikizler kendisi de Holokost’tan kurtulmuş Yahudi bir bilim insanı olan Peter B. Neubauer’in tasarladığı araştırmayı Nazi usulleriyle kıyaslayan açıklamalar yapmıştı.

Yıllar sonra gerçeği öğrenen ikizler kendisi de Holokost’tan kurtulmuş Yahudi bir bilim insanı olan Peter B. Neubauer’in tasarladığı araştırmayı Nazi formülleriyle kıyaslayan açıklamalar yapmıştı.

DAMAK TADI BİLE GENETİK OLABİLİR Mİ?

Deney daha kurgulandığı evreden itibaren sıkıntılıydı. Bir yüksek lisans öğrencisiyken kısa müddet araştırmada rol almış olan Lawrence Perlman’ın çocukları konutlarında ziyaret ettiğinde şahit olduğu şeyler inanılacak üzere değildi.

Çocuklara testler veren ve görüntülerini çeken Perlman, BBC’ye yaptığı açıklamada ayrılmış ikizlerin benzerliklerinin kendisini şaşırttığını belirterek, “Sadece fizikî manzaraları değil, tüm kişilikleri benziyordu. Genetik tesirlerin çok güçlü olduğu benim için çok açıktı” dedi.

Perlman, “Örneğin ketçabı çok seven ikizler vardı. Birinin annesi bu durumu memnuniyetle karşılıyordu, öbürü ise ziyadesiyle hudut bozucu buluyordu” diye konuştu.

Çocukların evlatlık verileceği aileler de çok dikkatle seçilmişti. Ebeveynlerin yaşları, sosyoekonomik statüleri, eğitim durumları, dine bakışları ve öbür çocukları kıymetli belirleyici faktörlerdi. Perlman, “Hepsinin tekrar Louise Wise aracılığıyla evlat edinilmiş birer ablası ya da ağabeyi vardı. Ebeveynleri evlat edinme şartlarına ikna etmek için kullanılan çengel de buydu” diye özetledi durumu. Segal da bu sayede çocukların birbirinden çok farklı çevresel şartlarda büyümesinin önüne geçildiğini belirtti.

ARAŞTIRMANIN ÖMRÜ KISA OLDU

Araştırmada kısa mühlet içinde kıymetli sorunlar baş gösterdi. Araştırma bütçesindeki paralar suyunu çekmişti. Üstelik 1970’li yıllarda bilimde aydınlatılmış onam tartışmaları başlamış ve çeşitli etik korkular ortaya çıkmıştı. Ebeveynlere geriye dönük olarak onam formları imzalatılmak istendi lakin birtakım aileler buna karşı çıktı.

New York Üniversitesi’nde tıp etiği alanında dersler veren Prof. Dr. Arthur Caplan, BBC’ye yaptığı açıklamada, araştırmanın gerçekleştirildiği periyotta, bilimsel çalışmalarda etik ihlallerinin çok yaygın olduğunu, bu çalışmanın da bunun en net örneklerinden biri olduğunu söyledi.

Caplan, “Ağır hasarlara, evlilik yıkımlarına, ileride çocuklarla ebeveynler ortasında yaşanacak ağır çatışmalara neden olabilirlerdi. Hasar potansiyeli gerçekti, temel hakların ihlal potansiyeli ise mutlaka ortadaydı” diye konuştu.

YAKIN OTURAN TIPKI ETRAFTAN AİLELER

Çocukları birbirine çok yakın yaşayan ailelerin yanına vermek de pek yeterli düşünülmemiş bir ayrıntıydı. Bu durum ikizlerin ilerleyen yaşta birbirlerini bulma ihtimallerini artırıyordu. Üstelik o periyotta New York bugünkünden çok daha küçük bir yerdi. Çocukları evlat edinen Yahudi ailelerin neredeyse tamamı tıpkı etrafa mensup şahıslardı.

Örneğin Seckler ve Pritzl aileleri benzeri toplumsal çevrelere sahipti. Hatta üstte da dediğimiz üzere, anne babalar öbür ikizin varlığını kızlar tanışmadan 10 yıl kadar önce öğrenmişti. Lakin “kızların uygunluğu için” bu sırrı saklamaları istenmişti. Viola Bernard anne babaları bu gerçeği kızlarıyla paylaşmamaları konusunda sıkı sıkı tembihlemişti. Bernard “öğrendiklerinde yıkılabilirler” demişti lakin bunun dışında bir detay vermemişti.

Birbirlerini tesadüfen bulan diğer ikizler de vardı. Onlar da tıpkı tek yumurta üçüzleri Shafran, Galland ve Kellman üzere ortak tanıdıklar aracılığıyla birbirlerini buluyorlardı.

Bilimsel açıdan bakıldığında da araştırmanın kusurları kolaylıkla görülebiliyordu. Perlman, çocuklar hakkında topladıkları dataları “darmadağınık” olarak nitelendirdi ve araştırmanın gerçek halde planlanmamış olduğunu vurguladı. Üstelik Neubauer ve grubu bu araştırmanın sonuçlarını da hiç yayımlamadı. Perlman, “Bu bilgileri bilimsel açıdan ele almanın uygun yolunu kavrayamıyor üzereydiler. Dava tehditleriyle karşı karşıyaydılar ve hiçbir şey yayımlanmadı” dedi.

Tim Wardle’ın yönettiği 2018 tarihli “Three Identical Strangers” belgeseli “Neubauer Üçüzleri”ni anlatıyordu. Sundance Sinema Şenliği’nde de gösterilen belgesel, birçok ayrılan ikizin gerçeği keşfetmesini sağladı.

Tim Wardle’ın yönettiği 2018 tarihli “Three Identical Strangers” belgeseli “Neubauer Üçüzleri”ni anlatıyordu. Sundance Sinema Şenliği’nde de gösterilen belgesel, birçok ayrılan ikizin gerçeği keşfetmesini sağladı.

ÇİFT YUMURTA İKİZLERİ NEDEN AYRILDI?

Tek yumurta ikizleri karşısında doğal bir denetim kümesi olabilecek çift yumurta ikizleri araştırmaya dahil edilmemişti. Aslında tek yumurta ikizleriyle çift yumurta ikizlerini kıyaslamak “Genler mi etraf mi?” sorusunun karşılığının daha net verilmesini sağlayabilirdi. Ama buna karşın Louise Wise Services, çift yumurta ikizlerini de farklı ailelerin yanına yerleştirmişti.

Onlardan biri de Allison Kanter’dı. Louise Wise aracılığıyla evlat edinilmiş olan Kanter, birkaç yıl önce tek yumurta üçüzleri hakkında bir belgesel izledikten sonra meraka kapılmış ve bir genetik soy testi yaptırmaya karar vermişti. Kanter, BBC’ye, “Tüylerimin diken diken olduğunu ve ‘Vay canına, ya bu gerçekse?’ diye düşündüğümü hatırlıyorum” diye konuştu.

Test sonuçları Kanter’ı Michelle Mordkoff diye biriyle eşleştirdi. En yakın vakitte görüştüler. Görüşme kısa sürmüş lakin ortalarında çabucak çok güçlü bir bağ kurulmuştu. Kanter, “Hep kayıp olan ve asla varlığından haberdar olmadığım bir modülüm gibiydi” diye anlattı ikizini bulmanın verdiği hissi ve ekledi:

“Birbirimizi daha yakından tanıdıkça ne kadar benzeri olduğumuzu da anladık. Duygusal açıdan, hayata bakışımız açısından, hayatımızı yaşama biçimimiz açısından çok benziyorduk.”

Ancak birkaç yıl sonra Mordkoff, pankreas kanseri nedeniyle hayatını kaybetti. İkizlerin birlikte geçirebildikleri mühlet üç yıl bile değildi. Kanter, “Bence çift yumurta ikizi olduğumuz için bu Louise Wise tezgâhında ikincil zayiat olduk biz. Tek yumurta ikizi değildik ve bizi incelediklerinde DNA’sı tıpkı olan ikizlerden elde ettikleri datalara ulaşamayacaklardı. Bizi bir nevi kenara attılar” sözlerini kullandı.

Allison Kanter ve Michelle Mordkoff

ARAŞTIRMANIN BABASININ EN UFAK BİR PİŞMANLIĞI YOKTU

Peki nitekim de Kanter’ın dediği üzere bu insanlara çektirilen acılar boşuna mıydı? Onca yıl boyunca elde edilen datalara ne oldu? Araştırmaya haberleri bile olmadan katılanlar neden hâlâ kimi sorulara yanıt arıyor?

Perlman, projede 10 ay çalıştıktan sonra araştırmanın yarattığı huzursuzluk nedeniyle diğer bir işe geçti. Lakin ilerleyen yıllarda “Acaba ne oldu?” diye düşünmeden duramadı. Yaptığı araştırmalarda yalnızca birkaç hadise raporu yayımlandığını keşfetti. Onlar da birden fazla vakit tıpkı şeyleri söylüyor, çocukların durumuna ait ayrıntı içermiyordu.

Diğer yandan Segal da araştırmanın akıbetiyle ilgili araştırmalar yapıyordu. İki bilim insanı evvel yazışmalar yoluyla tanıştı; akabinde 2004 yılında bir ortaya geldiler.

Segal ve Perlman, o sırada 91 yaşında olan Peter Neubauer’i New York’un en lüks semtlerinden birinde bulunan apartman dairesinde ziyaret etti. Neubauer’in o vakit bile rastgele bir pişmanlık taşımadığını belirten Perlman, “Yaptıkları şeyi ‘Viola Bernard’ın fikriydi’ diyerek savundu. Rastgele bir yanlış yapmış olabileceğine dair en ufak bir sorumluluk kabul etmiyordu. Hali buydu ve geri adım atmaya niyeti yoktu. Bilimsel araştırma yapmak ismine, bu aileleri sömürmüşlerdi ve bilgileri kullanmamışlardı” diye aktardı görüşmeyi.

DOSYALAR YALNIZCA DENEKLERLE PAYLAŞILIYOR

Bir vakitler saygın bir kurum kabul edilen Louise Wise Services, 2004 yılında kapandı. Kurumun evlat edindirme ve araştırma kayıtları diğer bir ajans olan Spence-Chapin’e devredildi. Lakin kelam konusu araştırmaya ait kayıtlar Yahudi Aile ve Çocuk Hizmetleri Şurası’nın elinde.

Kuruldan BBC’ye yapılan açıklamada Neubauer’in araştırmasına ait her türlü sorumluluk reddedildi. Kurumun sözcüsünün yaptığı açıklamada, “Gizlilik maddeleri gereği ve bu araştırma kayıtlarındaki bilgilerin ziyadesiyle özel ve ferdî olması nedeniyle, araştırmadaki bireylere dair kayıtlara erişimimiz sınırlı” tabirleri kullanıldı. Açıklamada, yaşayan tüm deneklerin araştırmadaki rolleri konusunda bilgilendirildiği de belirtildi.

Günümüzde manzaralara ve bilgilere yalnızca araştırma kapsamındaki şahısların erişimine müsaade veriliyor. Erişim sağlayan bireylerin de “araştırma denekleri dışındaki şahıslar hakkında hassas bilgiler içerebileceği” gerekçesiyle evrakları diğerleriyle paylaşmalarına müsaade verilmiyor.

VERİLER BUGÜN YALE ÜNİVERSİTESİ’NDE SAKLANIYOR

Araştırmanın bilgileri şu an Yale Üniversitesi tarafından korunuyor. 2065 yılında bilgiler kamuoyuyla paylaşılacak. Bilgileri 1990 yılında Yale’e teslim eden Neubauer maksadının ikizleri korumak olduğunu söylemişti.

Segal, “Ben buna asla inanmıyorum. Bence gayeleri kendilerini korumaktı” dedi. Caplan ise emelin en kolay sözle beceriksizliklerini gizlemek olduğunu belirterek, “Neden araştırma kayıtlarını bâtın tutsunlar ki? Benim bulabildiğim tek açıklama utanç” sözlerini kullandı.

Ne var ki gizlenen datalar manalı sonuçlara işaret ediyor olsa da etik korkular ve araştırmanın kusurları nedeniyle, dataların kullanılıp kullanılamayacağı kuşkulu. Örneğin Segal bu araştırmanın en başından hiç yapılmamış olması gerektiğine işaret etti ve “Buradan elde edilebilecek rastgele bir iç görü bulunmuyor. Orada nelerin gizlendiğini bilmiyoruz. Diyelim ki bu dataya eriştik ve eldekileri yayımladık, bu durum geleceğin araştırmacılarına nasıl bir ileti verecek?” diye konuştu.

“BİLİM NASIL YAPILMAMALI?” SORUSUNUN EN NET CEVABI

Araştırmanın gölgesini yıllardır üstlerinde hisseden aileler sorularına hâlâ cevap bulabilmiş değil. Şu ana kadar araştırmayla ilgili hiç kimse yaptıklarından sorumlu tutulmadı. Çalışmanın günümüze bıraktığı miraslardan biri bilimin nasıl yapılmaması gerektiğini ve etik tasaların her evrede ne kadar kıymetli olduğunu göstermesi oldu.

Seckler ise öyküsünü anlatmanın yaşadığı acıları biraz olsun dindireceğini umuyor. Yakın vakte kadar insanlara “Benim ikizim var” dediğinde “Birlikte büyürken çok eğlendiniz mi? Birebir kıyafetleri mi giyerdiniz? Birbirinize benziyor musunuz?” üzere sorularla karşılaştığını belirten Seckler, kıssanın yarattığı duygusal çalkantıları hatırlamamanın kendisi için daha kolay olduğunu söyledi:

“İnsanlara palavra söylüyordum, ‘Ah evet! Yok, birebir formda giyinmezdik’ diyordum. Bilinmeyen kız kardeşin mirasını sürdürmek zorundaydım ve bu çok zordu. Nihayet insanların bunu göreceğinden ve öykümüzün açığa çıkmış olmasından şad olduğumu söyleyebilirim.”

Üçüzler evvel arkadaş, sonra sınıf arkadaşı, mesken arkadaşı en sonunda da ortak oldu. 1988’de açtıkları “Triplets” isimli restoran kardeşlere memnunluk getirmedi.

DEPRESYONLAR, İNTİHARLAR, AİLE İÇİ SORUNLAR…

Araştırma, deneklerin kimliklerinde genlerin ve etrafın rolünü açığa çıkarmaya çalışırken, çocukların ve ailelerinin hayatlarına tahayyül etmesi bile güç yükler bindirdi. Gizli kardeşlerini bulmak, bu insanların hayatlarının sonsuza kadar değişmesine neden oldu.

En düzgün örnek üçüzlerdi. Shafran, Galland ve Kellman’ın gençken yaşadıkları psikiyatrik meseleler birbirlerini bulduktan sonraki yıllarda katlanarak arttı. Galland’ın intiharının akabinde Shafran ve Kellman da düzgünce uzaklaştı. Bugün üçüzlerin biyolojik annelerinin de akıl sıhhatinin yerinde olmadığına inanılıyor.

İkizinden ayrılan lakin araştırmaya dahil edilmeyen bir öbür bayanın da intihar ettiği düşünülüyor. Bu bayanın biyolojik ailesinde de depresyon geçmişi olduğu biliniyor. (Elbette yaşanan gerilimli olayların direkt akıl sıhhatine tesir ettiğini söylemek mümkün değil lakin ağır gerilim bilhassa genetik eğilimi olan bireylerin geçmişte yaşadığı psikiyatrik sıkıntıların derinleşmesine yol açabiliyor.)

İkiz olduklarını öğrenenlerin birçoğu geçmişte öfke, hüzün, pişmanlık üzere reaksiyonlar verdi. Kimilerinin kendilerini evlat edinen ailelerle olan alakaları bozuldu. Birçoğu sonradan keşfettikleri ikileriyle problemler yaşadı.

Seckler, “Asla geri dönmemiz mümkün olamadı zira ikizdik lakin kardeş değildik” dedi ve ekledi: “Birlikte büyümemiştik ve bu gerçek bugün bile bağlantımızın en güç yanlarından birini oluşturuyor.”

Araştırmacıların da bu yola çıkarken sorduğu en değerli soru ise hala karşılıksız: Ayrılmak bu insanların tabiatını ne derece etkiledi?

BBC Future’da yayımlanan “The identical twins who discovered their secret sibling” başlıklı haberden derlenmiştir.